2013-06-13
არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობია ქომაგები
5 ივნისს, საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროში, კონკურსის „გაიგე, მეტი შენი კუთხის არამატერიალური მემკვიდრეობის შესახებ“ გამარჯვებულების დაჯილდოება გაიმართა. შეგახსენებთ, რომ საქართველოს არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის წარმოჩენის, დაცვის, განვითარებისთვის და UNESCO-ს 2003 წელს შემუშავებული „არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის“ კონვენციის შესრულების მიზნით, კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულმა სააგენტომ პირველი სასკოლო საპილოტე ორეტაპიანი კონკურსი — „ გაიგე მეტი შენი კუთხის არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის შესახებ“ განახორციელა. კონკურსში მონაწილეობა, საქართველოს მასშტაბით, 200-მდე სკოლამ მიიღო. გამოვლინდა არამატერიალური მემკვიდრეობის 20 საუკეთესო ნიმუში, 48 სკოლის 90 მონაწილეს და მათ პედაგოგებს კი „არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ქომაგის“ წოდება მიენიჭათ. კონკურსი კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს, გაზეთ „ახალი განათლების“, კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროსა და განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მხარდაჭერით განხორციელდა.
კონკურსში გამარჯვებულებს და მათ პედაგოგებს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრმა გურამ ოდიშარიამ სიგელები და კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს მიერ მომზადებული გამოცემები გადასცა. გაზეთ „ახალი განათლების“ რედაქციამ გამარჯვებულ კონკურსანტებს საჩუქრად გადასცა თამაზ ვასაძის „ვეფხისტყაოსანი“ — კომენტირებული ტექსტი და ანალიტიკური გზამკვლევი შემსწავლელთა და მოყვარულთათვის. კონკურსში გაიმარჯვეს: მცხეთის, ყვარლის, აბაშის, ასპინძის, ლენტეხის, ამბროლაურის, ოზურგეთის, ქობულეთის, მარტვილისა და მესტიის მუნიციპალიტეტების საჯარო სკოლებმა, რომლებმაც წარმოადგინეს ისეთი გამორჩეული ნიმუშები, როგორებიცაა: „უდინური სამზარეულო“, „სიმინდის ხარშვა“, „რძის დამუშავების ტექნოლოგია“, „პურის არყის დამზადების ტექნოლოგია“, „ლიზვნანალი-ლილგენალი“, „ჭონა“, „მესაქონლეობასთან დაკავშირებული რიტუალები“, „ბატონები“, „კალანდობა“, „საქორწინო ტრადიცია“ და სხვ.
ღონისძიებას ესწრებოდნენ: კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრის პირველი მოადგილე მარინე მიზანდარი, კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს გენერალური დირექტორი მერაბ ბოჭოიძე, საქართველოს იუნესკოს საქმეთა ეროვნული კომისიის გენერალური მდივანი ქეთევან კანდელაკი, არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის უწყებათშორისი სამუშაოს წევრები და სფეროს სპეციალისტები.
გურამ ოდიშარია, საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრი: „დიდი მადლობა კონკურსში მონაწილეებს და იმ ადამიანებს, რომლებიც ამ კონკურსის ინიციატორები არიან. არამატერიალური კულტურული ძეგლების შესახებ ახალგაზრდების ინფორმირება აუცილებელია. ეს არის ჩვენი სიმდიდრე, რომელიც მომავალ თაობებს უნდა გადავცეთ. განსაკუთრებული ღვაწლი და მნიშვნელობა ენიჭება ამ კონკურსს თუნდაც იმიტომ, რომ მესტიის რაიონის სოფელ ფარის მოსწავლეების მიერ წარმოდგენილმა არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის საუკეთესო ნიმუშებმა სფეროს ექსპერტების განსაკუთრებული ყურადღება დაიმსახურეს. ისეთი იშვიათი და საინტერესო ნიმუშების აღწერისთვის, როგორიცაა: „გარდაცვალება და გასვენება“, „სულთა ხსენების დღე, ანუ ლიფანე“, „ქრისტე ლიდბაშელი“, „სვანური სამართალი“, „ახალი წელი, ანუ კალანდა“, „ექიმბაშობა და სამკურნალო საშუალებები“, „ლამპრობა“, „ოქროს მოპოვება“, „მატყლის დამუშავება და მისი ყოფა-ცხოვრებაში გამოყენება“.
ჩვენ ყველაფერს გავაკეთებთ იმისთვის, რომ კიდევ უფრო მეტი არამატერიალური ძეგლი აღმოვაჩინოთ. აღსანიშნავია, რომ ამ დროისთვის საქართველოს არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ეროვნულ ნუსხაში შეტანილია და კულტურული ძეგლის სტატუსით სარგებლობს ისეთი მნიშვნელოვანი ნიმუშები, როგორებიცაა: „ქვევრის ღვინის დაყენების უძველესი ქართული ტრადიციული მეთოდი“, „დედაენა“, „ბერიკაობა“, „ცეკვა ფერხული“, „კახური მრავალჟამიერი“, აქედან იუნესკოს მსოფლიო არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ნუსხაში ნომინირებულია „ქვევრის ღვინის დაყენების უძველესი ქართული ტრადიციული მეთოდი“. ამ ნომინაციის შესახებ იუნესკოს გადაწყვეტილება ცნობილი გახდება 2013 წლის დეკემბერში, ბაქოში დაგეგმილი სესიის შემდეგ“.
მარინე მიზანდარი, საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრის პირველი მოადგილე: „პირველ რიგში, დიდი მადლობა პედაგოგებს, რომლებმაც მოსწავლეები აზიარეს არამატერიალურ კულტურულ მემკვიდრეობას. დიდი მადლობა მოსწავლეებს, რომლებმაც ძალიან საინტერესო თემები და ნიმუშები მოგვაწოდეს. დიდი მადლობა კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს თანამშრომლებს, პროექტის ინიციატორებს და ორგანიზატორებს. ეს სფერო ძალზე სერიოზულ მუშაობას მოითხოვს. მოსწავლეების მიერ წარმოდგენილი ნიმუშები იმდენად საინტერესოა, რომ შესაძლებელია ბევრ მათგანს არამატერიალური კულტურული ძეგლის სტატუსი მიენიჭოს. საამაყოა, რომ ჩვენ ვართ უმდიდრესი კულტურული ტრადიციების ქვეყანა, გვაქვს ძალიან ბევრი როგორც მატერიალური, ასევე არამატერიალური ძეგლები, რომლებსაც კვლევა, შენახვა, დაცვა, აღორძინება და პოპულარიზაცია სჭირდება“.
ქეთევან კანდელაკი, საქართველოს იუნესკოს საქმეთა კომისიის გენერალური მდივანი: „უპირველეს ყოვლისა, საქართველოს იუნესკოს სახელით დიდი მადლობა მინდა გადავუხადო ჩვენი კონკურსის ყველა მონაწილეს და ინიციატორს. აღსანიშნავია, რომ გაერთიანებული ერების განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის ორგანიზაციამ — UNESCO — გენერალური კონფერენციის 32-ე სესიაზე, 2003 წელს, „არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის კონვენცია“ მიიღო. კონვენციას წინ უძღოდა UNESCO-ს მიერ 2001 წლის 18 მაისს, კაცობრიობის „არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ხელთუქმნელი შედევრების ნუსხის“ დამტკიცება. ამ ნუსხაში, მსოფლიოს 19 უმნიშვნელოვანეს ნიმუშთან ერთად, ქართული ტრადიციული მრავალხმიანობაც იქნა შეტანილი. საქართველო კონვენციას 2007 წელს მიუერთდა. ჩვენმა სახელმწიფომ აღიარა არამატერიალური მემკვიდრეობის დაცვის აუცილებლობა და იკისრა კონვენციით გათვალისწინებული ვალდებულებები, რაც გულისხმობს: არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის სიცოცხლისუნარიანობის უზრუნველყოფის მიზნით, მის იდენტიფიკაციას, დოკუმენტირებას, კვლევას, პოპულარიზაციას, ფორმალური და არაფორმალური განათლების მეშვეობით ახალგაზრდა თაობისთვის გადაცემას, არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის სხვადასხვა ასპექტის აღორძინებას. ძალზე მნიშვნელოვანია ამ კონკურსში მოსწავლეთა მონაწილეობა და მათი დაინტერესება ამ ნიმუშების მოძიებით, რადგან არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის (რომელსაც ცოცხალ მემკვიდრეობას ეძახიან) ფენომენის გადარჩენის, შენარჩუნების და სიცოცხლისუნარიანობის გარანტი ჩვენი ახალგაზრდა თაობაა“.
მაკა ყიფიანი
|
