გამოდის 1998 წლიდან
2013-06-19
წიგ­ნი­ე­რე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო კვლე­ვის შე­დე­გე­ბი

შე­სა­ვა­ლი
2006 და 2011 წლებ­ში სა­ქარ­თ­ვე­ლომ მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა მი­ი­ღო წიგ­ნი­ე­რე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო კვლე­ვა­ში (PIRLS — Progress in International Reading Literacy Study), რომ­ლის მი­ზა­ნიც 9-10 წლის მო­ზარ­დე­ბის კითხ­ვის უნა­რი­სა და მას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ფაქ­ტო­რე­ბის შეს­წავ­ლაა.
ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი უნა­რი, რო­მელ­საც ბავ­შ­ვე­ბი სკო­ლა­ში სწავ­ლი­სას იძე­ნენ, კითხ­ვის უნა­რია. ბავ­შ­ვე­ბი ჯერ სწავ­ლო­ბენ კითხ­ვას, შემ­დეგ კი კითხუ­ლო­ბენ იმის­თ­ვის რომ ის­წავ­ლონ.  სწო­რედ ამი­ტო­მაც სას­კო­ლო გა­ნათ­ლე­ბის ერთ-ერ­თი უმ­ნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნე­სი კომ­პო­ნენ­ტი მოს­წავ­ლე­თა წიგ­ნი­ე­რე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის ხელ­შეწყო­ბაა. მო­ზარ­დის კითხ­ვის უნა­რი მი­სი სო­ცი­ა­ლი­ზა­ცი­ი­სა და პი­როვ­ნუ­ლი გან­ვი­თა­რე­ბის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი წი­ნა­პი­რო­ბაა. კვლე­ვი­თი მო­ნა­ცე­მე­ბი ცხად­ყოფს, რომ  სო­ცი­ა­ლუ­რი, ემო­ცი­უ­რი და ქცე­ვი­თი პრობ­ლე­მე­ბის მქო­ნე ბავ­შ­ვე­ბი კითხ­ვის სირ­თუ­ლე­ე­ბით გა­მო­ირ­ჩე­ვი­ან. ამი­ტო­მაც კითხ­ვის სწავ­ლე­ბის საწყის ეტაპ­ზე­ვე გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ყუ­რადღე­ბა უნდა მი­ექ­ცეს მოს­წავ­ლის კითხ­ვის უნა­რის გან­ვი­თა­რე­ბა­სა და კითხ­ვი­სად­მი პო­ზი­ტი­უ­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბას. ამ ასაკ­ში კითხ­ვის უნა­რის შე­მოწ­მე­ბა გუ­ლის­ხ­მობს იმის გარ­კ­ვე­ვა­საც, თუ რამ­დე­ნად წარ­მა­ტე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა ბავ­შ­ვი მო­მა­ვალ­ში, შეძ­ლებს თუ არა მა­ღა­ლი კლა­სე­ბის სას­წავ­ლო პროგ­რა­მის დაძ­ლე­ვას და, სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის სრულ­ფა­სო­ვან წევ­რად ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბას. ამას კი გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა აქვს სა­ზო­გა­დო­ე­ბის კე­თილ­დღე­ო­ბი­სათ­ვი­საც.
მოს­წავ­ლე­თა წიგ­ნი­ე­რე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ კვლე­ვებს დი­დი ის­ტო­რია აქვს. კითხ­ვის სწავ­ლე­ბა ყო­ველ­თ­ვის აქ­ტუ­ა­ლუ­რი და პრობ­ლე­მუ­რი სა­კითხი იყო. 1950 წლამ­დე უკ­ვე არ­სე­ბობ­და 3000-ზე მე­ტი სა­მეც­ნი­ე­რო კვლე­ვა ამ სა­კითხ­თან და­კავ­ში­რე­ბით. უკა­ნას­კ­ნელ ათ­წ­ლე­უ­ლებ­ში მსგავ­სი პუბ­ლი­კა­ცი­ე­ბის რიცხ­ვი მკვეთ­რად გა­ი­ზარ­და. ამ კვლე­ვებ­ში გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ად­გი­ლი წიგ­ნი­ე­რე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო კვლე­ვას (PIRLS) უჭი­რავს. ეს კვლე­ვა მსოფ­ლიო სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო სივ­რ­ცე­ში ყო­ველ­თ­ვის გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ყუ­რადღე­ბის სა­გა­ნია, კვლე­ვის მე­თო­დო­ლო­გი­ი­სა და მას­შ­ტა­ბუ­რო­ბის გა­მო.
წიგ­ნი­ე­რე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო კვლე­ვის (PIRLS) მი­ზა­ნია, (1) შე­ა­მოწ­მოს 9-10 წლის მო­ზარ­დე­ბის წა­კითხუ­ლის გა­აზ­რე­ბის უნა­რი მსოფ­ლი­ოს მრა­ვალ ქვე­ყა­ნა­ში და (2) იკ­ვ­ლი­ოს ის ფაქ­ტო­რე­ბი, რომ­ლე­ბიც გავ­ლე­ნას ახ­დენს მოს­წავ­ლე­თა კითხ­ვის უნა­რის გან­ვი­თა­რე­ბა­სა და წიგ­ნი­ე­რე­ბა­ზე (ქვეყ­ნის დე­მოგ­რა­ფი­უ­ლი მა­ხა­სი­ა­თებ­ლე­ბი და რე­სურ­სე­ბი, ოჯა­ხი, სას­კო­ლო რე­სურ­სე­ბი, საკ­ლა­სო კონ­ტექ­ს­ტი, სწავ­ლე­ბის მე­თო­დო­ლო­გია და ა.შ.).
 მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვე­ბი

PIRLS შე­და­რე­ბი­თი, კროს­კულ­ტუ­რუ­ლი კვლე­ვაა. 2011 წელს  კვლე­ვა­ში 45 ქვე­ყა­ნა მო­ნა­წი­ლო­ებ­და.  იმი­სათ­ვის, რომ კვლე­ვა­ში მო­ნა­წი­ლე ქვეყ­ნე­ბის შე­დე­გე­ბი ერ­თ­მა­ნეთ­თან შე­და­რე­ბა­დი იყოს, მო­ნა­ცე­მე­ბი ერთ, სა­ერ­თო სკა­ლა­ზეა გან­თავ­სე­ბუ­ლი. მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვის მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი მო­ცე­მუ­ლია PIRLS-ის სკა­ლა­ზე, რომ­ლის სტან­დარ­ტუ­ლი სკა­ლის ცენ­ტ­რა­ლურ მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბად აღე­ბუ­ლია 500 (სტან­დარ­ტუ­ლი გა­დახ­რა კი 100-ის ტო­ლია). კვლე­ვა ხუთ წე­ლი­წად­ში ერ­თხელ ტარ­დე­ბა და კვლე­ვა­ში მო­ნა­წი­ლე ქვეყ­ნებს პროგ­რე­სის შე­ფა­სე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა რომ ჰქონ­დეთ, სტან­დარ­ტუ­ლი სკა­ლის ეს მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი უც­ვ­ლე­ლი რჩე­ბა შე­ფა­სე­ბის ყვე­ლა ციკ­ლ­ში.
რო­გო­რია ქარ­თ­ვე­ლი ბავ­შ­ვე­ბის წიგ­ნი­ე­რე­ბის დო­ნე მსოფ­ლი­ოს სხვა ქვეყ­ნე­ბის ბავ­შ­ვ­თა წიგ­ნი­ე­რე­ბის დო­ნეს­თან მი­მარ­თე­ბით?
ქარ­თ­ველ ბავ­შ­ვებს PIRLS-ის სა­ერ­თა­შო­რი­სო სკა­ლი­რე­ბულ სა­შუ­ა­ლო­ზე და­ბა­ლი მიღ­წე­ვე­ბი აქვთ. მა­თი წიგ­ნი­ე­რე­ბის სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლია 488, რაც სტა­ტის­ტი­კუ­რად არ­სე­ბი­თად  ჩა­მორ­ჩე­ბა PIRLS სტან­დარ­ტუ­ლი სკა­ლის სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნე­ბელს (500).
