გამოდის 1998 წლიდან
2011-11-03
იღ­ბ­ლი­ა­ნი გათ­ვ­ლა

სტუმარია მწერალი თამთა მელაშვილი, 
2011 წლის ლიტერატურული პრემიის „საბა“ მფლობელი საუკეთესო დებიუტისთვის

„გათ­ვ­ლა“ (ამონარიდი)
მეს­ვ­რი­ან, ნინ­ცო, ესე­ნი. ტვინს გა­მას­ხ­მე­ვი­ნე­ბენ, ნინ­ცო, ესე­ნი. რო­გორც იმ კაცს იმ ხევ­ში, გახ­სოვს, რო­გორ ჰქონ­და? გახ­სოვს, ტვი­ნი რო­გორ ჰქონ­და? მეს­ვ­რი­ან. რაც არ უნ­და ვი­კივ­ლო, მა­ინც მეს­ვ­რი­ან. მა­ინც ვერ გა­ვა­გო­ნებ. მთე­ლი ყუ­თი მაქვს თან, სა­თი­თა­ოდ ვყა­რე ტუ­ა­ლე­ტის ფან­ჯ­რი­დან. აი ეხ­ლა ჩა­ვაწყობ და სა­ნამ მო­მი­ახ­ლოვ­დე­ბი­ან, გა­ვიქ­ცე­ვი. მეს­ვ­რი­ან ესე­ნი. მეს­ვ­რი­ან. აქეთ მო­დი­ან და მეს­ვ­რი­ან. რა­ტომ არ მითხა­რი, რომ ძაღ­ლი ჰყავ­დათ, რა­ტომ არ იცო­დი? ვინ­მე ვე­გო­ნე­ბი და მეს­ვ­რი­ან. მეს­ვ­რი­ან, ისე ყეფს ეს ძაღ­ლი. მეს­ვ­რი­ან. ვე­ლით გა­და­ვალ, ვე­ლით უნ­და გა­და­ვი­დე. არა­ფე­რი მო­მი­ვა, ვე­ლით გა­და­ვალ. მე ხო ჩი­ტი­ვით ვარ, მე ხო პა­ტა­რა ვარ, მე ხო ჩი­ტი ვარ, ცა­ზე ჩი­ტი ვარ, თუ რო­გორ მითხა­რი? იმ დღეს რო­გორ მითხა­რი? აი, უცებ გა­და­ვალ. უცებ გა­და­ვირ­ბენ, ერთ წამ­ში გა­და­ვირ­ბენ. ვერც გა­ი­გე­ბენ ესე­ნი, ისე გა­და­ვირ­ბენ. აი, იცი, რო­გორ გა­და­ვირ­ბენ? ხვალ მო­გიყ­ვე­ბი, აი, ისე სწრა­ფად გა­და­ვირ­ბენ, უცებ გა­და­ვირ­ბენ. ნინ­ცო. და­ი­ცა, ავი­ღო ესე­ნი, აქეთ მო­დი­ან, მე მგო­ნი. ჰო, აქეთ მო­დი­ან. მეს­ვ­რი­ან. და­ი­ცა, მე ხომ ჩი­ტი ვარ, იწი­ლო ბი­წი­ლო შრო­შა­ნო გვრი­ტი­ნო ალ­ხო მალ­ხო ჩიტ­მა გნა­ხოს შე­ნი ფეს­ვი ფეს­ვ­მან­დუ­რი სი­კო­ჭო­რი კალ­მა­ხუ­რი აბ­და უბ­და გა­ი­ქე­ცი. გა­ი­ქე­ცი. აბ­და­უბ­და გა­ი­ქე­ცი. იწი­ლო ბი­წი­ლო შრო­შა­ნო გვრი­ტი­ნო ალ­ხო მალ­ხო ჩიტ­მა გნა­ხოს, შე­ნი... შე­ნი ფეს­ვი ფეს­ვ­მან­დუ­რი სი­კო­ჭო­რი კალ­მა­ხუ­რი, აბ­და უბ­და გა­ი­ქე­ცი გა­ი­ქე­ცი... იწი­ლო ბი­წი­ლო შრო­შა­ნო გვრიტ­ინო ალ­ხო მალ­ხო, ჩიტ­მა გნა­ხოს, შე­ნი ფეს­ვი ფეს­ვ­მან­დუ­რი სი­კო­ჭო­რი კალ­მა­ხუ­რი აბ­და უბ­და
გა-ი-ქე-ცი
წკიპ და რიკ.

ხმა­უ­რი­ა­ნი დე­ბი­უ­ტი გრძელ­დე­ბა. „სა­ბას“ ნო­მი­ნა­ცი­ის მფლო­ბე­ლი თამ­თა მე­ლაშ­ვი­ლის „გათ­ვ­ლა“, ზა­ფხუ­ლის შემ­დეგ, კვლავ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ყუ­რადღე­ბის ცენ­ტ­რ­ში მო­ექ­ცა — ამ­ჯე­რად ფრან­კ­ფურ­ტის სა­ერ­თა­შო­რი­სო წიგ­ნის ბაზ­რო­ბა­ზე, სა­დაც სა­ქარ­თ­ვე­ლო სპე­ცი­ა­ლუ­რი ფორ­მა­ტით იყო წარ­მოდ­გე­ნი­ლი. კულ­ტუ­რის სა­მი­ნის­ტ­როს ორ­გა­ნი­ზე­ბით, მო­ნა­წი­ლე­ობ­და რვა ქარ­თ­ვე­ლი ავ­ტო­რი — აკა მორ­ჩი­ლა­ძე, ზუ­რაბ ლე­ჟა­ვა, და­თო ტუ­რაშ­ვი­ლი, ანა კორ­ძაია-სა­მა­დაშ­ვი­ლი, თამ­თა მე­ლაშ­ვი­ლი, ნე­ნე კვი­ნი­კა­ძე და ზა­ზა ბურ­ჭუ­ლა­ძე.
გა­მომ­ცემ­ლო­ბა „დი­ო­გე­ნე­სა“ და შვე­ი­ცა­რი­ულ გა­მომ­ცემ­ლო­ბა Uni­onsverlag-ს შო­რის ხე­ლი მო­ე­წე­რა კონ­ტ­რაქტს, რომ­ლის მი­ხედ­ვი­თაც, თამ­თა მე­ლაშ­ვი­ლის მოთხ­რო­ბა „გათ­ვ­ლა“, მო­მა­ვა­ლი წლის თე­ბერ­ვალ­ში შვე­ი­ცა­რი­ა­ში გა­მო­ი­ცე­მა და მარ­ტ­ში უკ­ვე ლა­იფ­ცი­გის ბაზ­რო­ბა­ზე იქ­ნე­ბა წარ­დ­გე­ნი­ლი. გა­მომ­ცემ­ლო­ბა Unionsverlag არა მხო­ლოდ შვე­ი­ცა­რი­ის, არა­მედ მთლი­ა­ნად გერ­მა­ნუ­ლე­ნო­ვან ბა­ზარ­ზე გა­დის, რაც ძა­ლი­ან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია ქარ­თუ­ლი წიგ­ნის გავ­რ­ცე­ლე­ბი­სა და პო­პუ­ლა­რი­ზა­ცი­ი­სათ­ვის. წიგ­ნი Uni­onsverlag-თან რა­ქელ გრატ­ც­ფელ­დის დამ­სა­ხუ­რე­ბით მოხ­ვ­და, რო­მე­ლიც ქარ­თუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რის აგ­ენ­ტია გერ­მა­ნუ­ლე­ნო­ვან სამ­ყა­რო­ში და რომ­ლის დამ­სა­ხუ­რე­ბით ამ სამ­ყა­რომ აკა მორ­ჩი­ლა­ძე გა­იც­ნო.
რა­ქელ გრატ­ც­ფელ­დი, ამ რამ­დე­ნი­მე თვის წინ, გო­ე­თეს ინ­ს­ტი­ტუტ­ში მთარ­გ­მ­ნე­ლო­ბი­თი სა­ხე­ლოს­ნოს მუ­შა­ო­ბა­ში მო­ნა­წი­ლე­ობ­და, სწო­რედ ამ პე­რი­ოდ­ში, მთარ­გ­მ­ნე­ლო­ბით სა­ხე­ლოს­ნო­ში, ნა­თია მი­ქე­ლა­ძე თამ­თა მე­ლაშ­ვი­ლის „გათ­ვ­ლა­ზე“ მუ­შა­ობ­და. კონ­ფ­ლიქ­ტის ზო­ნა­ში მცხოვ­რე­ბი მო­ზარ­დე­ბის ამ­ბა­ვი და მწერ­ლის ხელ­წე­რა იმ­დე­ნად და­ა­ინ­ტე­რე­სებს აგენტს, რომ „გათ­ვ­ლას“ რამ­დე­ნი­მე გა­მომ­ცემ­ლო­ბას შეს­თა­ვა­ზებს.
მათ შო­რის ყუ­რადღე­ბა სა­უ­კე­თე­სო­ზე შე­ჩერ­და — შვე­ი­ცა­რი­უ­ლი გა­მომ­ცემ­ლო­ბა Unionsverlag უც­ხო­­ე­ნო­ვან მკითხ­ველს „გათ­ვ­ლას“ უახ­ლო­ეს პე­რი­ოდ­ში შეს­თა­ვა­ზებს. ქარ­თ­ვე­ლი ავ­ტო­რის­თ­ვის კი, ეს მარ­თ­ლაც სე­რი­ო­ზუ­ლი გა­მოწ­ვე­ვაა: „ვნა­ხოთ, რამ­დე­ნად შე­უძ­ლია ამ ტექსტს, ქარ­თულ კონ­ტექსტს გას­ც­დეს. მას­ზე მუ­შა­ო­ბი­სას, რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, 2008 წლის ომის გავ­ლე­ნის ქვეშ ვი­ყა­ვი, მაგ­რამ ეს ყვე­ლა ომის გა­მო­ძა­ხი­ლია, რაც ბო­ლო წლებ­ში სა­ქარ­თ­ვე­ლომ, და არა მხო­ლოდ, გა­და­ი­ტა­ნა,“ — ამ­ბობს ავ­ტო­რი. დარ­წ­მუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, რო­გორც ქარ­თ­ვე­ლი, ისე უცხო­ე­ნო­ვა­ნი მკი­თხ­ვე­ლი­სათ­ვის თა­ნაბ­რად სა­ინ­ტე­რე­სო და ამა­ღელ­ვე­ბე­ლი იქ­ნე­ბა 13 წლის გო­გო­ნე­ბის მი­ერ გად­მო­ცე­მუ­ლი ომის ტრა­გე­დია.
წიგ­ნ­ზე სა­ავ­ტო­რო უფ­ლე­ბა „დი­ო­გე­ნეს“ ეკუთ­ვ­ნის, ტი­რა­ჟი ჯერ­ჯე­რო­ბით არ არის ცნო­ბი­ლი, ავ­ტო­რი მთე­ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში საპ­რო­მა­ციო ღო­ნის­ძი­ე­ბებ­ში მი­ი­ღებს მო­ნა­წი­ლე­ო­ბას.
ანა ჭა­ბაშ­ვი­ლი, გა­მომ­ცემ­ლო­ბა „დი­ო­გე­ნეს“ მთა­ვა­რი რე­დაქ­ტო­რი:
„რო­ცა თამ­თამ გა­მომ­ცემ­ლო­ბა­ში მოთხ­რო­ბა მო­ი­ტა­ნა, ჯერ სა­თა­უ­რიც არ ჰქონ­და. ძა­ლი­ან და­ვინ­ტე­რეს­დი და გა­მიჩ­ნ­და სურ­ვი­ლი, რომ ეს უფ­რო ვრცე­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბი ყო­ფი­ლი­ყო. მწე­რალ­მა კი­დევ იმუ­შა­ვა მოთხ­რო­ბა­ზე და სა­ბო­ლო­ოდ „გათ­ვ­ლა“ მი­ვი­ღეთ. მარ­თა­ლია, მო­ცუ­ლო­ბით პა­ტა­რაა, მაგ­რამ — მრავ­ლის­მომ­ც­ვე­ლი და მრავ­ლისდამ­ტე­ვი. ომის თე­მა მა­რა­დი­უ­ლია და ის ზო­გა­დად ამოძ­რა­ვებს მხატ­ვ­რულ ლი­ტე­რა­ტუ­რას. რა­საც ჩვენ ამ ოცი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მო­ვეს­წა­რით, ვგუ­ლის­ხ­მობ აფხა­ზე­თის თუ აგ­ვის­ტოს ომებს, მწერ­ლე­ბის­თ­ვის ძა­ლი­ან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი და მა­საზ­რ­დო­ე­ბე­ლი წყა­რო გახ­და. თამ­თას მოთხ­რო­ბის თე­მაც ომია, თუმ­ცა ერ­თ­გ­ვა­რი სი­ახ­ლით, ახა­ლი გა­მოც­დი­ლე­ბით და­წე­რი­ლი.
მოთხ­რო­ბა­ში აღ­წე­რი­ლია ომის ამ­ბა­ვი, მაგ­რამ ავ­ტორს შეგ­ნე­ბუ­ლად არ აქვს და­სა­ხე­ლე­ბუ­ლი კონ­კ­რე­ტუ­ლი ად­გი­ლი, არც მი­ნიშ­ნე­ბუ­ლი აქვს რა­ი­მე დე­ტა­ლი, თუნ­დაც დი­ა­ლექ­ტის სა­ხით. ეს ხაზ­გას­მით აირი­და თა­ვი­დან. მოთხ­რო­ბის პერ­სო­ნა­ჟე­ბი — ბავ­შ­ვე­ბი, მარ­თა­ლია, ასა­კით პა­ტა­რე­ბი არი­ან, მაგ­რამ მა­თი ქცე­ვა ზრდას­რუ­ლი­სას ჰგავს, ომ­მა ისი­ნი ნა­ად­რე­ვად მო­ამ­წი­ფა. მოთხ­რო­ბა­ში ომის სიმ­ძაფ­რე ერ­თ­ბა­შად გაზ­რ­დი­ლი ბავ­შ­ვე­ბის თვა­ლი­თაა და­ნა­ხუ­ლი.
ომის შე­სა­ხებ ბევ­რ­ჯერ და­წე­რი­ლა, მაგ­რამ გეტყ­ვით, რომ აქ ახა­ლია მწერ­ლის ენა. თა­ვი­დან, რო­ცა იწყებ ნა­წარ­მო­ე­ბის კითხ­ვას, ძნე­ლად ეგუ­ე­ბი თხრო­ბის ამ სტილს, მაგ­რამ შემ­დეგ თან­და­თან შე­დი­ხარ ტექ­ს­ტის სიღ­რ­მე­ში და ხვდე­ბი, რომ ეს ძა­ლი­ან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია. ჩემ­ზე მწერ­ლის სიტყ­ვის ძა­ლამ დი­დი გავ­ლე­ნა მო­ახ­დი­ნა. მწე­რალ­მა მი­აღ­წია მი­ზანს. ხვდე­ბი, რო­გორ ხე­დავ­და პერ­სო­ნა­ჟებს თა­ვად მწე­რა­ლი. ოს­ტა­ტუ­რად აქვს გა­მოყ­ვა­ნი­ლი დე­ტა­ლე­ბი, რო­გორ ხე­დავს მთა­ვა­რი პერ­სო­ნა­ჟი გარ­შე­მო მყო­ფებს — მო­ხუ­ცებს, ბავ­შ­ვებს, ბი­ჭებს. მწერ­ლის მი­ერ ეს ძა­ლი­ან კარ­გა­დაა მიღ­წე­უ­ლი. თამ­თა თი­თო­ე­ულ სცე­ნას ისე ხა­ტავს სიტყ­ვით, თით­ქოს, ყვე­ლა­ფერს ხე­დავ და გრძნობ. ჯერ არ შემ­ხ­ვედ­რია მკითხ­ვე­ლი, რო­მე­ლიც „გათ­ვ­ლამ“ გულ­გ­რი­ლი და­ტო­ვა...
თამ­თა მე­ლაშ­ვილ­მა ჯერ კი­დევ ზაფხულ­ში მი­იქ­ცია გერ­მა­ნე­ლი სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბის ყუ­რადღე­ბა, რომ­ლე­ბიც გო­ე­თეს ინ­ს­ტი­ტუტ­ში მთარ­გ­მ­ნე­ლო­ბით სა­ხე­ლოს­ნოს უძღ­ვე­ბოდ­ნენ. ქარ­თუ­ლი პრო­დუქ­ცი­ის გა­ტა­ნა უცხო­ურ ბა­ზარ­ზე ძა­ლი­ან აკ­ლია ქარ­თულ ლი­ტე­რა­ტუ­რას. ჩვე­ნი მწერ­ლე­ბი არაფ­რით ჩა­მორ­ჩე­ბი­ან იმას, რაც დღეს უცხო­ეთ­ში იწე­რე­ბა, უბ­რა­ლოდ, იქამ­დე ვერ აღ­წევს ქარ­თუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რა. ფრან­კ­ფურ­ტ­ში და­ი­დო კონ­ტ­რაქ­ტი. ხე­ლი მო­ე­წე­რა თამ­თა მე­ლაშ­ვი­ლის წიგ­ნის თარ­გ­მ­ნას, ეს მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი მიღ­წე­ვაა. სა­ერ­თოდ კი, „გათ­ვ­ლას“ რომ წარ­მა­ტე­ბა მოჰ­ყ­ვე­ბო­და, ამას ვე­ლო­დი — ეს ჩვენ­თ­ვის ძალ­ზე სა­ა­მა­ყოა. ძა­ლი­ან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია, რო­გორ გა­აგ­რ­ძე­ლებს მწე­რა­ლი. თამ­თა მე­ლაშ­ვილს დამ­წყე­ბი აღარ ეთ­ქ­მის, იგი სე­რი­ო­ზუ­ლი მწე­რა­ლია, რომ­ლის­გა­ნაც კი­დევ უფ­რო მეტს ვე­ლო­დე­ბით.“

***
ბუ­ნებ­რი­ვია, ასე­თი წარ­მა­ტე­ბის შემ­დეგ თამ­თას მომ­ლო­დი­ნე მკითხ­ვე­ლის­თ­ვის სა­ინ­ტე­რე­სო იქ­ნე­ბა მას­თან ინ­ტერ­ვიუ, რო­მე­ლიც გა­მომ­ცემ­ლო­ბა „დი­ო­გე­ნე­ში“ ჩა­ი­წე­რა. ახალ­გაზ­რ­და მწე­რა­ლი თავს იღ­ბ­ლი­ანს უწო­დებს და სა­კუ­თარ წარ­მა­ტე­ბებს გა­მარ­თ­ლე­ბებ­ზე აგებს. არა­და, გა­მარ­თ­ლე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა ვუ­წო­დოთ თხრო­ბის ოს­ტა­ტო­ბას, დრა­მა­ტურ­გი­ულ ალ­ღოს, სტი­ლის­ტი­კას, რო­მე­ლიც ასე მომ­ხიბ­ვ­ლელს ხდის ნა­წარ­მო­ებს, კითხუ­ლობ დი­ა­ლო­გებს, მაგ­რამ არ­სად გხვდე­ბა ტრა­დი­ცი­უ­ლი ტი­რე; ომის ადეკ­ვა­ტუ­რად ხედ­ვის უნარს, რო­მე­ლიც თა­ვი­დან ბო­ლომ­დე ისე გით­რევს, რომ თით­ქოს ამ­ბის თა­ნა­მო­ნა­წი­ლე ხდე­ბი. ეს არ არის ერ­თი ომის ის­ტო­რია, ეს ყვე­ლა ომის ის­ტო­რიაა, ჩემ თ­ვალ­წინ კი­დევ ერ­თხელ ჩა­ირ­ბი­ნა აფხა­ზე­თის ომის კად­რებ­მა, რო­მე­ლიც ჩემ თვალ­წინ ხდე­ბო­და. დავ­ფიქ­რ­დი, იქ­ნებ აფხა­ზე­თის ომის ის­ტო­რიაა, რო­ცა წიგ­ნის კითხ­ვა და­ვას­რუ­ლე, მივ­ხ­ვ­დი, ამ წიგნს კონ­კ­რე­ტუ­ლი ომი არა აქვს, ეს არც აფხა­ზე­თის ომია, არც სამაჩაბლოს — ზო­გა­დად ომის ის­ტო­რიაა, სა­ო­ცა­რი თხრო­ბის ოს­ტა­ტო­ბით მო­ტა­ნი­ლი. ვხე­დავ და ვკითხუ­ლობ ომის კად­რებს, სცე­ნებს, ვგრძნობ მომ­ძ­ლავ­რე­ბულ გა­დარ­ჩე­ნის ინ­ს­ტინქტს და ვხვდე­ბი, ეს არის წიგ­ნი, რო­მე­ლიც არ მაძ­ლევს სა­შუ­ა­ლე­ბას, და­ვი­ვიწყო ის, რის და­ვიწყე­ბა­საც უკ­ვე თით­ქ­მის 20 წე­ლია ვცდი­ლობ. „გათ­ვ­ლა“ თამ­თას იღ­ბალ­ზე მე­ტად ქარ­თუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რის იღ­ბა­ლია.
***
ხმა­უ­რი­ა­ნი დე­ბი­უ­ტი
 (იღ­ბ­ლი­ა­ნი მოკ­რ­ძა­ლე­ბუ­ლი ავ­ტო­რი)
თავს მწე­რალს ერ­თი წიგ­ნით ვერ ვუ­წო­დებ, მაგ­რამ მო­გიყ­ვე­ბით ქრო­ნო­ლო­გი­უ­რად რო­გორ მი­ვე­დი ამ აღი­ა­რე­ბამ­დე. 2010 წლის დე­კემ­ბერ­ში „დი­ო­გე­ნემ“გა­მოს­ცა ჩე­მი წიგ­ნი. ძა­ლი­ან გა­მი­მარ­თ­ლა, რომ ამას მოჰ­ყ­ვა კრი­ტი­კო­სე­ბი­სა და პრე­სის­გან კარ­გი შე­ფა­სე­ბე­ბი, რე­ცენ­ზი­ე­ბი. ერთ-ერ­თი პირ­ვე­ლი მალ­ხაზ ხარ­ბე­დია იყო. პირ­ვე­ლი იყო, ვინც რა­დი­ო­ში მი­მიწ­ვია და რა­ღაც მკითხა. ამას ძა­ლი­ან მა­ლე მოჰ­ყ­ვა „სა­ბა“, შემ­დეგ რო­გორც ხდე­ბა, გაჩ­ნ­და ახა­ლი სა­ხე — დე­ბი­უ­ტან­ტი მწე­რა­ლი, რა­საც მო­რი­გი გა­მოხ­მა­უ­რე­ბე­ბი მოჰ­ყ­ვა. ეს სრუ­ლი­ად ახა­ლი სივ­რ­ცე იყო ჩემ­თ­ვის. რა­ღა­ცებ­ში მარ­თ­ლა ძა­ლი­ან მი­მარ­თ­ლებს და ჩემს მო­რიგ გა­მარ­თ­ლე­ბას შე­იძ­ლე­ბა ვუ­წო­დო მთარ­გ­მ­ნელ ნა­თია მი­ქე­ლა­ძის ჩე­მი წიგ­ნით და­ინ­ტე­რე­სე­ბა. ამ ზაფხულ­ში ნა­თია გო­ე­თეს ინ­ს­ტი­ტუ­ტის მი­ერ ორ­გა­ნი­ზე­ბულ მთარ­გ­მ­ნე­ლო­ბით ვორ­ქ­შოპ­ში მო­ნა­წი­ლე­ობ­და, და სწო­რედ იქ და­იწყო ჩე­მი ტექ­ს­ტის თარ­გ­მ­ნა.
შემ­დე­გი გა­მარ­თ­ლე­ბა — რა­ქელ გრაც­ფელ­დ­მა, რო­მე­ლიც ქარ­თუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რის აგენ­ტია გერ­მა­ნუ­ლე­ნო­ვან სამ­ყა­რო­ში, წა­ი­კითხა ჩე­მი წიგ­ნი. მოხ­და ისე, რომ ნა­თი­ამ და­იწყო ჩე­მი წიგ­ნის თარ­გ­მ­ნა, რა­ქელ­მა კი — შე­სა­ბა­მი­სი სა­ა­გენ­ტო­ს ძებ­ნა, რო­მე­ლიც და­ინ­ტე­რეს­დე­ბო­და თარ­გ­მა­ნით. ყურ­დღე­ბა ერთ-ერთ სა­უ­კე­თე­სო გა­მომ­ცემ­ლო­ბა­ზე შე­ჩერ­და — შვე­ი­ცა­რი­უ­ლი Unionsverlag — და სწო­რედ ამ გა­მომ­ცემ­ლო­ბა­სა და „დი­ო­გე­ნეს“ შო­რის მო­ე­წე­რა ხე­ლი ფრან­კ­ფურ­ტის წიგ­ნის ბაზ­რო­ბა­ზე „გათ­ვ­ლის“ გერ­მა­ნულ ენა­ზე გა­მო­ცე­მის შე­თან­ხმე­ბას. წიგ­ნი ჯერ კი­დევ თარ­გ­მ­ნის პრო­ცეს­შია, სა­ვა­რა­უ­დოდ, თე­ბერ­ვალ­ში ან მარ­ტ­ში გა­მო­ი­ცე­მა გერ­მა­ნულ ენა­ზე და შე­საძ­ლოა, გერ­მა­ნულ ენა­ზე წარ­დ­გი­ნე­ბა ლა­იფ­ცი­გის წიგ­ნის ბაზ­რო­ბა­ზე მოხ­დეს, რო­მე­ლიც მარ­თა­ლია, მას­შ­ტა­ბუ­რად ფრან­კ­ფურ­ტის ბაზ­რო­ბის ტო­ლი არ არის, მაგ­რამ არა­ნაკ­ლებ მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია ახა­ლი სა­ხე­ე­ბის გა­მო­სა­ჩე­ნად.

გრან­დი­ო­ზუ­ლი
შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბე­ბი
ფრან­კ­ფურ­ტის წიგ­ნის ბაზ­რო­ბა გრან­დი­ო­ზუ­ლია, დი­დი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბის ქვეშ ვარ — ქა­ლა­ქი ქა­ლაქ­ში, წიგ­ნე­ბის სამ­ყა­რო, სა­დაც ერ­თი პა­ვი­ლი­ო­ნი­დან მე­ო­რე­ში ავ­ტო­ბუ­სით გა­და­ად­გილ­დე­ბი. გა­მარ­თ­ლე­ბე­ბი გრძელ­დე­ბა — ფრან­კ­ფურ­ტ­ში მოვ­ხ­ვ­დი კულ­ტუ­რის სა­მი­ნის­ტ­როს ეგი­დით გა­მ­გ­ზავ­რე­ბულ 8 მწე­რალს შო­რის. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს ძა­ლი­ან კარ­გი პრე­ზენ­ტა­ცია ჰქონ­და, წი­ნა წლე­ბის არ ვი­ცი და ვერ შევა­და­რებ, მაგ­რამ წლე­ვან­დე­ლი პრე­ზენ­ტა­ცია მო­მე­წო­ნა. რო­გორც ვი­ცი, საკ­მა­ოდ ბევ­რი წიგ­ნი გა­ი­ყი­და. სა­სი­ა­მოვ­ნო სა­ნა­ხა­ვია, რო­ცა ასე­თი და­ინ­ტე­რე­სე­ბაა ქარ­თუ­ლი წიგ­ნით. საკ­მა­ოდ დი­დი დი­ას­პო­რაა გერ­მა­ნი­ა­ში და ამი­ტო­მაც ქარ­თუ­ლ გა­მო­ცე­მებს ხში­რად ყი­დუ­ლობენ.

ომი — ადა­მი­ა­ნუ­რი ტრა­გე­დია
რო­ცა მე­უბ­ნე­ბი­ან, რომ წიგ­ნის კითხ­ვი­სას კონ­კ­რე­ტულ ომს ვერ ხე­და­ვენ, მი­ხა­რია, რად­გა­ნაც ამა­ზე თა­ვი­დან­ვე მქონ­და ნა­ფიქ­რი. ტექ­ს­ტი სპონ­ტა­ნუ­რად არ და­მი­წე­რია, მარ­თ­ლა დიდ­ხანს ვი­ფიქ­რე. მი­ხა­რია იმი­ტომ, რომ ეს იმას ნიშ­ნავს, რა მე­სი­ჯიც ჩავ­დე, მკითხ­ველ­მა სწო­რედ ის მი­ი­ღო. ომი აღიქ­მე­ბა ჯა­რის­კა­ცად, ქვე­მე­ხე­ბად, ვი­ღა­ცამ უნ­და მო­ი­გოს, ვი­ღა­ცამ უნ­და წა­ა­გოს, დის­კურ­სი აუცი­ლებ­ლად მას­კუ­ლი­ნუ­რი უნ­და იყოს. არა­და, ომი ხომ ყვე­ლა ჩვენ­გა­ნის თავ­ზე გა­და­დის, არა აქვს მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა კა­ცი ხარ, ბავ­შ­ვი თუ ქა­ლი. ის მხო­ლოდ ქვეყ­ნის ტრა­გე­დია არ არის, ჩემ­თ­ვის ის ადა­მი­ა­ნურ ტრა­გე­დი­ამ­დე და­დის. სწო­რედ ეს მინ­დო­და მეჩ­ვე­ნე­ბი­ნა. და­ახ­ლო­ე­ბით, ჩე­მი პერ­სო­ნა­ჟე­ბის ასა­კის ვი­ყა­ვი, რო­ცა ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში ომი და­იწყო. სი­მარ­თ­ლე გითხ­რათ, თი­ნე­ი­ჯე­რო­ბის ასა­კი ისე­თია, რო­ცა გინ­და, ყვე­ლა­ზე კარ­გად იყო, ყვე­ლა­ზე კარგ ქვე­ყა­ნა­ში ცხოვ­რობ­დე და ყვე­ლა­ზე კარ­გი რამ ხდე­ბო­დეს. მაგ­რამ ამ ასაკ­ში მო­მი­წია ყვე­ლა­ზე ცუდ პე­რი­ოდ­ში ცხოვ­რე­ბა, სა­დაც არა­ფე­რი არ ჰქონ­და ბავშვს იმის­თ­ვის, რომ თა­ვი კარ­გად ეგ­რ­ძ­ნო. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ კონ­ფ­ლიქ­ტის ზო­ნა­ში არ მიცხოვ­რია (ეს არ ნიშ­ნავს იმას, რომ მე ომის გან­ც­და არ მქო­ნია), მუდ­მი­ვად მქონ­და თა­ნა­გან­ც­და იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის მი­მართ, ვინც იქ ცხოვ­რობ­და. რა­ღაც დო­ზით მეც გა­და­ვი­ტა­ნე ეს ყვე­ლა­ფე­რი. მით უფ­რო, იმ ასაკ­ში ხომ ყვე­ლა­ფერს მე­ტი სიმ­ძაფ­რით აღიქ­ვამ. მე­რე ეს ყვე­ლა­ფე­რი წლე­ბის გან­მა­ვ­ლო­ბა­ში თან ვა­ტა­რე და ბო­ლოს ­და ­ბო­ლოს ამ მოთხ­რო­ბა­ში გად­მო­ვი­ტა­ნე. რაც შე­ე­ხე­ბა პერ­სო­ნა­ჟე­ბის ასაკს, ალ­ბათ, აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე ავირ­ჩიე 13 წლის გო­გო­ნე­ბი. მა­თი სამ­ყა­რო ომის დრო­საც სავ­სეა ათას­გ­ვა­რი ცხოვ­რე­ბი­სე­უ­ლი გან­ც­დით, პრობ­ლე­მე­ბით. ბუ­ნებ­რი­ვია, ომის დრო­საც შე­იძ­ლე­ბა ამ ასა­კის გო­გო­ნებს ვი­ღაც მოს­წონ­დეთ, ან მათ შო­რის პრობ­ლე­მე­ბი გაჩ­ნ­დეს. გარ­და იმი­სა, რომ ეს წიგ­ნი ომ­ზეა, არის ქა­ლებს შო­რის მე­გობ­რო­ბა­ზეც. ხში­რად მსმე­ნია, რომ ქა­ლებ­მა მე­გობ­რო­ბა არ იცი­ან, არა­და ქა­ლებს სა­უ­კე­თე­სო მე­გობ­რო­ბა შე­უძ­ლი­ათ.
და მა­ინც, რა ვთქვი? მე ვთქვი, რომ ყვე­ლა ომი, ყველ­გან, პირ­ველ რიგ­ში, ადა­მი­ა­ნუ­რი ტრა­გე­დიაა.

ბუ­ნებ­რი­ვად მო­სუ­ლი
გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლი წე­რის მა­ნე­რა
რო­ცა და­ვიწყე წე­რა, ასე და­ვიწყე. ვი­ფიქ­რე, მო­დი, ენობ­რი­ვად ცო­ტა სხვა­ნა­ი­რად ვიტყ­ვი, უცებ ასე მო­ვირ­გე, ეს თა­ვის­თა­ვად მო­ვი­და, ბუ­ნებ­რი­ვად. ის, რაც ბუ­ნებ­რი­ვად მო­დის, ცო­ტა ხმა­მა­ღა­ლი ნათ­ქ­ვა­მი თუ არ იქ­ნე­ბა, ყო­ველ­თ­ვის კარ­გია. ანუ არ მიწ­ვა­ლია, ყალ­ბი არ არის, თუ ყალ­ბია და თან ნაწ­ვა­ლე­ბი, მკითხ­ვე­ლი ამას აუცი­ლებ­ლად იგ­რ­ძ­ნობს.

ქა­ლუ­რი ხმა ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ში
რა ხდე­ბა ამ სფე­რო­ში ორი სიტყ­ვით ვერ იტყ­ვი, რა­ღაც სა­კითხე­ბი ტა­ბუ­ი­რე­ბუ­ლია, რა­ღაც საკ­ითხებ­ზე ახ­ლა იწყე­ბა სა­ჯა­რო სა­უ­ბა­რი, ეს ძა­ლი­ან მომ­წონს. მომ­წონს ისიც, რომ დღეს ბევ­რი ქა­ლი წერს — ქა­ლუ­რი ხმა გა­ის­მე­ბა ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ში. რომ ვფიქ­რობ ხოლ­მე, ქარ­თუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რი­დან პრო­ზა­ი­კო­სი ქა­ლე­ბი ვინ იყ­ვ­ნენ, სულ რამ­დე­ნი­მე მახ­სენ­დე­ბა — ეკა­ტე­რი­ნე გა­ბაშ­ვი­ლი, მა­რი­ჯა­ნი, ნა­ი­რა გე­ლაშ­ვი­ლი... აქ ჩა­მოთ­ვ­ლას ვწყვეტ, მე­ტი არ მახ­სენ­დე­ბა. შე­იძ­ლე­ბა, ცუ­დად ვიც­ნობ ქარ­თულ ლი­ტე­რა­ტუ­რას და ვინ­მე გა­მომ­რ­ჩა. ახ­ლა ბევ­რ­მა ქალ­მა და­იწყო წე­რა, რაც ძა­ლი­ან კარ­გია. არ­ტის სა­შუ­ა­ლე­ბით, ხე­ლოვ­ნე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბით, წე­რის სა­შუ­ა­ლე­ბით ქა­ლუ­რი გამ­ოც­დი­ლე­ბის გად­მო­ცე­მა, ვფიქ­რობ, ძა­ლი­ან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი და სა­ინ­ტე­რე­სოა. ჩემ­თ­ვის ბევ­რ­ჯერ უთ­ქ­ვამთ, რომ კა­ცუ­რი ხელ­წე­რა მაქვს, თით­ქოს, ამას ქა­თი­ნა­უ­რის გა­მო მე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ, ანუ კარ­გი ხელ­წე­რა მქონ­და, ახ­ლა ხმა­მაღ­ლა მინ­და გან­ვაცხა­დო, რომ მე ქა­ლუ­რი ხელ­წე­რა მაქვს და, რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, ჩემ­თ­ვის ეს უფ­რო მო­სა­წო­ნი და მი­სა­ღე­ბია. ჩემს ნა­წარ­მო­ე­ბებ­შიც ქა­ლურ ხმას ვაჟ­ღე­რებ და ქა­ლურ გა­მოც­დი­ლე­ბას გად­მოვ­ცემ.
დიპ­ლო­მა­ტი­ი­დან
ფე­მი­ნის­ტურ აქ­ტი­ვო­ბამ­დე
რო­ცა ჩა­ვა­ბა­რე უმაღ­ლეს სას­წავ­ლე­ბელ­ში, 16 წლის ვი­ყა­ვი და პრო­ფე­სი­ად ავირ­ჩიე სა­ერ­თა­შო­რი­სო ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი — დიპ­ლო­მა­ტია. მა­შინ ჩავ­თ­ვა­ლე, რომ მინ­დო­და ვყო­ფი­ლი­ყა­ვი დიპ­ლო­მა­ტი, ეს პრო­ფე­სია იმ ასაკ­ში მოგ­ზა­უ­რო­ბებ­თან ასო­ცირ­დე­ბო­და... მე­რე კი მივ­ხ­ვ­დი, რომ ეს არ იყო სწო­რი არ­ჩე­ვა­ნი. და სუ­ლაც არ იყო ჩე­მი საქ­მე. თა­ვი­დან­ვე მა­ინ­ტე­რე­სებ­და გენ­დე­რუ­ლი სა­კითხე­ბი, თუმ­ცა მა­შინ ამ სა­ხელს, ბუ­ნებ­რი­ვია, ვერ ვარ­ქ­მევ­დი, მაგ­რამ სულ მიჩ­ნ­დე­ბო­და პრო­ტეს­ტი გარ­კ­ვე­უ­ლი სა­კითხე­ბი­სად­მი. თუნ­დაც იმის გა­მო, რა­ტომ არ შე­იძ­ლე­ბა ვის­წავ­ლო მე არა­ბუ­ლი ენა და ის­წავ­ლოს, მა­გა­ლი­თად, ჩემ­მა კურ­სელ­მა ბიჭ­მა, ანუ მე არ ვი­ყა­ვი წა­ხა­ლი­სე­ბუ­ლი, მე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ, რომ შენ არა­ფერ­ში გა­მო­გად­გე­ბა არა­ბუ­ლი ენა, ყვე­ლა­ზე დი­დი — ლექ­სე­ბი გა­და­თარ­გ­მ­ნო არა­ბულ ენა­ზე და ა.შ. იმი­ტომ, რომ ქა­ლი ხარ! შემ­დეგ, სა­ნამ სა­მა­გის­ტ­როს გა­ვა­კე­თებ­დი, ცენ­ტ­რა­ლუ­რი ევ­რო­პის უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში წა­ვაწყ­დი ასეთ ფა­კულ­ტეტს და ძა­ლი­ან ბედ­ნი­ე­რი ვი­ყა­ვი. ჩე­მი სა­მა­გის­ტ­რო ნა­მუ­შე­ვა­რიც ამ თე­მას მი­ეძღ­ვ­ნა — „ახალ­გაზ­რ­და ქარ­თ­ვე­ლი მიგ­რან­ტი ქა­ლე­ბის გა­მოც­დი­ლე­ბა გერ­მა­ნი­ა­ში“. რო­გორც მიგ­რან­ტ­მა, თა­ვა­დაც ვიცხოვ­რე გერ­მა­ნი­ა­ში ერ­თი წე­ლი და სა­მა­გის­ტ­რო ნაშ­რომ­ში სწო­რედ ჩე­მი გა­მოც­დი­ლე­ბა ჩავ­დე. კარ­გი ნა­მუ­შე­ვა­რი გა­მო­ვი­და, რად­გან მხო­ლოდ თე­ო­რი­ებ­ზე არ ამი­გია.
დღე­საც ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით ვმუ­შა­ობ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში.
ზო­გა­დად გენ­დე­რუ­ლი ძა­ლა­დო­ბის სა­კითხებ­ზე რამ­დე­ნი­მე ორ­გა­ნი­ზა­ცია მუ­შა­ობს. კა­ნონ­მ­დებ­ლო­ბის თვალ­საზ­რი­სით ბევ­რი რამ გა­კეთ­და. ცალ­კე სა­კითხია, რო­გორ მუ­შა­ობს ეს კა­ნონ­მ­დებ­ლო­ბა, თუმ­ცა, ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბი­თაც მიმ­დი­ნა­რე­ობს მუ­შა­ო­ბა, რომ მო­მა­ვალ­ში კანონი ეფექ­ტუ­რი იყოს. სამ­წუ­ხა­როდ, სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში ისევ არ­სე­ბობს აზ­რი, რომ ეს პრობ­ლე­მა ქვე­ყა­ნა­ში არ არის და ყუ­რით მოთ­რე­უ­ლია.
იწყე­ბა ფე­მი­ნის­ტუ­რი აქ­ტი­ვიზ­მი, ვფიქ­რობ, ესეც მშვე­ნი­ე­რია. თუმ­ცა, ფე­მი­ნის­ტე­ბი ცუდ ასო­ცი­ა­ცი­ას იწ­ვე­ვენ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში მთე­ლი რი­გი მი­ზე­ზე­ბის გა­მო. პირ­ვე­ლი ფე­მი­ნის­ტუ­რი აქ­ცია ამ ზაფხულ­ში მო­ეწყო სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში და ბევ­რ­მა ჩემ­მა მე­გო­ბარ­მა მი­ი­ღო მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა. ახ­ლა სა­ჯა­როდ შე­მიძ­ლია გან­ვაცხა­დო, რომ ფე­მი­ნის­ტი ვარ. ხში­რად იმა­საც მე­უბ­ნე­ბი­ან, შენ ფე­მი­ნის­ტი ვერ იქ­ნე­ბი, რად­გა­ნაც ფე­მი­ნის­ტი ქა­ლე­ბი აუცი­ლებ­ლად გაბ­რა­ზე­ბულ, შე­უმ­დ­გარ ქა­ლებ­თან ასო­ცირ­დე­ბი­ან, მაგ­რამ ეს ასე არ არის. გაბ­რა­ზე­ბულ ქალს ნამ­დ­ვი­ლად არ ვგა­ვარ.
ყვე­ლა­ფე­რი მა­ინ­ტე­რე­სებს, რაც ქა­ლე­ბის ცხოვ­რე­ბას უკავ­შირ­დე­ბა. ახ­ლა მივ­ხ­ვ­დი, რა მინ­და და ეს შე­მიძ­ლია მხატ­ვ­რუ­ლი ტექ­ს­ტი­თაც გად­მოვ­ცე, დავ­წე­რო ბლოგ­ზე ან კვლე­ვის სა­ხით. ვმუ­შა­ობ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ა­ში, რო­მე­ლიც სწო­რედ კვლე­ვებს ატარებს. ძა­ლი­ან მომ­წონს. 11 წე­ლია ვმუ­შა­ობ, მაგ­რამ ახ­ლა შე­მიძ­ლია ვთქვა, ვა­კე­თებ იმ საქ­მეს, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან მომ­წონს.
ლიტსა­ი­ტი­დან ფრან­კ­ფურ­ტამ­დე
წე­რა რო­ცა და­ვიწყე, გერ­მა­ნი­ა­ში ვცხოვ­რობ­დი ემიგ­რან­ტად. მე­გო­ბარ­მა მითხ­რა, რომ არ­სე­ბობ­და ერ­თი ძა­ლი­ან სა­ინ­ტე­რე­სო სა­ი­ტი literatura.ge, რო­მელ­საც მე­რე ხში­რად ვსტუმ­რობ­დი, ვკითხუ­ლობ­დი რა­ღა­ცებს. შემ­დეგ გა­მიჩ­ნ­და სურ­ვი­ლი, მეც და­მე­წე­რა და და­მე­დო სა­იტ­ზე. ასე გაჩ­ნ­და ჩემ­თ­ვის პა­ტა­რა ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი სივ­რ­ცე, რო­მელ­მაც წე­რის მო­ტი­ვა­ცია გა­მი­ჩი­ნა. თა­ვი­დან ლექ­სე­ბით და­ვიწყე, სა­იტ­ზე ლექ­სებს ვდებ­დი, მე­რე ვი­ღაც გა­მო­მეხ­მა­უ­რე­ბო­და — ეს რა ცუ­დი ლექ­სი და­გი­წე­რია ან კარ­გი და ა.შ. ძა­ლი­ან ბევ­რი მე­გო­ბა­რი შე­ვი­ძი­ნე. კითხ­ვა ბავ­შ­ვო­ბი­დან მიყ­ვარ­და და ამ სა­იტ­მა მომ­ცა სა­შუ­ა­ლე­ბა, დავ­ბ­რუ­ნე­ბუ­ლი­ყა­ვი ლი­ტე­რა­ტუ­რულ სივ­რ­ცე­ში. ფო­რუმ­ზე წიგ­ნე­ბის გან­ხილ­ვა­ში აქ­ტი­უ­რად ვმო­ნა­წი­ლე­ობ­დი. მოკ­ლედ, რო­ცა მე­კითხე­ბი­ან, სა­ი­დან მო­დი­ხარ, ვამ­ბობ ხოლ­მე, რომ lit.ge-დან. და­წე­რი­ლი მაქვს რამ­დე­ნი­მე მოთხ­რო­ბა, დრო გა­ვი­და და ისევ მომ­წონს პირ­ვე­ლი მოთხ­რო­ბა „ერ­თი და ორი“, რომ­ლი­თაც მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა მი­ვი­ღე სწო­რედ ამ სა­ი­ტის მი­ერ გა­მოცხა­დე­ბულ ლი­ტე­რა­ტუ­რულ კონ­კურ­ს­ში „წე­რო“. 2006 წელს პირ­ვე­ლი წარ­მა­ტე­ბაც ამ მოთხ­რო­ბამ მო­მი­ტა­ნა — ჟი­უ­რის პრი­ზი ავი­ღე.

თა­ო­ბა მე­ტი შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბით
ძა­ლი­ან მომ­წონს ახ­ლან­დე­ლი თა­ო­ბა. მო­ზარდ თა­ო­ბას დი­დი შე­საძ­ლებ­ლო­ბა აქვს იმის­თ­ვის, რომ რე­ა­ლი­ზე­ბა გა­უ­კე­თოს სა­კუ­თარ თავს, და­იმ­კ­ვიდ­როს თა­ვი, აკე­თოს ის, რაც უნ­და, ანუ აქვს ის, რაც არ ჰქონ­და ჩემს თა­ო­ბას. ძა­ლი­ან მი­ხა­რია, რომ ეს ასეა. მარ­თ­ლა ბევ­რი შე­საძ­ლებ­ლო­ბა არ­სე­ბობს, მაგ­რამ იმის­თ­ვის, რომ ძლი­ე­რი იყო, პირ­ველ რიგ­ში, გა­ნათ­ლე­ბაა სა­ჭი­რო.

აზ­რი თა­ნა­მედ­რო­ვე
ქარ­თულ ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ზე
თა­ნა­მედ­რო­ვე ქარ­თუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რა, ვფიქ­რობ, ძა­ლი­ან მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნია. თუმ­ცა, ბევრს მი­აჩ­ნია, თით­ქოს თა­ვის­თავ­ში ჩა­კე­ტი­ლი სივ­რ­ცეა, არა­ფე­რი არ იქ­მ­ნე­ბა, მწე­რა­ლი კარ­გი „ტი­პი“არ არის. მე სა­შუ­ა­ლე­ბა მაქვს, გა­ვეც­ნო უცხო ქვეყ­ნე­ბის თა­ნა­მედ­რო­ვე მხატ­ვ­რულ ლი­ტე­რა­ტუ­რას და, აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, გა­ვა­კე­თო დას­კ­ვ­ნა, რომ ქარ­თულ ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ში სრუ­ლი­ად ნორ­მა­ლუ­რი ვი­თა­რე­ბაა, ძა­ლი­ან მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი და კარ­გი — ბევ­რი სა­ინ­ტე­რე­სო სა­ხე გა­მოჩ­ნ­და. ჩვე­ნი ცხოვ­რე­ბაც ისე­თია (სხვა სა­კითხია — კარ­გი თუ ცუ­დი), გვაძ­ლევს სა­შუ­ა­ლე­ბას, მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი ლი­ტე­რა­ტუ­რა და­ი­წე­როს. იმე­დია, ქარ­თუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რა და­იმ­კ­ვიდ­რებს თავს უცხო­ეთ­ში, თა­ნა­მედ­რო­ვე ლი­ტე­რა­ტუ­რა­შიც გვყავს ასე­თი მწერ­ლე­ბი. ის, რომ საზღ­ვარ­გა­რეთ ჩვენს მწერ­ლებს არ იც­ნო­ბენ, არ ნიშ­ნავს იმას, რომ ცუ­დი მწერ­ლე­ბი გვყავს. მთარ­გ­მ­ნე­ლე­ბი ხე­ლის­გულ­ზე უნ­და ვა­ტა­როთ, ეს იმ­დე­ნად მძი­მე და და­უ­ფა­სე­ბე­ლი შრომაა. თარ­გ­მ­ნა ძა­ლი­ან რთუ­ლი პრო­ცე­სია.

წიგ­ნ­მა, რო­მელ­მაც
დი­დი გავ­ლე­ნა იქო­ნია
ვე­რა­სო­დეს ვა­სა­ხე­ლებ საყ­ვა­რელ ავ­ტორს, მაგ­რამ მაქვს წიგ­ნე­ბი, რომ­ლებ­მაც დი­დი გავ­ლე­ნა იქო­ნია ჩემ­ზე, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქ­ვას, რომ შოკ­ში ჩა­მაგ­დო. თუნ­დაც ამ ბო­ლო დროს წა­კითხულ­მა ელ­ფ­რი­დე ელ­ნე­კის რო­მან­მა — „საყ­ვარ­ლე­ბი“, რო­მე­ლიც ანა კორ­ძა­ი­ამ თარ­გ­მ­ნა. ამ ნა­წარ­მო­ებ­მა სე­რი­ო­ზუ­ლად და­მა­ფიქ­რა. მი­მახ­ვედ­რა, რომ რა­ღა­ცებს ტყუ­ი­ლით ვფუ­თავთ და და­მა­ფიქ­რა, მო­დი სი­მარ­თ­ლეს შევ­ხე­დავ! ამას წი­ნათ, ისევ მო­მინ­და გა­და­მე­ხე­და, მაგ­რამ მივ­ხ­ვ­დი, რომ ვერ შევ­ძ­ლებ­დი ისევ ასე­თი ემო­ცი­ის გამ­კ­ლა­ვე­ბას და გა­დავ­დე, აუცი­ლებ­ლად და­ვუბ­რუნ­დე­ბი. ჩე­მი აზ­რით, ლი­ტე­რა­ტუ­რა ასე­თი უნ­და იყოს — სი­მა­რთ­ლე და­გა­ნა­ხოს, გითხ­რას, ნუ იტყუ­ე­ბი ან თავს ნუ იტყუ­ებ, ანუ ცო­ტა სა­ხე­ში სი­ლა გა­გაწ­ნას კი­დეც! ამ წიგ­ნ­მა მე ეს გა­მი­კე­თა.

მკითხ­ვე­ლის მო­ლო­დი­ნი
ჯერ­ჯე­რო­ბით, ახალ­ზე არა­ფერ­ზე ვმუ­შა­ობ. მა­ლე ინ­დო­ეთ­ში მივ­დი­ვარ ორი თვით. ვა­პი­რებ, იქ დავ­წე­რო რა­მე. სულ სხვა სამ­ყა­რო­ში მოვ­ხ­ვ­დე­ბი და, ალ­ბათ, ბევ­რი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბაც მექ­ნე­ბა. შე­საძ­ლოა, დო­კუ­მენ­ტურ პრო­ზა­ზეც ვი­მუ­შაო. მაქვს კი­დევ ერ­თი იდეა, რო­მა­ნი — რო­მელ­საც აუცი­ლებ­ლად დავ­წერ. მაგ­რამ ამის­თ­ვის დრო მჭირ­დე­ბა. დავ­რ­წ­მუნ­დი, რო­ცა ქმნი, ეს ძა­ლი­ან გსი­ა­მოვ­ნებს, მაგ­რამ ამის­თ­ვის ბევ­რი უნ­და იმუ­შაო, იფიქ­რო. უცებ კარგ ტექსტს ვერ შექ­მ­ნი, რო­გორც გითხა­რით, წლე­ბი ვა­ტა­რე ის, რაც „გათ­ვ­ლა­ში“ გად­მო­ვი­ტა­ნე. სი­მარ­თ­ლე გითხ­რათ, ამ წარ­მა­ტე­ბის შემ­დეგ ცო­ტა მე­ში­ნია, რა­ღაც დრო დამ­ჭირ­დე­ბა, რომ კი­დევ დავ­წე­რო.

სა­ზო­მი — გულ­წ­რ­ფე­ლო­ბა
ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი თვი­სე­ბა, რო­მე­ლიც ჩემ­ში მომ­წონს გულ­წ­რ­ფე­ლო­ბაა, ეს თვი­სე­ბა ადა­მი­ან­ში ყვე­ლა­ზე მე­ტად და­სა­ფა­სე­ბე­ლია.

ესა­უბ­რა
ლა­ლი ჯე­ლა­ძე

25-28(942)N