2013-05-02
IYIPO — ნორჩ გამომგონებელთა ფორუმი
25 აპრილს, სასტუმრომ „შერატონ მეტეხი პალასი“ ნორჩ მეცნიერთა და გამომგონებელთა VII საერთაშორისო ოლიმპიადას (IYIPO) უმასპინძლა. საქართველოში IYIPO პირველად 2005 წელს ჩატარდა და საზოგადოების დიდი ინტერესი და მოწონება დაიმსახურა. 2007 წლიდან ოლიმპიადამ საერთაშორისო მასშტაბები შეიძინა. მას შემდეგ, ყოველწლიურად, იზრდება ოლიმპიადაში მონაწილე ქვეყნების რიცხვი. წლევანდელ ოლიმპიადაში 270 მოსწავლე 27 ქვეყნიდან 125 პროექტით მონაწილეობდა. პროექტები წარმოდგენილი იყო ექვს კატეგორიაში: მათემატიკა, ქიმია, ინფორმაციული ტექნოლოგიები, ბიოლოგია, ინჟინერია და ფიზიკა.
IYIPO დაფუძნდა „ჩაღლარის“ საგანმანათლებლო დაწესებულებებისა და საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მიერ. ოლიმპიადის მიზანია: განსაკუთრებული ნიჭიერებით გამორჩეული მოსწავლეების გამოვლენა, მათი დაინტერესება გამომგონებლობითი საქმიანობით; ნიჭიერ მოსწავლეთა მხარდაჭერა, რათა მათ შეძლონ მეცნიერული იდეების პრაქტიკულად განხორციელება, საკუთარი ნაშრომის ახსნა-გადმოცემა; მოსწავლეებში საკუთარი თანატოლებისა და, ზოგადად, საზოგადოებისთვის აქტუალური პრობლემების გაცნობიერებისა და გადაჭრის უნარ-ჩვევების ჩამოყალიბება; ყოფით ცხოვრებასა და მეცნიერების სხვადასხვა სფეროს შორის კავშირის ახსნა; მოსწავლეთა ცოდნის დონის ამაღლება მეცნიერების სხვადასხვა დარგში. ოლიმპიადა არა მარტო ხელს უწყობს ნორჩ გამომგონებლებს, წარმოაჩინონ თავიანთი შესაძლებლობები, არამედ აყალიბებს მეგობრულ ურთიერთობებს სხვადასხვა ქვეყნებს შორის.
VII საერთაშორისო ოლიმპიადის ორგანიზატორები იყვნენ: საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო, „ჩაღლარის“ საგანმანათლებლო დაწესებულებები, საქართველოს ეროვნული ინტელექტუალური საკუთრების ცენტრი „საქპატენტი“, ევროკავშირი-ევროკომისიის წარმომადგენლობა საქართველოში, მედიასპონსორი — საზოგადოებრივი მაუწყებელი.
ოლიმპიადა საქართველოს სახელმწიფო ჰიმნით გაიხსნა, რომელიც სკოლა-ლიცეუმ „სხივის“ მოსწავლეებმა შეასრულეს. სტუმრებისთვის ნაჩვენები იყო ვიდეოფილმი IYIPO-ს შესახებ. ოლიმპიადის ორგანიზატორები და მონაწილეები სტუმრებს მშობლიურ ენებზე მიესალმნენ.