მო­ნა­წი­ლე 45 ქვეყ­ნი­დან სა­ქარ­თ­ვე­ლო მოხ­ვ­და იმ 13 ქვე­ყა­ნას შო­რის, რო­მელ­თაც თა­ვი­ან­თი შე­დე­გი 2006 წლის შე­დე­გებ­თან შე­და­რე­ბით გა­ა­უმ­ჯო­ბე­სეს, PIRLS 2006-თან შე­და­რე­ბით, 2011 წელს სა­ქარ­თ­ვე­ლოს შე­დე­გე­ბი მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად — 17 ერ­თე­უ­ლით გა­უმ­ჯო­ბეს­და, თუმ­ცა სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­შუ­ა­ლო ქუ­ლას (PIRLS-ის სკა­ლის ცენ­ტ­რა­ლურ მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბას) 12 ერ­თე­უ­ლით მა­ინც ჩა­მორ­ჩე­ბა და ეს გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბა სტა­ტის­ტი­კუ­რად არ­სე­ბი­თია.
მოს­წავ­ლე­თა კითხ­ვის უნა­რი ფას­დე­ბა სა­ინ­ფორ­მა­ციო და მხატ­ვ­რუ­ლი ტექ­ს­ტე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით. ისე­ვე რო­გორც 2006 წელს,  ქარ­თ­ვე­ლი მოს­წავ­ლე­ე­ბი უკე­თეს შე­დეგს აჩ­ვე­ნე­ბენ მხატ­ვ­რუ­ლი ტექ­ს­ტის გა­აზ­რე­ბა­ში. PIRLS 2011-ში მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვე­ბით გა­მორ­ჩე­ულ  ქვეყ­ნებს მხატ­ვ­რუ­ლი და სა­ინ­ფორ­მა­ციო ტექ­ს­ტე­ბის გა­აზ­რე­ბა­ში, ძი­რი­თა­დად, მსგავ­სი შე­დე­გე­ბი აქვთ, რაც კარ­გად ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი, და­ბა­ლან­სე­ბუ­ლი სას­წავ­ლო გეგ­მი­თა და ეფექ­ტი­ა­ნი სწავ­ლე­ბის პრო­ცე­სით შე­იძ­ლე­ბა აიხ­ს­ნას.
სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში  მოს­წავ­ლე­თა   2%-მა მი­აღ­წია PIRLS 2011 სა­ერ­თა­შო­რი­სო სკა­ლის უმაღ­ლეს სა­ფე­ხურს (დაძ­ლია რთუ­ლი და­ვა­ლე­ბე­ბი, რომ­ლე­ბიც კითხ­ვა­ში და­ოს­ტა­ტე­ბას მო­ითხოვს). პრო­ცენ­ტუ­ლად ყვე­ლა­ზე დი­დია ასე­თი მოს­წავ­ლე­ე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა სინ­გა­პურ­ში (24%); ასე­ვე, რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ა­ში,  ჩრდი­ლო ირ­ლან­დი­ა­ში, ფი­ნეთ­ში, ინ­გ­ლის­სა და ჰონ­კონ­გ­ში (18-19%).

მიღ­წე­ვის სა­ერ­თა­შო­რი­სო
დო­ნე­ე­ბი და სა­ქარ­თ­ვე­ლო

მიღ­წე­ვის სა­ერ­თა­შო­რი­სო დო­ნე­ე­ბის (სა­ფე­ხუ­რე­ბის) მი­ხედ­ვით შე­დე­გე­ბის ანა­ლი­ზი გვიჩ­ვე­ნებს, რომ მო­ნა­წი­ლე ქვეყ­ნებ­ში  სა­შუ­ა­ლოდ მოს­წავ­ლე­თა 8%-მა დაძ­ლია PIRLS-ის სა­ერ­თა­შო­რი­სო სკა­ლის უმაღ­ლე­სი სა­ფე­ხუ­რი.
აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ კვლე­ვა­ში მო­ნა­წი­ლე ქვე­ყა­ნა­თა უმე­ტე­სო­ბა­ში მოს­წავ­ლე­თა 95% ფლობს სა­ბა­ზო კითხ­ვის უნარს (ძლევს მიღ­წე­ვის სა­ერ­თა­შო­რი­სო სკა­ლის და­ბა­ლი სა­ფე­ხუ­რის­თ­ვის გან­კუთ­ვ­ნილ და­ვა­ლე­ბებს). სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ასე­თი მოს­წავ­ლე­ე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა 86%-ია; ანუ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოს­წავ­ლე­თა 14%-ს გა­უ­ჭირ­და და­ბა­ლი სა­ფე­ხუ­რის­თ­ვის გან­საზღ­ვ­რუ­ლი და­ვა­ლე­ბე­ბის შეს­რუ­ლე­ბაც კი.
თუ PIRLS 2006-ისა და 2011 წლე­ბის შე­დე­გებს ერ­თ­მა­ნეთს შე­ვა­და­რებთ, ვნა­ხავთ, რომ 4%-ით შემ­ცირ­და იმ მოს­წავ­ლე­თა რა­ო­დე­ნო­ბა, რომ­ლე­ბიც ვერ ძლევ­დ­ნენ და­ბა­ლი სა­ფე­ხუ­რის­თ­ვის გან­კუთ­ვ­ნილ და­ვა­ლე­ბებ­საც კი.
PIRLS 2011-ში, ისე­ვე, რო­გორც PIRLS 2001-სა და 2006-ში, გო­გო­ებს კითხ­ვა­ში მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად უკე­თე­სი შე­დე­გი აქვთ, ვიდ­რე ბი­ჭებს. PIRLS 2011-ის მი­ხედ­ვით, გო­გო­ნე­ბის უპი­რა­ტე­სო­ბის ტენ­დენ­ცია და­ფიქ­სირ­და თით­ქ­მის ყვე­ლა მო­ნა­წი­ლე ქვე­ყა­ნა­ში, მათ შო­რის სა­ქარ­თ­ვე­ლო­შიც.
ისე­ვე, რო­გორც 2006 წელს, 2011 წლის კვლე­ვა­შიც თბი­ლი­სის სკო­ლე­ბის მოს­წავ­ლე­ებს ყვე­ლა­ზე მა­ღა­ლი მიღ­წე­ვე­ბი აქვთ: კითხ­ვის (წა­კითხუ­ლის გა­აზ­რე­ბის) სა­შუ­ა­ლო სკა­ლი­რე­ბუ­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 518.05-ია, სტან­დარ­ტუ­ლი შეც­დო­მა (SE) — 0.58. თბი­ლის­ში მცხოვ­რე­ბი მოს­წავ­ლე­ე­ბის კითხ­ვა­ში მიღ­წე­ვე­ბის სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი აღე­მა­ტე­ბა PIRLS სა­ერ­თა­შო­რი­სო სკა­ლის სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნე­ბელს და ეს გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბა სტა­ტის­ტი­კუ­რად არ­სე­ბი­თია. თუ კვლე­ვა­ში მო­ნა­წი­ლე ქვეყ­ნე­ბის მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვე­ბის მი­ხედ­ვით შედ­გე­ნილ რე­ი­ტინ­გულ სი­ას და­ვაკ­ვირ­დე­ბით, თბი­ლი­სე­ლი მოს­წავ­ლე­ე­ბის შე­დე­გი და­ახ­ლო­ე­ბით ისე­თია, რო­გო­რიც ზო­გი­ერ­თი ევ­რო­პუ­ლი ქვეყ­ნის შე­დე­გი (მა­გა­ლი­თად, საფ­რან­გე­თი — სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 520; ეს­პა­ნე­თი — 513; ნორ­ვე­გია — 507).
 სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­შუ­ა­ლო­ზე მა­ღა­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი არ აქვს სა­ქარ­თ­ვე­ლოს  არც ერთ რე­გი­ონს, თუ არ ჩავ­თ­ვ­ლით აფხა­ზეთს. თუმ­ცა მი­სი შე­დე­გი, ცხა­დია, არ გა­მოდ­გე­ბა აფხა­ზე­თის რე­გი­ო­ნის და­სა­ხა­სი­ა­თებ­ლად; აქ გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლია ის სკო­ლე­ბი, რომ­ლე­ბიც ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა აფხა­ზე­თის გა­ნათ­ლე­ბის სა­მი­ნის­ტ­როს და სა­დაც, ძი­რი­თა­დად, იძუ­ლე­ბით გა­და­ად­გი­ლე­ბუ­ლი მოს­წავ­ლე­ე­ბი სწავ­ლო­ბენ.
სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში არ­სე­ბი­თად ჭა­რ­­­­ბობს იმ სკო­ლა­თა რა­ო­დე­ნო­ბა, რო­მელ­თა სა­შუ­ა­ლო მიღ­წე­ვაც სა­ერ­თა­შო­რი­სო სკა­ლი­რე­ბულ სა­შუ­ა­ლო­ზე და­ბა­ლია. სა­შუ­ა­ლო­ზე მა­ღა­ლი მაჩ­ვე­ნებ­ლით პრო­ცენ­ტუ­ლად ყვე­ლა­ზე მე­ტი სკო­ლა არის თბი­ლის­ში, იმე­რეთ­ში, ქვე­მო ქარ­თ­ლ­სა და სა­მეგ­რე­ლო-ზე­მო-სვა­ნეთ­ში.
სა­ქარ­თ­ვე­ლოს 173 სკო­ლი­დან 37 სკო­ლას ჰყავს 25% ან მე­ტი მოს­წავ­ლე რო­მელ­თაც  კითხ­ვის მი­ნი­მა­ლუ­რი სა­ბა­ზო უნა­რე­ბიც არა აქვთ გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი (სა­ერ­თა­შო­რი­სო მიღ­წე­ვის სკა­ლის და­ბალ სა­ფე­ხურ­ზე ქვე­მოთ). 
ისე­ვე რო­გორც PIRLS 2006 წლის კვლე­ვა­ში, PIRLS 2011-შიც კითხ­ვა­ში მიღ­წე­ვე­ბით სოფ­ლის მოს­წავ­ლე­ე­ბი არ­სე­ბი­თად ჩა­მორ­ჩე­ბი­ან ქა­ლაქ­ში მცხოვ­რებ თა­ნა­ტო­ლებს; სხვა­ო­ბა 34 ქუ­ლას შე­ად­გენს.
კვლე­ვა­ში მო­ნა­წი­ლე მა­ღა­ლი მიღ­წე­ვე­ბის ქვეყ­ნე­ბის შე­დე­გებს თუ შევ­ხე­დავთ, მა­გა­ლი­თად, ფი­ნეთ­ში სოფ­ლი­სა და ქა­ლა­ქის მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვებს შო­რის სხვა­ო­ბა 8 ქუ­ლას შე­ად­გენს. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს შე­დეგ­თან შე­და­რე­ბით, სოფ­ლი­სა და ქა­ლა­ქის მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვებს შო­რის უფ­რო დი­დი სხვა­ო­ბა მა­რო­კო­შია — სხვა­ო­ბა 52.5-ს შე­ად­გენს (მა­რო­კოს სა­შუ­ა­ლო მიღ­წე­ვა 310-ია და მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვე­ბის მი­ხედ­ვით შედ­გე­ნი­ლი რე­ი­ტინ­გუ­ლი სი­ის ბო­ლო ად­გილს იკა­ვებს).
კითხ­ვა­ში მიღ­წე­ვე­ბით სა­ჯა­რო სკო­ლის მოს­წავ­ლე­ე­ბი არ­სე­ბი­თად ჩა­მორ­ჩე­ბი­ან მათ თა­ნა­ტო­ლებს, რომ­ლე­ბიც კერ­ძო სკო­ლებ­ში სწავ­ლო­ბენ; სხვა­ო­ბა 60 ქუ­ლას შე­ად­გენს. ეს გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბა სტა­ტის­ტი­კუ­რად უფ­რო არ­სე­ბი­თია, ვიდ­რე სოფ­ლი­სა და ქა­ლა­ქის სკო­ლე­ბის მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვებს შო­რის გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბა. კერ­ძო სკო­ლის მოს­წავ­ლე­ებს მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი უპი­რა­ტე­სო­ბა აქვთ სა­ინ­ფორ­მა­ციო და მხატ­ვ­რუ­ლი ტექ­ს­ტე­ბის გა­აზ­რე­ბა­ში.

ფაქ­ტო­რე­ბი, რომ­ლე­ბიც
გავ­ლე­ნას ახ­დე­ნენ
მოს­წავ­ლე­თა წიგ­ნი­ე­რე­ბა­ზე

დე­მოგ­რა­ფი­უ­ლი მა­ხა­სი­ა­თებ­ლე­ბი და რე­სურ­სე­ბი. ქვეყ­ნი­სა და სა­ზო­გა­დო­ე­ბის შიგ­ნით ბავ­შ­ვის წიგ­ნი­ე­რე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა­ში დი­დი წვლი­ლი კულ­ტუ­რულ, სო­ცი­ა­ლურ, პო­ლი­ტი­კურ და ეკო­ნო­მი­კურ ფაქ­ტო­რებს შე­აქვს. ქვეყ­ნის წარ­მა­ტე­ბა გა­ნათ­ლე­ბა­სა და წიგ­ნი­ე­რი ადა­მი­ა­ნე­ბის აღ­ზ­რ­და­ში დიდ­წი­ლა­დაა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი იმა­ზე, თუ რამ­დე­ნად აფა­სე­ბენ ქვე­ყა­ნა­ში წიგ­ნი­ე­რე­ბა­სა და მას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ აქ­ტი­ვო­ბებს. წიგ­ნი­ე­რე­ბის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა­ზე გავ­ლე­ნას ახ­დენს ზო­გა­დად წიგ­ნი­ე­რე­ბის რო­ლის შე­სა­ხებ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გა­მოც­დი­ლე­ბა და რწმე­ნა (Street, 2001). ოჯახს, სკო­ლებ­სა და ზო­გა­დად სა­ზო­გა­დო­ე­ბას შე­უძ­ლი­ათ, ისე­თი გა­რე­მო ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბონ, რო­მელ­შიც კითხ­ვას აფა­სე­ბენ.
ქვეყ­ნებს შო­რის შე­დე­გებ­ში გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბას ხში­რად გა­ნათ­ლე­ბის სფე­რო­ში სა­ხელ­მ­წი­ფოს რო­ლით ხსნი­ან. ქვე­ყა­ნა­ში სა­ხელ­მ­წი­ფო დო­ნე­ზე გა­ნათ­ლე­ბის პრი­ო­რი­ტე­ტუ­ლო­ბის ერთ-ერ­თი მნიშ­ვე­ლო­ვა­ნი ინ­დი­კა­ტო­რი გა­ნათ­ლე­ბა­ზე გა­წე­უ­ლი სა­ხელ­მ­წი­ფო ხარ­ჯია.  ყვე­ლა­ზე მა­ღა­ლი შე­დე­გე­ბის მქო­ნე ქვეყ­ნებს შო­რის გა­ნათ­ლე­ბა­ზე ხარ­ჯე­ბი მა­ღა­ლია მთლი­ან ში­და პრო­დუქ­ტ­თან მი­მარ­თე­ბით. სხვა ქვეყ­ნებ­თან  შე­და­რე­ბით, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ეს ხარ­ჯე­ბი მე­ტად მოკ­რ­ძა­ლე­ბუ­ლია.
წიგ­ნი­ე­რე­ბის კვლე­ვა­ში მა­ღა­ლი შე­დე­გე­ბით გა­მორ­ჩე­უ­ლი ქვეყ­ნე­ბი კე­თილ­დღე­ო­ბის მა­ღა­ლი დო­ნის მქო­ნე ქვეყ­ნე­ბია. თუ კე­თილ­დღე­ო­ბის სა­ზო­მად გა­ერ­თი­ა­ნე­ბული ერე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის პროგ­რა­მის ქვეყ­ნის კე­თილ­დღე­ო­ბის სა­ზომს გა­მო­ვი­ყე­ნებთ და წიგ­ნი­ე­რე­ბის შე­დე­გებს შე­ვა­და­რებთ, ვნა­ხავთ, რომ წიგ­ნი­ე­რე­ბის კვლე­ვა­ში მა­ღალ შე­დე­გებს მეტ­წი­ლად მა­ღა­ლი კე­თილ­დღე­ო­ბის მაჩ­ვე­ნებ­ლის მქო­ნე ქვეყ­ნე­ბი აჩ­ვე­ნე­ბენ. აღ­მო­სავ­ლეთ ევ­რო­პის ქვეყ­ნე­ბის უდი­დე­სი ნა­წი­ლის წიგ­ნი­ე­რე­ბის შე­დე­გი მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად მა­ღა­ლია მა­თი ქვეყ­ნის კე­თილ­დღე­ო­ბის პროგ­ნო­ზი­რე­ბად შე­დეგ­ზე. ასე­თი გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბის ასახ­ს­ნე­ლად მკვლე­ვარ­თა ნა­წი­ლი ქვეყ­ნებ­ში კითხ­ვი­სა და, ზო­გა­დად, სწავ­ლი­სად­მი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბას უკავ­ში­რე­ბენ. მა­გა­ლი­თის­თ­ვის, სამ­ხ­რეთ აღ­მო­სავ­ლეთ აზი­ის ქვეყ­ნე­ბის გან­სა­კუთ­რე­ბით მა­ღალ შე­დე­გებს „აზი­უ­რი ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბით და გა­ნათ­ლე­ბი­სად­მი კონ­ფუ­ცი­ა­ნუ­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბით ხსნი­ან“ (Green et al., 1999).
სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოს­წავ­ლე­თა 43% სწავ­ლობს სკო­ლებ­ში, სა­დაც მოს­წავ­ლე­თა  25% ან მე­ტი ეკო­ნო­მი­კუ­რად ხელ­მოკ­ლე ოჯა­ხე­ბი­და­ნაა (წიგ­ნი­ე­რე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო კვლე­ვა­ში ჩარ­თუ­ლი სკო­ლე­ბის დი­რექ­ტორ­თა მო­ნა­ცე­მე­ბი) (სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­შუ­ა­ლოა 30%). სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში კვლე­ვა­ში ჩარ­თულ მოს­წავ­ლე­თა მშობ­ლე­ბის და­საქ­მე­ბის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი და­ბა­ლია; ამას­თან, იმ ბავ­შ­ვე­ბის მიღ­წე­ვე­ბი, რო­მელ­თა მშობ­ლე­ბიც სრულ ანაზღა­უ­რე­ბად გა­ნაკ­ვეთ­ზე მუ­შა­ო­ბენ, გა­ცი­ლე­ბით უფ­რო მა­ღა­ლია, ვიდ­რე იმ ბავ­შ­ვე­ბის, რო­მელ­თა მშობ­ლე­ბიც არას­რულ ანაზღა­უ­რე­ბად გა­ნაკ­ვეთ­ზე მუ­შა­ო­ბენ ან უმუ­შევ­რე­ბი არი­ან. წიგ­ნი­ე­რე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო კვლე­ვის მო­ნა­ცე­მე­ბით, რაც უფ­რო ნაკ­ლე­ბი მოს­წავ­ლეა სკო­ლა­ში ეკო­ნო­მი­უ­რად ხელ­მოკ­ლე ოჯა­ხი­დან, მით უფ­რო მა­ღა­ლია წიგ­ნი­ე­რე­ბის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი.
კითხ­ვის უნა­რე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის­თ­ვის გან­სა­კუთ­რე­ბით მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია სას­წავ­ლო გეგ­მის ისე­თი ას­პექ­ტე­ბი, რო­გო­რე­ბი­ცაა: მიღ­წე­ვის სტან­დარ­ტე­ბი კითხ­ვა­ში, სწავ­ლე­ბის­თ­ვის გან­კუთ­ვ­ნი­ლი დრო, მე­თო­დე­ბი და მა­სა­ლე­ბი, გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი სა­ჭი­რო­ე­ბე­ბის მქო­ნე მოს­წავ­ლე­ე­ბის იდენ­ტი­ფი­ცი­რე­ბის გზე­ბი.
PIRLS 2011-ის მო­ნა­წი­ლე ქვეყ­ნე­ბი­დან მხო­ლოდ 7 ქვე­ყა­ნა­ში არის სას­წავ­ლო გეგ­მა­ში გა­მო­ყო­ფი­ლი კითხ­ვა, რო­გორც სას­წავ­ლო გეგ­მის ცალ­კე სფე­რო. ესე­ნია: საფ­რან­გე­თი, უნ­გ­რე­თი, ჰო­ლან­დია, ჩრდ. ირ­ლან­დია, რუ­სე­თი, შვე­დე­თი და აშშ. და­ნარ­ჩენ ქვეყ­ნებ­ში, რო­გორც წე­სი, კითხ­ვა მშობ­ლი­უ­რი ენის სას­წავ­ლო გეგ­მის ნა­წი­ლია, რო­მელ­შიც ყუ­რადღე­ბა ასე­ვე გა­მახ­ვი­ლე­ბუ­ლია წე­რი­სა და კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის სხვა უნარ-ჩვე­ვე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე.
PIRLS-2011 კი­დევ ერ­თხელ ადას­ტუ­რებს სა­ყო­ველ­თა­ოდ ცნო­ბილ მო­საზ­რე­ბას იმის თა­ო­ბა­ზე, რომ მო­ზარ­დე­ბი, რო­მელ­თა წიგ­ნი­ე­რე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბას ოჯახ­ში ხელს უწყო­ბენ, კარ­გი მკითხ­ვე­ლე­ბი არი­ან. კითხ­ვა­ში უფ­რო მა­ღა­ლი მიღ­წე­ვე­ბი აქვთ იმ მო­ზარ­დებს, რო­მელ­თა ოჯა­ხებ­ში წიგ­ნის კითხ­ვა მკვიდ­რი ტრა­დი­ციაა, რო­მელ­თა მშობ­ლე­ბიც ცდი­ლო­ბენ, ბავ­შ­ვე­ბი ად­რე­უ­ლი ასა­კი­დან­ვე ჩა­ა­ბან წიგ­ნი­ე­რე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ აქ­ტი­ვო­ბებ­ში (მა­გა­ლი­თად, სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხის სა­ხა­ლი­სო თა­მა­შე­ბი ასო­ე­ბი­სა და სიტყ­ვე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით, მცი­რე მო­ცუ­ლო­ბის წიგ­ნის კითხ­ვა და წა­კითხულ­ზე სა­უ­ბა­რი და ა.შ). ოჯა­ხის სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო რე­სურ­სი მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად აისა­ხე­ბა მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვებ­ზე.
მო­ზარ­დ­თა უმე­ტე­სო­ბის­თ­ვის სახ­ლი ერ­თ­გ­ვარ მო­დელს წარ­მო­ად­გენს, რომ­ლის ზე­გავ­ლე­ნი­თაც ისი­ნი კითხ­ვას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ ჩვე­ვებს ით­ვი­სე­ბენ. ის, თუ რამ­დე­ნად ხში­რად კითხუ­ლო­ბენ და სა­უბ­რო­ბენ წა­კითხუ­ლის შე­სა­ხებ მშობ­ლე­ბი, გავ­ლე­ნას ახ­დენს მოს­წავ­ლის კითხ­ვის მი­მართ და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა­ზე.
კვლე­ვე­ბი ადას­ტუ­რებს, რომ ბავ­შ­ვის გან­ვი­თა­რე­ბის ყვე­ლა ეტაპ­ზე მშობ­ლის ჩარ­თუ­ლო­ბა­სა და ბავ­შ­ვის წიგ­ნი­ე­რე­ბა­ზე ზრუნ­ვას არ­სე­ბი­თი რო­ლი ენი­ჭე­ბა, გან­სა­კუთ­რე­ბით კი, ბავ­შ­ვის გან­ვი­თა­რე­ბის ად­რე­ულ ეტაპ­ზე. მშობ­ლე­ბის ჩარ­თუ­ლო­ბას ბავ­შ­ვის წიგ­ნი­ე­რე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ ად­რე­ულ აქ­ტი­ვო­ბებ­ში მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი გავ­ლე­ნა აქვს მოს­წავ­ლის კითხ­ვის უნა­რის გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე (Levy, Gong, Hessels, Evans & Jared, 2006; Senechal & Lefevre, 2002). ად­რე­ულ ასაკ­ში წიგ­ნი­ე­რე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან აქ­ტი­ვო­ბას, მშობ­ლის მი­ერ ხმა­მაღ­ლა წა­კითხ­ვა წარ­მო­ად­გენს. ამ დროს ბავ­შ­ვე­ბი სწავ­ლო­ბენ, რომ და­ბეჭ­დი­ლი ტექ­ს­ტი ში­ნა­არსს ატა­რებს და კითხ­ვის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა ღი­რე­ბუ­ლი და ფა­სე­უ­ლი უნა­რია. ერ­თობ­ლი­ვად კითხ­ვა­სა და ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში სი­ა­რულს, ბავ­შ­ვე­ბის წა­ხა­ლი­სე­ბას, წა­ი­კითხონ და­მო­უ­კი­დებ­ლად, თა­ვი­სი წვლი­ლი შე­აქვს წიგ­ნი­ე­რე­ბის მა­ღა­ლი დო­ნის მიღ­წე­ვა­ში.
სკო­ლამ­დე­ლი გა­ნათ­ლე­ბა მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან როლს ას­რუ­ლებს დაწყე­ბი­თი სკო­ლის­თ­ვის ბავ­შ­ვე­ბის მზა­ო­ბის ფორ­მი­რე­ბა­ში. აშშ-სა და ინ­გ­ლი­სის ბო­ლოდ­რო­ინ­დე­ლი ლონ­გი­ტი­დუ­რი, გრძელ­ვა­დი­ა­ნი ანა­ლი­ზის მი­ხედ­ვით, სკო­ლამ­დე­ლი გა­ნათ­ლე­ბის ხან­გ­რ­ძ­ლი­ვო­ბა პო­ზი­ტი­უ­რად უკავ­შირ­დე­ბა აკა­დე­მი­ურ მოს­წ­რე­ბას სკო­ლა­ში (Trucker-Drob, 2012; Sammons et al., 2002). სკო­ლამ­დე­ლი გა­ნათ­ლე­ბა ბავ­შ­ვებს ეხ­მა­რე­ბა არა­ხელ­საყ­რე­ლი პი­რო­ბე­ბი­სა და თა­ო­ბი­დან თა­ო­ბა­ზე გარ­და­მა­ვა­ლი სი­ღა­რი­ბის დაძ­ლე­ვა­სა და მიღ­წე­ვის დო­ნის გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბა­ში (Eco­no­mist Intelligence Unit, 2012).
სკო­ლამ­დე­ლი გა­ნათ­ლე­ბის ხელ­შეწყო­ბის მხრივ კვლე­ვა­ში მო­ნა­წი­ლე ქვეყ­ნე­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბა ერ­თ­მა­ნე­თის­გან გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლია. მა­გა­ლი­თად, ავ­ს­ტ­რი­ა­ში, უნ­გ­რეთ­სა და ჰო­ლან­დი­ა­ში სკო­ლამ­დე­ლი გა­ნათ­ლე­ბის მი­ღე­ბა სა­ვალ­დე­ბუ­ლოა. ავ­ს­ტ­რა­ლი­ა­ში, ხორ­ვა­ტი­ა­სა და სინ­გა­პურ­ში არ არის სა­ვალ­დე­ბუ­ლო. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, ამ სამ ქვე­ყა­ნა­ში სკო­ლამ­დელ გა­ნათ­ლე­ბა­ში ბავ­შ­ვე­ბის 100-პრო­ცენ­ტი­ა­ნი ჩარ­თუ­ლო­ბა ფიქ­სირ­დე­ბა. აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ მრა­ვა­ლი ქვე­ყა­ნა უკ­ვე მუ­შა­ობს იმა­ზე, რომ სკო­ლამ­დე­ლი გა­ნათ­ლე­ბა რაც შე­იძ­ლე­ბა მეტ­მა ბავ­შ­ვ­მა მი­ი­ღოს. სა­ყუ­რადღე­ბოა ის, რომ ბავ­შ­ვებ­მა, რომ­ლებ­საც სა­ერ­თოდ არ უვ­ლი­ათ ბაღ­ში, ყვე­ლა­ზე და­ბა­ლი შე­დე­გე­ბი აჩ­ვე­ნეს.
PIRLS 2011 წლის მო­ნა­ცე­მე­ბით,  მო­ზარ­დებს, რო­მელ­თაც მი­ღე­ბუ­ლი აქვთ სკო­ლამ­დე­ლი განა­თ­ლე­ბა, აქვთ კითხ­ვა­ში უფ­რო მა­ღა­ლი მიღ­წე­ვე­ბი. ქარ­თ­ვე­ლი ბავ­შ­ვე­ბის და­ახ­ლე­ო­ბით 83%-ს მი­ღე­ბუ­ლი აქვს სკო­ლამ­დე­ლი გა­ნათ­ლე­ბა. მა­თი მიღ­წე­ვის სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 24 ქუ­ლით აღე­მა­ტე­ბა  იმ მო­ზარ­დე­ბის მიღ­წე­ვებს, რომ­ლე­ბიც ბაღ­ში არ და­დი­ოდ­ნენ.
 მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ოჯა­ხუ­რი გა­რე­მო კითხ­ვის უნა­რის გან­ვი­თა­რე­ბის ერთ-ერთ მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან ხელ­შემ­წყობ ფაქ­ტორს წარ­მო­ად­გენს, ბავ­შ­ვე­ბის უმე­ტე­სო­ბის­თ­ვის სკო­ლა ფორ­მა­ლუ­რი სწავ­ლი­სა და გა­ნათ­ლე­ბის მი­ღე­ბის მთა­ვარ ად­გი­ლად რჩე­ბა. წიგ­ნი­ე­რე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა­ზე, პირ­და­პირ თუ ირი­ბად, სკო­ლის მრა­ვა­ლი ფაქ­ტო­რი ახ­დენს გავ­ლე­ნას.  PIRLS 2011-ის მი­ხედ­ვით, რაც უფ­რო მე­ტი რე­სურ­სი აქვს სკო­ლას, მით უფ­რო მა­ღა­ლია მოს­წავ­ლე­ე­ბის მიღ­წე­ვის დო­ნე.
ძლი­ე­რი ეკო­ნო­მი­კუ­რი გა­რე­მოს არ­სე­ბო­ბა დი­დი ალ­ბა­თო­ბით უწყობს ხელს სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში წიგ­ნი­ე­რე­ბი­სა და აკა­დე­მი­უ­რი მიღ­წე­ვის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბის ზრდას. ეკო­ნო­მი­კუ­რი სი­დუხ­ჭი­რის პი­რო­ბებ­ში სკო­ლებს უჭირთ სწავ­ლის­თ­ვის ხელ­შემ­წყო­ბი გა­რე­მოს შექ­მ­ნა. თუმ­ცა­ღა, სას­კო­ლო რე­სურ­სებ­სა და მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვას შო­რის არ­სე­ბუ­ლი კავ­ში­რი კომ­პ­ლექ­სუ­რი ხა­სი­ა­თი­საა. მა­გა­ლი­თად, სკო­ლის ად­გილ­მ­დე­ბა­რე­ო­ბამ შე­იძ­ლე­ბა გან­საზღ­ვ­როს ის, თუ რო­გო­რი ეკო­ნო­მი­კუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბის მქო­ნე ბავ­შ­ვე­ბი ის­წავ­ლი­ან იქ, აგ­რეთ­ვე, იმოქ­მე­დოს მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი და­მა­ტე­ბი­თი რე­სურ­სე­ბის ხელ­მი­საწ­ვ­დო­მო­ბა­ზე (მაგ. მუ­ზე­უ­მე­ბი, ბიბ­ლი­ო­თე­კე­ბი და ა.შ). ურ­ბა­ნი­ზე­ბულ და­სახ­ლე­ბულ პუნ­ქ­ტებ­ში მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვე­ბი უფ­რო მა­ღა­ლია. PIRLS 2011-ის მი­ხედ­ვით, წარ­მა­ტე­ბულ სკო­ლებს უკე­თე­სი რე­სურ­სე­ბი აქვთ და იქ კარ­გი სო­ცი­ა­ლურ-ეკო­ნო­მი­კუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბის მქო­ნე ბავ­შ­ვე­ბი სწავ­ლო­ბენ.
მოს­წავ­ლე­თა მზა­ო­ბა. მოს­წავ­ლე­ებს, რო­მელ­თაც სკო­ლა­ში შეს­ვ­ლი­სას გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი აქვთ კითხ­ვის ელე­მენ­ტა­რუ­ლი უნა­რე­ბი, PIRLS 2011-ის მი­ხედ­ვით აქვთ მიღ­წე­ვის უფ­რო მა­ღა­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი. მოს­წავ­ლე­ე­ბი, რომ­ლე­ბიც სკო­ლა­ში სწავ­ლას კითხ­ვის უნა­რის მა­ღა­ლი დო­ნით იწყე­ბენ, შემ­დ­გომ­შიც ინარ­ჩუ­ნე­ბენ ამ უპი­რა­ტე­სო­ბას.
კითხ­ვის სწავ­ლე­ბის­თ­ვის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი რე­სურ­სე­ბია: სპე­ცი­ა­ლი­ზე­ბუ­ლი მას­წავ­ლებ­ლე­ბი, კომ­პი­უ­ტე­რუ­ლი პროგ­რა­მე­ბი, წიგ­ნე­ბი, აუდიო-ვი­ზუ­ა­ლუ­რი რე­სურ­სე­ბი. PIRLS 2011-ში სას­კო­ლო რე­სურ­სე­ბის შე­სა­ხებ ინ­ფორ­მა­ცი­ას დი­რექ­ტო­რე­ბის­გან იღებ­დ­ნენ. სას­კო­ლო რე­სურ­სე­ბის მი­საწ­ვ­დო­მო­ბის მა­ღა­ლი ინ­დექ­სი (სა­თა­ნა­დო სას­წავ­ლო მა­სა­ლე­ბი, სას­კო­ლო პი­რო­ბე­ბი და სივ­რ­ცე, კომ­პი­უ­ტე­რე­ბი და კომ­პი­უ­ტე­რუ­ლი პროგ­რა­მე­ბი, ბიბ­ლი­ო­თე­კა, აუდიო-ვი­ზუ­ა­ლუ­რი რე­სურ­სე­ბი) მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან კავ­შირ­შია კითხ­ვა­ში სა­შუ­ა­ლო დო­ნის მიღ­წე­ვებ­თან. სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­შუ­ა­ლო მო­ნა­ცე­მე­ბის მი­ხედ­ვით, მოს­წავ­ლე­თა 24% კარ­გად აღ­ჭურ­ვილ სკო­ლა­ში სწავ­ლობს. ასე­თი სკო­ლე­ბის მოს­წავ­ლე­ებს მიღ­წე­ვის ყვე­ლა­ზე მა­ღა­ლი სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი აქვთ; 45 ქუ­ლით და­ბა­ლი შე­დე­გი აქვთ მოს­წავ­ლე­ებს, რო­მელ­თა სკო­ლებ­შიც რე­სურ­სე­ბის ძლი­ერ ნაკ­ლე­ბო­ბას გა­ნიც­დი­ან.
სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­შუ­ა­ლო მო­ნა­ცე­მე­ბის მი­ხედ­ვით, მოს­წავ­ლე­თა 28%-ის სკო­ლა­ში კარ­გად აღ­ჭურ­ვი­ლი ბიბ­ლი­ო­თე­კა ფუნ­ქ­ცი­ო­ნი­რებს. მათ აჯო­ბეს იმ მე­ოთხეკ­ლა­სე­ლებს, რო­მელ­თა სკო­ლებ­საც სა­შუ­ა­ლო ან პა­ტა­რა  ზო­მის ბიბ­ლი­ო­თე­კა ჰქონ­და. ყვე­ლა­ზე და­ბა­ლი ქუ­ლა, ბიბ­ლი­ო­თე­კის არ­მ­ქო­ნე სკო­ლის მოს­წავ­ლე­ებ­მა მი­ი­ღეს. სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში სკო­ლა­თა რა­ო­დე­ნო­ბის მხო­ლოდ 2%-ში არ არის ბიბ­ლი­ო­თე­კა. ამას­თან, მოს­წავ­ლე­ებს, რომ­ლე­ბიც სწავ­ლო­ბენ სკო­ლებ­ში, სა­დაც სკო­ლის ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში 5000 და­სა­ხე­ლე­ბის წიგ­ნ­ზე მე­ტი (კარ­გად აღ­ჭურ­ვი­ლი ბიბ­ლი­ო­თე­კა)  ან 501-5000 და­სა­ხე­ლე­ბის წიგ­ნია (სა­შუ­ა­ლო ზო­მის ბიბ­ლი­ო­თე­კა), ერ­თ­ნა­ი­­რი მიღ­წე­ვე­ბი აქვთ.
კომ­პი­უ­ტე­რე­ბი სკო­ლა­ში. ელექ­ტ­რო­ნუ­ლი ტეს­ტე­ბი­სა და სხვა ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან როლს თა­მა­შობს კითხ­ვის უნა­რის გან­ვი­თა­რე­ბა­ში (Kamil, Intrator, KIm, 2000). ბევრ ქვე­ყა­ნა­ში, სკო­ლებ­ში კომ­პი­უ­ტე­რე­ბი ფარ­თო­დაა გავ­რ­ცე­ლე­ბუ­ლი და ინ­ტერ­ნე­ტის ხელ­მი­საწ­ვ­დო­მო­ბაც ნელ-ნე­ლა იზ­რ­დე­ბა. იქი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, რომ ინ­ტერ­ნე­ტის სა­შუ­ა­ლე­ბით მრა­ვა­ლი სა­კითხა­ვი მა­სა­ლა გახ­და ხელ­მი­საწ­ვ­დო­მი, კომ­პი­უ­ტე­რის სწავ­ლე­ბის მიზ­ნით გა­მო­ყე­ნე­ბამ, შე­იძ­ლე­ბა ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბი სკო­ლის ერთ-ერთ უმ­ნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნეს რე­სურ­სად აქ­ცი­ოს.
სკო­ლა­ში კომ­პი­უ­ტე­რე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა ქარ­თ­ვე­ლი მოს­წავ­ლე­ე­ბის 98%-ს აქვს. 2006 წელ­თან შე­და­რე­ბით, ეს მო­ნა­ცე­მი მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად გა­ი­ზარ­და, 2006 წელს მოს­წავ­ლე­თა მხო­ლოდ 10%-სათ­ვის იყო ხელ­მი­საწ­ვ­დო­მი. კომ­პი­უ­ტე­რის ხელ­მი­საწ­ვ­დო­მო­ბა­სა და კითხ­ვა­ში სა­შუ­ა­ლო მიღ­წე­ვას შო­რის ურ­თი­ერ­თ­კავ­ში­რის ინ­ტერ­პ­რე­ტი­რე­ბა საკ­მა­ოდ რთუ­ლია, რად­გან ის მჭიდ­რო კავ­შირ­შია სო­ცი­ა­ლურ-ეკო­ნო­მი­კურ დო­ნე­სა და სწავ­ლე­ბის პრაქ­ტი­კას­თან.
სკო­ლის კლი­მა­ტი. მიღ­წე­ვის მა­ღა­ლი დო­ნით გა­მორ­ჩე­უ­ლი ბავ­შ­ვე­ბი ტი­პუ­რად ისეთ სკო­ლებ­ში სწავ­ლო­ბენ, რომ­ლებ­შიც დიდ მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბას ანი­ჭე­ბენ აკა­დე­მი­ურ წარ­მა­ტე­ბას, ეფექ­ტურ მას­წავ­ლებ­ლებს, მოს­წავ­ლე­ე­ბის სურ­ვილს, ის­წავ­ლონ კარ­გად და მშობ­ლე­ბის მხარ­და­ჭე­რას. დის­ციპ­ლი­ნი­სა და უსაფ­რ­თხო­ე­ბის პრობ­ლე­მე­ბი ხელს უშ­ლის მიღ­წე­ვის მა­ღა­ლი დო­ნის ფორ­მი­რე­ბას. და­ცუ­ლო­ბის შეგ­რ­ძ­ნე­ბა ისეთ სკო­ლა­ში სწავ­ლის შე­დე­გად ჩნდე­ბა, რო­მელ­შიც ძა­ლი­ან ცო­ტა ქცე­ვი­თი და უსაფ­რ­თხო­ე­ბის პრობ­ლე­მაა და, შე­სა­ბა­მი­სად, სტა­ბი­ლუ­რი სას­წავ­ლო გა­რე­მოა.
PIRLS 2011-ის შე­დე­გე­ბის მი­ხედ­ვით, რაც უფ­რო მე­ტა­დაა სკო­ლა­ში უსაფ­რ­თხო­ე­ბა და დის­ციპ­ლი­ნა და­ცუ­ლი, მით უფ­რო მა­ღა­ლია მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვე­ბი. ქარ­თ­ვე­ლი მას­წავ­ლებ­ლე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბის აზ­რით, სას­კო­ლო გა­რე­მო უსაფ­რ­თხო და მო­წეს­რი­გე­ბუ­ლია. სკო­ლის უსაფ­რ­თხო­ე­ბის ხა­რის­ხის მი­ხედ­ვით, კვლე­ვა­ში მო­ნა­წი­ლე ქვეყ­ნებს შო­რის სა­ქარ­თ­ვე­ლო მე-5 ად­გილ­ზეა (ინ­დო­ნე­ზი­ის, ჩრდი­ლო ირ­ლან­დი­ის, აზერ­ბა­ი­ჯა­ნი­სა და ის­რა­ე­ლის შემ­დეგ).
PIRLS 2006-შიც დი­რექ­ტო­რის მი­ერ სკო­ლის უსაფ­რ­თხო­ე­ბის და­დე­ბი­თად შე­ფა­სე­ბა­სა და კითხ­ვა­ში მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვის სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნე­ბელს შო­რის პო­ზი­ტი­უ­რი კავ­ში­რი და­ფიქ­სირ­და. მსგავ­სი ტენ­დენ­ციაა შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლი 2011 წელ­საც.
PIRLS 2006-სა და 2011 წლებ­ში უსაფ­რ­თხო­ე­ბის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი სა­ქარ­თ­ვე­ლოს სკო­ლებ­ში მკვეთ­რად აღე­მა­ტე­ბა სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნე­ბელს. PIRLS 2006 წლის მო­ნა­ცე­მე­ბით, სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მოს­წავ­ლე­თა შე­ფა­სე­ბით სკო­ლის უსაფ­რ­თხო­ე­ბის ერთ-ერ­თი ყვე­ლა­ზე მა­ღა­ლი ინ­დექ­სი ჰქონ­და. მას ამ მო­ნა­ცე­მე­ბით მხო­ლოდ ნორ­ვე­გია, შვე­დე­თი და და­ნია უს­წ­რებ­დ­ნენ. სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მხო­ლოდ მოს­წავ­ლე­თა 1% მი­იჩ­ნევ­და, რომ სკო­ლა, სა­დაც ის სწავ­ლობს, არ არის უსაფ­რ­თხო. დი­რექ­ტორ­თა შე­ფა­სე­ბით, მოს­წავ­ლე­თა 73%  სწავ­ლობ­და მა­ღა­ლი უსაფ­რ­თხო­ე­ბის ინ­დექ­სის სკო­ლა­ში (სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 60%) და 7% უსაფ­რ­თხო­ე­ბის და­ბა­ლი ინ­დექ­სის სკო­ლა­ში (სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 7%)  (PIRLS 2006-ის კვლე­ვით გა­მოვ­ლე­ნი­ლი პრობ­ლე­მე­ბი­სა და სა­ჭი­რო­ე­ბე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით შე­იძ­ლე­ბა ეჭ­ვ­ქ­ვეშ და­ვა­ყე­ნოთ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს სკო­ლე­ბის­თ­ვის უსაფ­რ­თხო სკო­ლის ეგი­დით გა­ღე­ბუ­ლი ინ­ვეს­ტი­ცი­ე­ბის პრი­ო­რი­ტე­ტუ­ლო­ბა და, შე­სა­ბა­მი­სად, მი­ზან­შე­წო­ნი­ლო­ბა (მან­და­ტუ­რე­ბი სკო­ლა­ში). თუმ­ცა, აქ­ვე უნ­და აღ­ნიშ­ნოს, რომ სკო­ლა­თა პრო­ცენ­ტუ­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბუ­ლი, სა­დაც უსაფ­რ­თხო და მო­წეს­რი­გე­ბუ­ლი გა­რე­მოა, PIRLS 2011 წლის მო­ნა­ცე­მე­ბით გა­ი­ზარ­და. ცალ­კე სა­კითხია, რამ­დე­ნად არის ეს ტენ­დენ­ცია მან­და­ტუ­რის ინ­ს­ტი­ტუ­ტის შე­მო­ტა­ნით გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლი.)
  სა­ერ­თა­შო­რი­სო მო­ნა­ცე­მე­ბის მი­ხედ­ვით, მას­წავ­ლე­ბელ­თა სა­მუ­შაო სტა­ჟი და სა­მუ­შაო პი­რო­ბე­ბი სა­ყუ­რადღე­ბო ფაქ­ტო­რი აღ­მოჩ­ნ­და მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვე­ბის ანა­ლი­ზი­სას. სა­ერ­თა­შო­რი­სო მო­ნა­ცე­მე­ბის მი­ხედ­ვით, მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვე­ბი პე­და­გო­გის სტა­ჟის პრო­პორ­ცი­უ­ლად იზ­რ­დე­ბა (პე­და­გო­გად მუ­შა­ო­ბის რაც უფ­რო მე­ტი სტა­ჟი აქვს მას­წავ­ლე­ბელს, მით უფ­რო მა­ღა­ლია მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვე­ბი). სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ყვე­ლა­ზე მა­ღა­ლი მიღ­წე­ვე­ბი აქვთ იმ მოს­წავ­ლე­ებს, რო­მელ­თა მას­წავ­ლებ­ლებ­საც აქვთ 5-დან 10 წლამ­დე სტა­ჟი, შე­და­რე­ბით ნაკ­ლე­ბი აქვთ 10-დან 20 წლამ­დე სტა­ჟის მქო­ნე მას­წავ­ლე­ბელ­თა მოს­წავ­ლე­ებს, უფ­რო ნაკ­ლე­ბი კი 20 წელ­ზე მე­ტი სტა­ჟის პე­და­გო­გე­ბის მოს­წავ­ლე­ებს. და­ბა­ლია იმ პე­და­გოგ­თა მოს­წავ­ლე­ე­ბის მიღ­წე­ვე­ბი, რო­მელ­თაც 5 წელ­ზე ნაკ­ლე­ბი სტა­ჟი აქვთ.
მას­წავ­ლებ­ლის პრო­ფე­სია მო­ითხოვს მუდ­მივ გან­ვი­თა­რე­ბა­სა და ცოდ­ნის გა­ნახ­ლე­ბას მთე­ლი ცხოვ­რე­ბის მან­ძილ­ზე. პრო­ფე­სი­უ­ლი გან­ვი­თა­რე­ბა სე­მი­ნა­რე­ბის, კონ­ფე­რენ­ცი­ე­ბი­სა და პრო­ფე­სი­უ­ლი ჟურ­ნა­ლე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბით, მას­წავ­ლებ­ლებს კითხ­ვის სწავ­ლე­ბის შე­სა­ხებ ცოდ­ნის გამ­დიდ­რე­ბა­ში ეხ­მა­რე­ბა. კვლე­ვა­ში მო­ნა­წი­ლე ზო­გი­ერთ ქვე­ყა­ნა­ში მას­წავ­ლებ­ლე­ბი ვალ­დე­ბულ­ნი არი­ან, მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა მი­ი­ღონ პრო­ფე­სი­უ­ლი გან­ვი­თა­რე­ბის აქ­ტი­ვო­ბებ­ში.  
კვლე­ვებ­მა აჩ­ვე­ნა, რომ მას­წავ­ლებ­ლის ისე­თი მა­ხა­სი­ა­თებ­ლე­ბი, რო­გო­რე­ბი­ცაა: გავ­ლი­ლი ტრე­ნინ­გე­ბი, სერ­ტი­ფი­ცი­რე­ბა, გა­მოც­დი­ლე­ბა და სწავ­ლე­ბის მი­მართ და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა გან­სა­კუთ­რე­ბით დიდ როლს ას­რუ­ლებს მოს­წავ­ლის წარ­მა­ტე­ბა­ში (Clotfelter, Ladd & Vigdor, 2007b; Croninger, Rice, Rathbun & Nishio,  2007; Palardy & Rumberger, 2008).
კვლე­ვა­ში მო­ნა­წი­ლე ზო­გი­ერთ ქვე­ყა­ნა­ში მას­წავ­ლებ­ლო­ბა პრეს­ტი­ჟუ­ლი, კარ­გად ანაზღა­უ­რე­ბა­დი სა­მუ­შაოა, ზო­გან კი და­ბა­ლია მას­წავ­ლებ­ლის ხელ­ფა­სი, სო­ცი­ა­ლუ­რი სტა­ტუ­სი, შე­სა­ბა­მი­სად, პრო­ფე­სია ნაკ­ლე­ბად მიმ­ზიდ­ვე­ლია. ქვეყ­ნებ­ში, სა­დაც მას­წავ­ლებ­ლო­ბა მიმ­ზიდ­ვე­ლი, პრეს­ტი­ჟუ­ლი პრო­ფე­სიაა, გარ­კ­ვეუ­ლი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბი ტარ­დე­ბა მი­სი სტა­ტუ­სის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბი­სა და გაძ­ლი­ე­რე­ბი­სათ­ვის: მაგ., სინ­გა­პურ­ში, მო­მა­ვალ მას­წავ­ლებ­ლებს სტი­პენ­დია აქვთ, გარ­და იმი­სა, რომ ისი­ნი უფა­სოდ იღე­ბენ სა­უ­ნი­ვერ­სი­ტე­ტო გა­ნათ­ლე­ბას. დამ­წყე­ბი მას­წავ­ლებ­ლის ხელ­ფა­სიც, სხვა დამ­წყებ პრო­ფე­სი­ებ­თან შე­და­რე­ბით, მა­ღა­ლია. მაგ., მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მას­წავ­ლებ­ლე­ბი ტრა­დი­ცი­უ­ლად მა­ღა­ლი სო­ცი­ა­ლუ­რი სტა­ტუ­სის მქო­ნე­ნი იყ­ვ­ნენ, ამ­ჟა­მად გა­მოკ­ვე­თი­ლია მას­წავ­ლებ­ლის პრო­ფე­სი­ის სტა­ტუ­სის დაქ­ვე­ი­თე­ბის ტენ­დენ­ცია, რაც და­ბა­ლი ანაზღა­უ­რე­ბი­თა და სხვა მრა­ვა­ლი ფაქ­ტო­რით შე­იძ­ლე­ბა აიხ­ს­ნას. ამის მი­უ­ხე­და­ვად, PIRLS 2011-ის მო­ნა­ცე­ნე­ბის მი­ხედ­ვით, მი­უ­ხე­და­ვად და­ბა­ლი სო­ციო-ეკო­ნო­მი­კუ­რი სტა­ტუ­სი­სა, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოს­წავ­ლე­თა 79%-ის მას­წავ­ლე­ბე­ლი კმა­ყო­ფი­ლია პრო­ფე­სი­ით. ფი­ნეთ­ში, ჰონ­კონ­გ­სა და სინ­გა­პურ­ში, სა­დაც მას­წავ­ლე­ბელ­თა სო­ცი­ა­ლურ-ეკო­ნო­მი­კუ­რი სტა­ტუ­სი ძა­ლი­ან მა­ღა­ლია, პე­და­გო­გე­ბი ნაკ­ლე­ბად არი­ან კმა­ყო­ფი­ლე­ბი თა­ვი­ან­თი კა­რი­ე­რით, ვიდ­რე ქარ­თ­ვე­ლი მას­წავ­ლებ­ლე­ბი.
წიგ­ნი­ე­რე­ბა­ში მიღ­წე­ვის უფ­რო მა­ღა­ლი დო­ნით გა­მო­ირ­ჩე­ვი­ან მოს­წავ­ლე­ე­ბი, რო­მელ­თაც მოს­წონთ კითხ­ვა. მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვებ­ზე პო­ზი­ტი­უ­რად აისა­ხე­ბა მა­ღა­ლი მო­ტი­ვა­ცია, ჩარ­თუ­ლო­ბა და კითხ­ვა­ში თვით­და­ჯე­რე­ბუ­ლო­ბა. მა­ღა­ლი თვი­თე­ფექ­ტუ­რო­ბის და თვით­შე­ფა­სე­ბის მქო­ნე ბავ­შ­ვე­ბი უფ­რო კარ­გი მკითხ­ვე­ლე­ბი არი­ან.
კვლე­ვა­ში მო­ნა­წი­ლე 45 ქვეყ­ნი­დან ქარ­თ­ველ ბავ­შ­ვებს აქვთ კითხ­ვის მო­ტი­ვა­ცი­ის ყვე­ლა­ზე მა­ღა­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი, ისი­ნი კითხ­ვის მო­ტი­ვა­ცი­ის დო­ნის მი­ხედ­ვით შედ­გე­ნი­ლი რე­ი­ტინ­გუ­ლი სი­ის სა­თა­ვე­ში არი­ან. აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია,  ჰონ­კონ­გი, რო­მე­ლიც მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვე­ბის მი­ხედ­ვით შედ­გე­ნილ რე­ი­ტინ­გულ სი­ა­ში პირ­ველ ად­გილ­ზეა. მო­ტი­ვა­ცი­ის მა­ღა­ლი დო­ნის მი­უ­ხე­და­ვად, მოს­წავ­ლე­თა და­ბა­ლი მიღ­წე­ვე­ბი შე­სა­ბა­მი­სი რე­სურ­სე­ბის ხელ­მი­საწ­ვ­დო­მო­ბის (მა­ღა­ლი კვა­ლი­ფი­კა­ცი­ის პე­და­გო­გე­ბი, ოჯა­ხის სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო რე­სურ­სის სიმ­წი­რე და სხვა) ნაკ­ლე­ბო­ბი­თაც შე­იძ­ლე­ბა აიხ­ს­ნას.
თვით­და­ჯე­რე­ბუ­ლო­ბა.  კვლე­ვე­ბი მი­უ­თი­თებს, რომ მა­ღა­ლი თვით-ეფექ­ტუ­რო­ბი­სა და თვით­შე­ფა­სე­ბის მქო­ნე ბავ­შ­ვე­ბი უფ­რო კარ­გი მკითხ­ვე­ლე­ბი არი­ან. იქი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, რომ კითხ­ვის სწავ­ლის მო­ტი­ვა­ცია მო­ი­ცავს წარ­მა­ტე­ბის მიღ­წე­ვის შე­საძ­ლებ­ლო­ბის შეგ­რ­ძ­ნე­ბას, მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია, რომ მოს­წავ­ლე­ებს სჯე­რო­დეთ კითხ­ვა­ში სა­კუ­თა­რი შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბის (Mclaughlin et al., 2005).
სა­ერ­თა­შო­რი­სო მო­ნა­ცე­მე­ბის მი­ხედ­ვით, მიღ­წე­ვის ყვე­ლა­ზე მა­ღა­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი თვით­და­ჯე­რე­ბულ მოს­წავ­ლე­ებს ჰქონ­დათ, ყვე­ლა­ზე და­ბა­ლი კი მათ, ვინც თვით­და­ჯე­რე­ბუ­ლი არ იყო. თვით­და­ჯე­რე­ბუ­ლო­ბის დო­ნის მი­ხედ­ვით შედ­გე­ნილ მოს­წავ­ლე­თა რე­ი­ტინ­გულ სი­ა­ში სა­ქარ­თ­ვე­ლო 45 ქვე­ყა­ნას შო­რის 36-ე ად­გილ­ზეა. სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნე­ბელ­თან შე­და­რე­ბით, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მცი­რეა იმ მოს­წავ­ლე­თა რა­ო­დე­ნო­ბა, რო­მელ­თაც კითხ­ვა­ში თვით­და­ჯე­რე­ბუ­ლო­ბის მა­ღა­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი აქვთ .
საკ­ვე­ბი­სა და ძი­ლის ნაკ­ლე­ბო­ბა. სამ­წუ­ხა­როდ, ბევრ ქვე­ყა­ნა­ში (ძი­რი­თა­დად, გან­ვი­თა­რე­ბად ქვეყ­ნებ­ში), არა­ერ­თი ბავ­შ­ვი შიმ­ში­ლობს, რაც კვლე­ვე­ბის მი­ხედ­ვით, ნე­გა­ტი­ურ გავ­ლე­ნას ახ­დენს აკა­დე­მი­ურ მიღ­წე­ვა­ზე. PIRLS 2011 ადას­ტუ­რებს, რომ მოს­წავ­ლე­ე­ბი, რომ­ლებ­საც ცუ­დად სძი­ნავთ ან საკ­ვე­ბის ნაკ­ლე­ბო­ბას გა­ნიც­დი­ან, მიღ­წე­ვის შე­და­რე­ბით და­ბა­ლი დო­ნით ხა­სი­ათ­დე­ბი­ან. სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი საკ­მა­ოდ შე­მაშ­ფო­თე­ბელ შე­დე­გებ­ზე მი­უ­თი­თებს: მოს­წავ­ლე­თა 27% გა­ნიც­დის საკ­ვე­ბის, ხო­ლო 49% — ძი­ლის ნაკ­ლე­ბო­ბას. მა­თი მიღ­წე­ვის მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბიც ბევ­რად ნაკ­ლე­ბია ასე­თი პრობ­ლე­მე­ბის არ­მ­ქო­ნე ბავ­შ­ვე­ბის შე­დე­გებ­ზე. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს შე­დე­გე­ბი ასე­თია: მოს­წავ­ლე­თა 54% გა­ნიც­დის საკ­ვე­ბის, ხო­ლო 35% —  ძი­ლის ნაკ­ლე­ბო­ბას.
საკ­ლა­სო ბიბ­ლი­ო­თე­კე­ბი.  კლა­სის ბიბ­ლი­ო­თე­კის ან კლას­ში სპე­ცი­ა­ლუ­რი კუთხის არ­სე­ბო­ბა, სა­დაც მოს­წავ­ლე და­მო­უ­კი­დებ­ლად წა­ი­კითხავს, ხელს უწყობს კითხ­ვას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი პო­ზი­ტი­უ­რი ჩვე­ვე­ბი­სა და და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბე­