2011-11-03 იღბლიანი გათვლა სტუმარია მწერალი თამთა მელაშვილი,
2011 წლის ლიტერატურული პრემიის „საბა“ მფლობელი საუკეთესო დებიუტისთვის
„გათვლა“ (ამონარიდი)
მესვრიან, ნინცო, ესენი. ტვინს გამასხმევინებენ, ნინცო, ესენი. როგორც იმ კაცს იმ ხევში, გახსოვს, როგორ ჰქონდა? გახსოვს, ტვინი როგორ ჰქონდა? მესვრიან. რაც არ უნდა ვიკივლო, მაინც მესვრიან. მაინც ვერ გავაგონებ. მთელი ყუთი მაქვს თან, სათითაოდ ვყარე ტუალეტის ფანჯრიდან. აი ეხლა ჩავაწყობ და სანამ მომიახლოვდებიან, გავიქცევი. მესვრიან ესენი. მესვრიან. აქეთ მოდიან და მესვრიან. რატომ არ მითხარი, რომ ძაღლი ჰყავდათ, რატომ არ იცოდი? ვინმე ვეგონები და მესვრიან. მესვრიან, ისე ყეფს ეს ძაღლი. მესვრიან. ველით გადავალ, ველით უნდა გადავიდე. არაფერი მომივა, ველით გადავალ. მე ხო ჩიტივით ვარ, მე ხო პატარა ვარ, მე ხო ჩიტი ვარ, ცაზე ჩიტი ვარ, თუ როგორ მითხარი? იმ დღეს როგორ მითხარი? აი, უცებ გადავალ. უცებ გადავირბენ, ერთ წამში გადავირბენ. ვერც გაიგებენ ესენი, ისე გადავირბენ. აი, იცი, როგორ გადავირბენ? ხვალ მოგიყვები, აი, ისე სწრაფად გადავირბენ, უცებ გადავირბენ. ნინცო. დაიცა, ავიღო ესენი, აქეთ მოდიან, მე მგონი. ჰო, აქეთ მოდიან. მესვრიან. დაიცა, მე ხომ ჩიტი ვარ, იწილო ბიწილო შროშანო გვრიტინო ალხო მალხო ჩიტმა გნახოს შენი ფესვი ფესვმანდური სიკოჭორი კალმახური აბდა უბდა გაიქეცი. გაიქეცი. აბდაუბდა გაიქეცი. იწილო ბიწილო შროშანო გვრიტინო ალხო მალხო ჩიტმა გნახოს, შენი... შენი ფესვი ფესვმანდური სიკოჭორი კალმახური, აბდა უბდა გაიქეცი გაიქეცი... იწილო ბიწილო შროშანო გვრიტინო ალხო მალხო, ჩიტმა გნახოს, შენი ფესვი ფესვმანდური სიკოჭორი კალმახური აბდა უბდა
გა-ი-ქე-ცი
წკიპ და რიკ.
ხმაურიანი დებიუტი გრძელდება. „საბას“ ნომინაციის მფლობელი თამთა მელაშვილის „გათვლა“, ზაფხულის შემდეგ, კვლავ საზოგადოების ყურადღების ცენტრში მოექცა — ამჯერად ფრანკფურტის საერთაშორისო წიგნის ბაზრობაზე, სადაც საქართველო სპეციალური ფორმატით იყო წარმოდგენილი. კულტურის სამინისტროს ორგანიზებით, მონაწილეობდა რვა ქართველი ავტორი — აკა მორჩილაძე, ზურაბ ლეჟავა, დათო ტურაშვილი, ანა კორძაია-სამადაშვილი, თამთა მელაშვილი, ნენე კვინიკაძე და ზაზა ბურჭულაძე.
გამომცემლობა „დიოგენესა“ და შვეიცარიულ გამომცემლობა Unionsverlag-ს შორის ხელი მოეწერა კონტრაქტს, რომლის მიხედვითაც, თამთა მელაშვილის მოთხრობა „გათვლა“, მომავალი წლის თებერვალში შვეიცარიაში გამოიცემა და მარტში უკვე ლაიფციგის ბაზრობაზე იქნება წარდგენილი. გამომცემლობა Unionsverlag არა მხოლოდ შვეიცარიის, არამედ მთლიანად გერმანულენოვან ბაზარზე გადის, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია ქართული წიგნის გავრცელებისა და პოპულარიზაციისათვის. წიგნი Unionsverlag-თან რაქელ გრატცფელდის დამსახურებით მოხვდა, რომელიც ქართული ლიტერატურის აგენტია გერმანულენოვან სამყაროში და რომლის დამსახურებით ამ სამყარომ აკა მორჩილაძე გაიცნო.
რაქელ გრატცფელდი, ამ რამდენიმე თვის წინ, გოეთეს ინსტიტუტში მთარგმნელობითი სახელოსნოს მუშაობაში მონაწილეობდა, სწორედ ამ პერიოდში, მთარგმნელობით სახელოსნოში, ნათია მიქელაძე თამთა მელაშვილის „გათვლაზე“ მუშაობდა. კონფლიქტის ზონაში მცხოვრები მოზარდების ამბავი და მწერლის ხელწერა იმდენად დააინტერესებს აგენტს, რომ „გათვლას“ რამდენიმე გამომცემლობას შესთავაზებს.
მათ შორის ყურადღება საუკეთესოზე შეჩერდა — შვეიცარიული გამომცემლობა Unionsverlag უცხოენოვან მკითხველს „გათვლას“ უახლოეს პერიოდში შესთავაზებს. ქართველი ავტორისთვის კი, ეს მართლაც სერიოზული გამოწვევაა: „ვნახოთ, რამდენად შეუძლია ამ ტექსტს, ქართულ კონტექსტს გასცდეს. მასზე მუშაობისას, რასაკვირველია, 2008 წლის ომის გავლენის ქვეშ ვიყავი, მაგრამ ეს ყველა ომის გამოძახილია, რაც ბოლო წლებში საქართველომ, და არა მხოლოდ, გადაიტანა,“ — ამბობს ავტორი. დარწმუნებული ვარ, როგორც ქართველი, ისე უცხოენოვანი მკითხველისათვის თანაბრად საინტერესო და ამაღელვებელი იქნება 13 წლის გოგონების მიერ გადმოცემული ომის ტრაგედია.
წიგნზე საავტორო უფლება „დიოგენეს“ ეკუთვნის, ტირაჟი ჯერჯერობით არ არის ცნობილი, ავტორი მთელი წლის განმავლობაში საპრომაციო ღონისძიებებში მიიღებს მონაწილეობას.
ანა ჭაბაშვილი, გამომცემლობა „დიოგენეს“ მთავარი რედაქტორი:
„როცა თამთამ გამომცემლობაში მოთხრობა მოიტანა, ჯერ სათაურიც არ ჰქონდა. ძალიან დავინტერესდი და გამიჩნდა სურვილი, რომ ეს უფრო ვრცელი ნაწარმოები ყოფილიყო. მწერალმა კიდევ იმუშავა მოთხრობაზე და საბოლოოდ „გათვლა“ მივიღეთ. მართალია, მოცულობით პატარაა, მაგრამ — მრავლისმომცველი და მრავლისდამტევი. ომის თემა მარადიულია და ის ზოგადად ამოძრავებს მხატვრულ ლიტერატურას. რასაც ჩვენ ამ ოცი წლის განმავლობაში მოვესწარით, ვგულისხმობ აფხაზეთის თუ აგვისტოს ომებს, მწერლებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანი და მასაზრდოებელი წყარო გახდა. თამთას მოთხრობის თემაც ომია, თუმცა ერთგვარი სიახლით, ახალი გამოცდილებით დაწერილი.
მოთხრობაში აღწერილია ომის ამბავი, მაგრამ ავტორს შეგნებულად არ აქვს დასახელებული კონკრეტული ადგილი, არც მინიშნებული აქვს რაიმე დეტალი, თუნდაც დიალექტის სახით. ეს ხაზგასმით აირიდა თავიდან. მოთხრობის პერსონაჟები — ბავშვები, მართალია, ასაკით პატარები არიან, მაგრამ მათი ქცევა ზრდასრულისას ჰგავს, ომმა ისინი ნაადრევად მოამწიფა. მოთხრობაში ომის სიმძაფრე ერთბაშად გაზრდილი ბავშვების თვალითაა დანახული.
ომის შესახებ ბევრჯერ დაწერილა, მაგრამ გეტყვით, რომ აქ ახალია მწერლის ენა. თავიდან, როცა იწყებ ნაწარმოების კითხვას, ძნელად ეგუები თხრობის ამ სტილს, მაგრამ შემდეგ თანდათან შედიხარ ტექსტის სიღრმეში და ხვდები, რომ ეს ძალიან მნიშვნელოვანია. ჩემზე მწერლის სიტყვის ძალამ დიდი გავლენა მოახდინა. მწერალმა მიაღწია მიზანს. ხვდები, როგორ ხედავდა პერსონაჟებს თავად მწერალი. ოსტატურად აქვს გამოყვანილი დეტალები, როგორ ხედავს მთავარი პერსონაჟი გარშემო მყოფებს — მოხუცებს, ბავშვებს, ბიჭებს. მწერლის მიერ ეს ძალიან კარგადაა მიღწეული. თამთა თითოეულ სცენას ისე ხატავს სიტყვით, თითქოს, ყველაფერს ხედავ და გრძნობ. ჯერ არ შემხვედრია მკითხველი, რომელიც „გათვლამ“ გულგრილი დატოვა...
თამთა მელაშვილმა ჯერ კიდევ ზაფხულში მიიქცია გერმანელი სპეციალისტების ყურადღება, რომლებიც გოეთეს ინსტიტუტში მთარგმნელობით სახელოსნოს უძღვებოდნენ. ქართული პროდუქციის გატანა უცხოურ ბაზარზე ძალიან აკლია ქართულ ლიტერატურას. ჩვენი მწერლები არაფრით ჩამორჩებიან იმას, რაც დღეს უცხოეთში იწერება, უბრალოდ, იქამდე ვერ აღწევს ქართული ლიტერატურა. ფრანკფურტში დაიდო კონტრაქტი. ხელი მოეწერა თამთა მელაშვილის წიგნის თარგმნას, ეს მნიშვნელოვანი მიღწევაა. საერთოდ კი, „გათვლას“ რომ წარმატება მოჰყვებოდა, ამას ველოდი — ეს ჩვენთვის ძალზე საამაყოა. ძალიან მნიშვნელოვანია, როგორ გააგრძელებს მწერალი. თამთა მელაშვილს დამწყები აღარ ეთქმის, იგი სერიოზული მწერალია, რომლისგანაც კიდევ უფრო მეტს ველოდებით.“
***
ბუნებრივია, ასეთი წარმატების შემდეგ თამთას მომლოდინე მკითხველისთვის საინტერესო იქნება მასთან ინტერვიუ, რომელიც გამომცემლობა „დიოგენეში“ ჩაიწერა. ახალგაზრდა მწერალი თავს იღბლიანს უწოდებს და საკუთარ წარმატებებს გამართლებებზე აგებს. არადა, გამართლება არ შეიძლება ვუწოდოთ თხრობის ოსტატობას, დრამატურგიულ ალღოს, სტილისტიკას, რომელიც ასე მომხიბვლელს ხდის ნაწარმოებს, კითხულობ დიალოგებს, მაგრამ არსად გხვდება ტრადიციული ტირე; ომის ადეკვატურად ხედვის უნარს, რომელიც თავიდან ბოლომდე ისე გითრევს, რომ თითქოს ამბის თანამონაწილე ხდები. ეს არ არის ერთი ომის ისტორია, ეს ყველა ომის ისტორიაა, ჩემ თვალწინ კიდევ ერთხელ ჩაირბინა აფხაზეთის ომის კადრებმა, რომელიც ჩემ თვალწინ ხდებოდა. დავფიქრდი, იქნებ აფხაზეთის ომის ისტორიაა, როცა წიგნის კითხვა დავასრულე, მივხვდი, ამ წიგნს კონკრეტული ომი არა აქვს, ეს არც აფხაზეთის ომია, არც სამაჩაბლოს — ზოგადად ომის ისტორიაა, საოცარი თხრობის ოსტატობით მოტანილი. ვხედავ და ვკითხულობ ომის კადრებს, სცენებს, ვგრძნობ მომძლავრებულ გადარჩენის ინსტინქტს და ვხვდები, ეს არის წიგნი, რომელიც არ მაძლევს საშუალებას, დავივიწყო ის, რის დავიწყებასაც უკვე თითქმის 20 წელია ვცდილობ. „გათვლა“ თამთას იღბალზე მეტად ქართული ლიტერატურის იღბალია.
***
ხმაურიანი დებიუტი
(იღბლიანი მოკრძალებული ავტორი)
თავს მწერალს ერთი წიგნით ვერ ვუწოდებ, მაგრამ მოგიყვებით ქრონოლოგიურად როგორ მივედი ამ აღიარებამდე. 2010 წლის დეკემბერში „დიოგენემ“გამოსცა ჩემი წიგნი. ძალიან გამიმართლა, რომ ამას მოჰყვა კრიტიკოსებისა და პრესისგან კარგი შეფასებები, რეცენზიები. ერთ-ერთი პირველი მალხაზ ხარბედია იყო. პირველი იყო, ვინც რადიოში მიმიწვია და რაღაც მკითხა. ამას ძალიან მალე მოჰყვა „საბა“, შემდეგ როგორც ხდება, გაჩნდა ახალი სახე — დებიუტანტი მწერალი, რასაც მორიგი გამოხმაურებები მოჰყვა. ეს სრულიად ახალი სივრცე იყო ჩემთვის. რაღაცებში მართლა ძალიან მიმართლებს და ჩემს მორიგ გამართლებას შეიძლება ვუწოდო მთარგმნელ ნათია მიქელაძის ჩემი წიგნით დაინტერესება. ამ ზაფხულში ნათია გოეთეს ინსტიტუტის მიერ ორგანიზებულ მთარგმნელობით ვორქშოპში მონაწილეობდა, და სწორედ იქ დაიწყო ჩემი ტექსტის თარგმნა.
შემდეგი გამართლება — რაქელ გრაცფელდმა, რომელიც ქართული ლიტერატურის აგენტია გერმანულენოვან სამყაროში, წაიკითხა ჩემი წიგნი. მოხდა ისე, რომ ნათიამ დაიწყო ჩემი წიგნის თარგმნა, რაქელმა კი — შესაბამისი სააგენტოს ძებნა, რომელიც დაინტერესდებოდა თარგმანით. ყურდღება ერთ-ერთ საუკეთესო გამომცემლობაზე შეჩერდა — შვეიცარიული Unionsverlag — და სწორედ ამ გამომცემლობასა და „დიოგენეს“ შორის მოეწერა ხელი ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობაზე „გათვლის“ გერმანულ ენაზე გამოცემის შეთანხმებას. წიგნი ჯერ კიდევ თარგმნის პროცესშია, სავარაუდოდ, თებერვალში ან მარტში გამოიცემა გერმანულ ენაზე და შესაძლოა, გერმანულ ენაზე წარდგინება ლაიფციგის წიგნის ბაზრობაზე მოხდეს, რომელიც მართალია, მასშტაბურად ფრანკფურტის ბაზრობის ტოლი არ არის, მაგრამ არანაკლებ მნიშვნელოვანია ახალი სახეების გამოსაჩენად.
გრანდიოზული
შთაბეჭდილებები
ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობა გრანდიოზულია, დიდი შთაბეჭდილების ქვეშ ვარ — ქალაქი ქალაქში, წიგნების სამყარო, სადაც ერთი პავილიონიდან მეორეში ავტობუსით გადაადგილდები. გამართლებები გრძელდება — ფრანკფურტში მოვხვდი კულტურის სამინისტროს ეგიდით გამგზავრებულ 8 მწერალს შორის. საქართველოს ძალიან კარგი პრეზენტაცია ჰქონდა, წინა წლების არ ვიცი და ვერ შევადარებ, მაგრამ წლევანდელი პრეზენტაცია მომეწონა. როგორც ვიცი, საკმაოდ ბევრი წიგნი გაიყიდა. სასიამოვნო სანახავია, როცა ასეთი დაინტერესებაა ქართული წიგნით. საკმაოდ დიდი დიასპორაა გერმანიაში და ამიტომაც ქართულ გამოცემებს ხშირად ყიდულობენ.
ომი — ადამიანური ტრაგედია
როცა მეუბნებიან, რომ წიგნის კითხვისას კონკრეტულ ომს ვერ ხედავენ, მიხარია, რადგანაც ამაზე თავიდანვე მქონდა ნაფიქრი. ტექსტი სპონტანურად არ დამიწერია, მართლა დიდხანს ვიფიქრე. მიხარია იმიტომ, რომ ეს იმას ნიშნავს, რა მესიჯიც ჩავდე, მკითხველმა სწორედ ის მიიღო. ომი აღიქმება ჯარისკაცად, ქვემეხებად, ვიღაცამ უნდა მოიგოს, ვიღაცამ უნდა წააგოს, დისკურსი აუცილებლად მასკულინური უნდა იყოს. არადა, ომი ხომ ყველა ჩვენგანის თავზე გადადის, არა აქვს მნიშვნელობა კაცი ხარ, ბავშვი თუ ქალი. ის მხოლოდ ქვეყნის ტრაგედია არ არის, ჩემთვის ის ადამიანურ ტრაგედიამდე დადის. სწორედ ეს მინდოდა მეჩვენებინა. დაახლოებით, ჩემი პერსონაჟების ასაკის ვიყავი, როცა ჩვენს ქვეყანაში ომი დაიწყო. სიმართლე გითხრათ, თინეიჯერობის ასაკი ისეთია, როცა გინდა, ყველაზე კარგად იყო, ყველაზე კარგ ქვეყანაში ცხოვრობდე და ყველაზე კარგი რამ ხდებოდეს. მაგრამ ამ ასაკში მომიწია ყველაზე ცუდ პერიოდში ცხოვრება, სადაც არაფერი არ ჰქონდა ბავშვს იმისთვის, რომ თავი კარგად ეგრძნო. მიუხედავად იმისა, რომ კონფლიქტის ზონაში არ მიცხოვრია (ეს არ ნიშნავს იმას, რომ მე ომის განცდა არ მქონია), მუდმივად მქონდა თანაგანცდა იმ ადამიანების მიმართ, ვინც იქ ცხოვრობდა. რაღაც დოზით მეც გადავიტანე ეს ყველაფერი. მით უფრო, იმ ასაკში ხომ ყველაფერს მეტი სიმძაფრით აღიქვამ. მერე ეს ყველაფერი წლების განმავლობაში თან ვატარე და ბოლოს და ბოლოს ამ მოთხრობაში გადმოვიტანე. რაც შეეხება პერსონაჟების ასაკს, ალბათ, აქედან გამომდინარე ავირჩიე 13 წლის გოგონები. მათი სამყარო ომის დროსაც სავსეა ათასგვარი ცხოვრებისეული განცდით, პრობლემებით. ბუნებრივია, ომის დროსაც შეიძლება ამ ასაკის გოგონებს ვიღაც მოსწონდეთ, ან მათ შორის პრობლემები გაჩნდეს. გარდა იმისა, რომ ეს წიგნი ომზეა, არის ქალებს შორის მეგობრობაზეც. ხშირად მსმენია, რომ ქალებმა მეგობრობა არ იციან, არადა ქალებს საუკეთესო მეგობრობა შეუძლიათ.
და მაინც, რა ვთქვი? მე ვთქვი, რომ ყველა ომი, ყველგან, პირველ რიგში, ადამიანური ტრაგედიაა.
ბუნებრივად მოსული
განსხვავებული წერის მანერა
როცა დავიწყე წერა, ასე დავიწყე. ვიფიქრე, მოდი, ენობრივად ცოტა სხვანაირად ვიტყვი, უცებ ასე მოვირგე, ეს თავისთავად მოვიდა, ბუნებრივად. ის, რაც ბუნებრივად მოდის, ცოტა ხმამაღალი ნათქვამი თუ არ იქნება, ყოველთვის კარგია. ანუ არ მიწვალია, ყალბი არ არის, თუ ყალბია და თან ნაწვალები, მკითხველი ამას აუცილებლად იგრძნობს.
ქალური ხმა ლიტერატურაში
რა ხდება ამ სფეროში ორი სიტყვით ვერ იტყვი, რაღაც საკითხები ტაბუირებულია, რაღაც საკითხებზე ახლა იწყება საჯარო საუბარი, ეს ძალიან მომწონს. მომწონს ისიც, რომ დღეს ბევრი ქალი წერს — ქალური ხმა გაისმება ლიტერატურაში. რომ ვფიქრობ ხოლმე, ქართული ლიტერატურიდან პროზაიკოსი ქალები ვინ იყვნენ, სულ რამდენიმე მახსენდება — ეკატერინე გაბაშვილი, მარიჯანი, ნაირა გელაშვილი... აქ ჩამოთვლას ვწყვეტ, მეტი არ მახსენდება. შეიძლება, ცუდად ვიცნობ ქართულ ლიტერატურას და ვინმე გამომრჩა. ახლა ბევრმა ქალმა დაიწყო წერა, რაც ძალიან კარგია. არტის საშუალებით, ხელოვნების საშუალებით, წერის საშუალებით ქალური გამოცდილების გადმოცემა, ვფიქრობ, ძალიან მნიშვნელოვანი და საინტერესოა. ჩემთვის ბევრჯერ უთქვამთ, რომ კაცური ხელწერა მაქვს, თითქოს, ამას ქათინაურის გამო მეუბნებოდნენ, ანუ კარგი ხელწერა მქონდა, ახლა ხმამაღლა მინდა განვაცხადო, რომ მე ქალური ხელწერა მაქვს და, რასაკვირველია, ჩემთვის ეს უფრო მოსაწონი და მისაღებია. ჩემს ნაწარმოებებშიც ქალურ ხმას ვაჟღერებ და ქალურ გამოცდილებას გადმოვცემ.
დიპლომატიიდან
ფემინისტურ აქტივობამდე
როცა ჩავაბარე უმაღლეს სასწავლებელში, 16 წლის ვიყავი და პროფესიად ავირჩიე საერთაშორისო ურთიერთობები — დიპლომატია. მაშინ ჩავთვალე, რომ მინდოდა ვყოფილიყავი დიპლომატი, ეს პროფესია იმ ასაკში მოგზაურობებთან ასოცირდებოდა... მერე კი მივხვდი, რომ ეს არ იყო სწორი არჩევანი. და სულაც არ იყო ჩემი საქმე. თავიდანვე მაინტერესებდა გენდერული საკითხები, თუმცა მაშინ ამ სახელს, ბუნებრივია, ვერ ვარქმევდი, მაგრამ სულ მიჩნდებოდა პროტესტი გარკვეული საკითხებისადმი. თუნდაც იმის გამო, რატომ არ შეიძლება ვისწავლო მე არაბული ენა და ისწავლოს, მაგალითად, ჩემმა კურსელმა ბიჭმა, ანუ მე არ ვიყავი წახალისებული, მეუბნებოდნენ, რომ შენ არაფერში გამოგადგება არაბული ენა, ყველაზე დიდი — ლექსები გადათარგმნო არაბულ ენაზე და ა.შ. იმიტომ, რომ ქალი ხარ! შემდეგ, სანამ სამაგისტროს გავაკეთებდი, ცენტრალური ევროპის უნივერსიტეტში წავაწყდი ასეთ ფაკულტეტს და ძალიან ბედნიერი ვიყავი. ჩემი სამაგისტრო ნამუშევარიც ამ თემას მიეძღვნა — „ახალგაზრდა ქართველი მიგრანტი ქალების გამოცდილება გერმანიაში“. როგორც მიგრანტმა, თავადაც ვიცხოვრე გერმანიაში ერთი წელი და სამაგისტრო ნაშრომში სწორედ ჩემი გამოცდილება ჩავდე. კარგი ნამუშევარი გამოვიდა, რადგან მხოლოდ თეორიებზე არ ამიგია.
დღესაც ამ მიმართულებით ვმუშაობ საქართველოში.
ზოგადად გენდერული ძალადობის საკითხებზე რამდენიმე ორგანიზაცია მუშაობს. კანონმდებლობის თვალსაზრისით ბევრი რამ გაკეთდა. ცალკე საკითხია, როგორ მუშაობს ეს კანონმდებლობა, თუმცა, ამ მიმართულებითაც მიმდინარეობს მუშაობა, რომ მომავალში კანონი ეფექტური იყოს. სამწუხაროდ, საზოგადოებაში ისევ არსებობს აზრი, რომ ეს პრობლემა ქვეყანაში არ არის და ყურით მოთრეულია.
იწყება ფემინისტური აქტივიზმი, ვფიქრობ, ესეც მშვენიერია. თუმცა, ფემინისტები ცუდ ასოციაციას იწვევენ საზოგადოებაში მთელი რიგი მიზეზების გამო. პირველი ფემინისტური აქცია ამ ზაფხულში მოეწყო საქართველოში და ბევრმა ჩემმა მეგობარმა მიიღო მონაწილეობა. ახლა საჯაროდ შემიძლია განვაცხადო, რომ ფემინისტი ვარ. ხშირად იმასაც მეუბნებიან, შენ ფემინისტი ვერ იქნები, რადგანაც ფემინისტი ქალები აუცილებლად გაბრაზებულ, შეუმდგარ ქალებთან ასოცირდებიან, მაგრამ ეს ასე არ არის. გაბრაზებულ ქალს ნამდვილად არ ვგავარ.
ყველაფერი მაინტერესებს, რაც ქალების ცხოვრებას უკავშირდება. ახლა მივხვდი, რა მინდა და ეს შემიძლია მხატვრული ტექსტითაც გადმოვცე, დავწერო ბლოგზე ან კვლევის სახით. ვმუშაობ ორგანიზაციაში, რომელიც სწორედ კვლევებს ატარებს. ძალიან მომწონს. 11 წელია ვმუშაობ, მაგრამ ახლა შემიძლია ვთქვა, ვაკეთებ იმ საქმეს, რომელიც ძალიან მომწონს.
ლიტსაიტიდან ფრანკფურტამდე
წერა როცა დავიწყე, გერმანიაში ვცხოვრობდი ემიგრანტად. მეგობარმა მითხრა, რომ არსებობდა ერთი ძალიან საინტერესო საიტი literatura.ge, რომელსაც მერე ხშირად ვსტუმრობდი, ვკითხულობდი რაღაცებს. შემდეგ გამიჩნდა სურვილი, მეც დამეწერა და დამედო საიტზე. ასე გაჩნდა ჩემთვის პატარა ლიტერატურული სივრცე, რომელმაც წერის მოტივაცია გამიჩინა. თავიდან ლექსებით დავიწყე, საიტზე ლექსებს ვდებდი, მერე ვიღაც გამომეხმაურებოდა — ეს რა ცუდი ლექსი დაგიწერია ან კარგი და ა.შ. ძალიან ბევრი მეგობარი შევიძინე. კითხვა ბავშვობიდან მიყვარდა და ამ საიტმა მომცა საშუალება, დავბრუნებულიყავი ლიტერატურულ სივრცეში. ფორუმზე წიგნების განხილვაში აქტიურად ვმონაწილეობდი. მოკლედ, როცა მეკითხებიან, საიდან მოდიხარ, ვამბობ ხოლმე, რომ lit.ge-დან. დაწერილი მაქვს რამდენიმე მოთხრობა, დრო გავიდა და ისევ მომწონს პირველი მოთხრობა „ერთი და ორი“, რომლითაც მონაწილეობა მივიღე სწორედ ამ საიტის მიერ გამოცხადებულ ლიტერატურულ კონკურსში „წერო“. 2006 წელს პირველი წარმატებაც ამ მოთხრობამ მომიტანა — ჟიურის პრიზი ავიღე.
თაობა მეტი შესაძლებლობებით
ძალიან მომწონს ახლანდელი თაობა. მოზარდ თაობას დიდი შესაძლებლობა აქვს იმისთვის, რომ რეალიზება გაუკეთოს საკუთარ თავს, დაიმკვიდროს თავი, აკეთოს ის, რაც უნდა, ანუ აქვს ის, რაც არ ჰქონდა ჩემს თაობას. ძალიან მიხარია, რომ ეს ასეა. მართლა ბევრი შესაძლებლობა არსებობს, მაგრამ იმისთვის, რომ ძლიერი იყო, პირველ რიგში, განათლებაა საჭირო.
აზრი თანამედროვე
ქართულ ლიტერატურაზე
თანამედროვე ქართული ლიტერატურა, ვფიქრობ, ძალიან მრავალფეროვანია. თუმცა, ბევრს მიაჩნია, თითქოს თავისთავში ჩაკეტილი სივრცეა, არაფერი არ იქმნება, მწერალი კარგი „ტიპი“არ არის. მე საშუალება მაქვს, გავეცნო უცხო ქვეყნების თანამედროვე მხატვრულ ლიტერატურას და, აქედან გამომდინარე, გავაკეთო დასკვნა, რომ ქართულ ლიტერატურაში სრულიად ნორმალური ვითარებაა, ძალიან მრავალფეროვანი და კარგი — ბევრი საინტერესო სახე გამოჩნდა. ჩვენი ცხოვრებაც ისეთია (სხვა საკითხია — კარგი თუ ცუდი), გვაძლევს საშუალებას, მრავალფეროვანი ლიტერატურა დაიწეროს. იმედია, ქართული ლიტერატურა დაიმკვიდრებს თავს უცხოეთში, თანამედროვე ლიტერატურაშიც გვყავს ასეთი მწერლები. ის, რომ საზღვარგარეთ ჩვენს მწერლებს არ იცნობენ, არ ნიშნავს იმას, რომ ცუდი მწერლები გვყავს. მთარგმნელები ხელისგულზე უნდა ვატაროთ, ეს იმდენად მძიმე და დაუფასებელი შრომაა. თარგმნა ძალიან რთული პროცესია.
წიგნმა, რომელმაც
დიდი გავლენა იქონია
ვერასოდეს ვასახელებ საყვარელ ავტორს, მაგრამ მაქვს წიგნები, რომლებმაც დიდი გავლენა იქონია ჩემზე, შეიძლება ითქვას, რომ შოკში ჩამაგდო. თუნდაც ამ ბოლო დროს წაკითხულმა ელფრიდე ელნეკის რომანმა — „საყვარლები“, რომელიც ანა კორძაიამ თარგმნა. ამ ნაწარმოებმა სერიოზულად დამაფიქრა. მიმახვედრა, რომ რაღაცებს ტყუილით ვფუთავთ და დამაფიქრა, მოდი სიმართლეს შევხედავ! ამას წინათ, ისევ მომინდა გადამეხედა, მაგრამ მივხვდი, რომ ვერ შევძლებდი ისევ ასეთი ემოციის გამკლავებას და გადავდე, აუცილებლად დავუბრუნდები. ჩემი აზრით, ლიტერატურა ასეთი უნდა იყოს — სიმართლე დაგანახოს, გითხრას, ნუ იტყუები ან თავს ნუ იტყუებ, ანუ ცოტა სახეში სილა გაგაწნას კიდეც! ამ წიგნმა მე ეს გამიკეთა.
მკითხველის მოლოდინი
ჯერჯერობით, ახალზე არაფერზე ვმუშაობ. მალე ინდოეთში მივდივარ ორი თვით. ვაპირებ, იქ დავწერო რამე. სულ სხვა სამყაროში მოვხვდები და, ალბათ, ბევრი შთაბეჭდილებაც მექნება. შესაძლოა, დოკუმენტურ პროზაზეც ვიმუშაო. მაქვს კიდევ ერთი იდეა, რომანი — რომელსაც აუცილებლად დავწერ. მაგრამ ამისთვის დრო მჭირდება. დავრწმუნდი, როცა ქმნი, ეს ძალიან გსიამოვნებს, მაგრამ ამისთვის ბევრი უნდა იმუშაო, იფიქრო. უცებ კარგ ტექსტს ვერ შექმნი, როგორც გითხარით, წლები ვატარე ის, რაც „გათვლაში“ გადმოვიტანე. სიმართლე გითხრათ, ამ წარმატების შემდეგ ცოტა მეშინია, რაღაც დრო დამჭირდება, რომ კიდევ დავწერო.
საზომი — გულწრფელობა
ყველაზე მნიშვნელოვანი თვისება, რომელიც ჩემში მომწონს გულწრფელობაა, ეს თვისება ადამიანში ყველაზე მეტად დასაფასებელია.
ესაუბრა
ლალი ჯელაძე
|