ადემ ონალი, ჩაღლარის საგანმანათლებლო დაწესებულებებისა და შავი ზღვის საერთაშორისო საბჭოს თავმჯდომარე: „ნორჩ მეცნიერთა და გამომგონებელთა ოლიმპიადა წელსაც წარმატებით ხორციელდება. სასიხარულოა, რომ ოლიმპიადის მასშტაბები ყოველწლიურად იზრდება. წელს 27 ქვეყანა მონაწილეობს: პაკისტანის, იემენის, ბულგარეთის, ზამბიის, გერმანიის, ავღანეთის, ერაყის, უკრაინის, ტანზანიისა და სხვა ქვეყნების მოსწავლეები. აღსანიშნავია, რომ ნორჩ მეცნიერთა და გამომგონებელთა საერთაშორისო ოლიმპიადა ყოველწლიურად საზოგადოების დიდ ინტერესსა და მოწონებას იმსახურებს. მისი ჩარჩოები სცდება მეცნიერებისა და განათლების სფეროს საზღვრებს. სხვადასხვა ქვეყნიდან საქართველოში ჩამოსული ახალგაზრდები ეცნობიან ქართულ კულტურას, ხელოვნებას, ტრადიციებს. სასიხარულოა, რომ მათ ქართველი მოსწავლეების ოჯახები მასპინძლობენ. ოლიმპიადის დასრულების შემდეგ, სტუმრები ტოვებენ საქართველოს, როგორც ამ ქვეყნის მეგობრები. ეს მეგობრობა მომავალშიც გრძელდება.“
ეკა სლოვინსკი, საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს წარმომადგენელი: „მონაწილეებს ვულოცავ გამორჩეულ და საინტერესო ოლიმპიადაში მონაწილეობას, წარმატებულ და ნაყოფიერ მუშაობას ვუსურვებ. ოლიმპიადა, განსხვავებული ხარისხით, განსხვავებული განწყობით, სრულიად არაორდინარული იდეებით გამოირჩევა. ეს ჩვენი მომავალია. სასიხარულოა, რომ ოლიმპიადა ხელს უწყობს სხვადასხვა ეროვნების ახალგაზრდების დაახლოებას და მეგობრული ურთიერთობების ჩამოყალიბებას. მრავალი წელია, განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო გვერდში უდგას ოლიმპიადას. აღსანიშნავია, რომ წელს პირველად გაფორმდა მემორანდუმი, რაც დასტურია იმისა, რომ ჩვენი ურთიერთობა კიდევ უფრო მჭიდრო ხდება. სასიხარულოა ისიც, რომ ოლიმპიადის დაჯილდოების ცერემონიალის მასპინძელი განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო იქნება.“
წითელი ლენტის გაჭრის შემდეგ, სასტუმრო „შერატონ მეტეხი პალასის“ საკონფერენციო დარბაზში სტუმრებს საშუალება ჰქონდათ, დაეთვალიერებინათ ნორჩ მეცნიერთა და გამომგონებელთა ნამუშევრები.
კურბან ბაირამოვი და გურამ მამაცაშვილი, თბილისის დემირელის სახელობის კერძო კოლეჯის მე-9 კლასის მოსწავლეები: „ჩვენ წარმოვადგინეთ „აკვაფონიკა“, ეს არის აკვაკულტურისა და ჰიდროფონიკის ნარევი კომბინაცია, მისი მთავარი მიზანია თევზის ამიაკის მეშვეობით ამოვიყვანოთ მცენარე. ძალიან ბევრი ვიშრომეთ პროექტის შესაქმნელად, ამერიკიდან გამოვიწერეთ PH ტესტები, ჩავატარეთ ცდები. მცენარე, რომელიც ამიაკით იკვებება, ბიოლოგიურად სუფთა პროდუქტად ითვლება და მისი გამოყენება, რა თქმა უნდა, საკვებადაც დასაშვებია.“
გიორგი ჭელიძე, ქუთაისის 42-ე ფიზიკა-მათემატიკური საჯარო სკოლის მოსწავლე: „ოლიმპიადაზე წარმოვადგინე ავტომობილის გიროსკოპური (მბრუნავი ხელსაწყო, ბზრიალა, რომელიც ყოველ მდგომარეობაში მდგრადობას ინარჩუნებს, იყენებენ ტექნიკაში, საზღვაო და სამხედრო საქმეში) სტაბილიზატორი, რომელიც დიდი სიჩქარით მიმავალ ავტომობილს მოსახვევში ამობრუნებისაგან იცავს. ჩემი პროექტის მიზანია, შეიქმნას ავტომობილის სტაბილიზატორი, რომელიც გაზრდის მის მდგრადობას მოსახვევში და გზის დამრეც მონაკვეთზე. ჩემი პროექტის ეფექტურობაში ასი პროცენტით ვარ დარწმუნებული.“
თიკო ორჯონიკიძე (მე-10 კლასი) და ქრისტინე ხინთიბიძე (მე-9 კლასი) ქუთაისის ნიკო ნიკოლაძის სახელობის ლიცეუმის მოსწავლეები: „ჩვენ წარმოვადგინეთ ჰიბრიდულ-ენერგეტიკული ხელსაწყო, რომელიც გულისხმობს მზის და ქარის ენერგიის ერთდროულად გამოყენებას. მზის და ქარის ენერგია გარდაიქმნება ელექტრულ ენერგიად და თავსდება აკუმულატორში, ენერგიის საშუალებით გადასცემს სიგნალს ვიდეოთვალს, საიდანაც ვიღებთ სიგნალს და ინფორმაციას კომპიუტერში. ეს ხელსაწყო, ძირითადად, გამოყენებადი იქნება სათვალთვალო და დაცვის სისტემებში, მაგალითად ალპინისტებისთვის მთებში, მიუღწეველ ადგილებში, სადაც არ გვაქვს მუდმივი ელექტროენერგია. ამ ხელსაწყოს მთავარი მიზანი და ეფექტურობა ის არის, რომ მისი გამოყენება უკაბელოდ შეიძლება.“
ნიკა გიგინეიშვილი, თბილისის 192-ე საჯარო სკოლის მე-11 კლასისი მოსწვლე: „ჩემს პროექტს ჰქვია „მომავლის სახლი“. მისი მიზანია, უზრუნველყოს სახლი მუდმივი ავტონომიური ენერგიის წყაროთი ისე, რომ არ იყოს დამოკიდებული ელექტროსადგურზე და გამოიმუშავებდეს საკუთარ, ეკოლოგიურად სუფთა ელექტროენერგიას. მოგეხსენებათ, მზის, წყლისა თუ ქარის ენერგია ნათელ მომავალს გვპირდება. ეს რესურსები ამოუწურავია, ეკოლოგიურად სუფთაა და ქვეყნის მთელ ტერიტორიაზეა განაწილებული. საკმარისია ქარი ქროდეს, მზე ანათებდეს და ენერგიის შესაკრებად შეგვიძლია სპეციალური მოწყობილობა დავდგათ. ამისთვის არც ცენტრალური ელექტროფიკაცია იქნება საჭირო და არც იმპორტირებული ნავთობი. ნავთობზე, გაზზე, ელექტროობაზე ფასების მორიგი ზრდის შემდეგ, ბუნებრივია, ვიწყებთ ფიქრს განათების, გათბობის ალტერნატიულ წყაროებზე. სწორედ ასეთი ალტერნატიული პროექტია ჩემი „მომავლის სახლი“.
აკაკი ცხვარიაშვილი, პატარძეულის ქართულ-ფრანგული სკოლა-ლიცეუმის მე-8 კლასის მოსწავლე: „ჩემი პროექტი მოიცავს ანტიბაქტერიულ, გრიპის საწინააღმდეგო ბუნებრივ საშუალებებს. პროექტის მიზანია ბუნებრივი პროფილაქტიკური და ანტიბაქტერიული საშუალებების მომზადება, სურდოსა და გრიპის საწინააღმდეგოდ გამოყენების მიზნით. პროექტის განხორციელება საშუალებას მოგვცემს, შეიქმნას საწარმოო ხაზი სპეციალური პროფილაქტიკური ხელსახოცებისა და პირბადეების დასამზადებლად. მოგეხსენებათ, ჩვენი ფლორა მრავალფეროვნად მდიდარია მცენარეებით, რომლებიც ბუნებრივი პრეპარატების მისაღებად გამოიყენება. ჩვენ მიერ ბუნებრივი ანტიბაქტერიული პრეპარატების მისაღებად შერჩეულ იქნა მცენარე ავშანი (აბზინდა). ავშანი სარეველა მცენარეა. 100 გრამი ავშანი დავნაყეთ და ჩავასხით კოლბაში სამედიცინო სპირტთან ერთად, 24 საათის შემდეგ გავფილტრეთ და შევინახეთ მუქ ჭურჭელში. შემდეგ ექსტრაქტში დავასველეთ რესპირატორები/პირბადეები და ხელსახოცები. მათი გამოყენება შესაძლებელია გაშრობის შემდეგ, რადგან ამ ანტიბაქტერიულ პროფილაქტიკურ საშუალებას შეუძლია გრიპის ვირუსის შეჩერება დაწყებით სტადიაში.“
თინათინ მაისურაძე და ნატა ასპანიძე, დემირელის სახელობის კერძო კოლეჯის მოსწავლეები: „ჩვენ წარმოვადგინეთ პროექტი ჭიამაიების შესახებ. როგორც ვიცით, საქართველოში დიდი პრობლემებია შექმნილი პესტიციდების გამოყენებასთან დაკავშირებით. მოგეხსენებათ, პესტიციდებს იმ მწერების შესაწამლად იყენებენ, რომლებიც ანადგურებენ, დიდი რაოდენობით, კულტურულ მცენარეებს. შხამ-ქიმიკატების გამოყენება ადამიანის ჯანმრთელობას დიდ საფრთხეს უქმნის. ამ პრობლემით დავინტერესდით და გადავწყვიტეთ, გამოსავალი გვეპოვნა. ჩვენი პედაგოგის დახმარებით შევიტყვეთ, რომ პესტიციდების ნაცვლად, მავნე მწერებთან საბრძოლველად თურმე შესაძლებელია ჭიამაიების გამოყენება. ამ მეთოდს ინდოეთში, ავსტრალიაში და სხვა ქვეყნებშიც მიმართავენ. აღსანიშნავია, რომ ბუგრები, რომლებიც დიდ საშიშროებას უქმნიან ვაზს, ჭიამაიების ბუნებრივ საკვებს წარმოადგენენ. თუ ჩვენ ხელოვნურად გავამრავლებთ ჭიამაიებს და შევიყვანთ ბაღებსა და ვენახებში, დიდი რაოდენობით მავნე მწერები განადგურდება, მაგალითად ბუგრები. აღსანიშნავია, რომ ჭიამაიების დიდი რაოდენობით გამრავლება არ გამოიწვევს ეკოსისტემის დარღვევას. სახელმწიფოს ვთავაზობთ, დაინტერესდეს ჩვენი პროექტით და სოფლის მეურნეობაში, შხამ-ქიმიკატების ნაცვლად, ასეთი უვნებელი, ბუნებრივი მეთოდი გამოიყენოს.“
გიორგი მურადოვი, ქობულეთის საზოგადოებრივი კოლეჯის „ახალი ტალღა“ მოსწავლე: „ოლიმპიადისთვის მოვამზადე პროექტი — მაგნიტურ ბალიშზე მომუშავე პორტატული კვების წყარო, რომელიც საშუალებას მოგვცემს, ტურისტულ მოგზაურობაში, ორი თვის განმავლობაში, უწყვეტი ელექტროენერგიის წყარო გვქონდეს. ეს უნიკალური მოწყობილობა შედგება გორგოლაჭისგან, ექვსი სუპერ მაგნიტისგან, ელექტროკოჭისგან და სხვ. ეს ჩემი პირველი გამოგონებაა, იმედი მაქვს, პროექტი მოწონებას დაიმსახურებს.“
ბექა გოგუაძე, ქობულეთის არასახელმწიფო საერო სკოლის „ფარნავაზი“ მოსწავლე: „ჩემი პროექტის მიზანი იყო, შემექმნა ისეთი თავდაცვითი სისტემა, რომელიც უზრუნველყოფდა ავტომობილის გათიშვას შორი მანძილიდან. ეს გამოგონება, ძირითადად, განკუთვნილია ტაქსის მძღოლებისთვის. მანქანის გატაცების შემთხვევაში, მძღოლს მისი ბლოკირება შეუძლია, მართვის სისტემაში დისტანციურად სპეციალური კოდირებული ნომრის შეყვანით და ავტომობილი გაითიშება, ანუ მანქანაში მოთავსებულ მობილურ ტელეფონზე დარეკვისას, დაჯავშნული ნომრის მეშვეობით, ხდება ავტომობილის ბლოკირება იმ დრომდე, სანამ მძღოლი ახალ კოდსარ შეიყვანს.“
27 აპრილს ნორჩ მეცნიერთა და გამომგონებელთა VII საერთაშორისო ოლიმპიადის გამარჯვებულები საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროში დააჯილდოვეს. პირველი ადგილით და ოქროს მედლით დაჯილდოვდა 30 პროექტი, მეორე ადგილით და ვერცხლის მედლით — 35 პროექტი, მესამე ადგილით და ბრინჯაოს მედლით — 40 პროექტი. სხვადასხვა სფეროებში მომზადებული პროექტებიდან გამოვლენილი გამარჯვებულები განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის მოადგილემ ალუდა გოგლიჩიძემ, ევროკავშირის დელეგაციის ხელმძღვანელის მოადგილემ საქართველოში ბორის იაროშევიჩმა, საქართველოში თურქეთის რესპუბლიკის საგანგებო და სრულუფლებიანმა ელჩმა ლევენთ მურათ ბურჰანმა და „ჩაღლარის“ საგანმანათლებლო დაწესებულებებისა და შავი ზღვის საერთაშორისო უნივერსიტეტის საბჭოს თავმჯდომარემ ადემ ონალიმ დააჯილდოვეს.
ალუდა გოგლიჩიძე: „ეროვნული სასწავლო გეგმის მიღწევის ფარგლებში, ჩვენთვის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პრიორიტეტია ზუსტი და საბუნებისმეტყველო საგნების სწავლება, მოსწავლეების მოტივირება, რათა ამ დისციპლინებით უფრო მეტად დაინტერესდნენ, გამოავლინონ თავიანთი შესაძლებლობები, მოახდინონ ინტელექტუალური რესურსის რეალიზება.“
ბორის იაროშევიჩი: „ევროკავშირი ყოველთვის მხარს უჭერდა ნორჩ მეცნიერთა და გამომგონებელთა ოლიმპიადას და ასეა დღესაც რადგან მიგვაჩნია, რომ კრეატიულობა და ინოვაცია უმნიშვნელოვანესია ახალგაზრდებისთვის. საქართველოსთვის მსგავსი მასშტაბის ოლიმპიადის ჩატარება ასევე მნიშვნელოვანია და ძალიან კარგია ქვეყნის პრესტიჟისთვის.“
მაკა ყიფიანი
|
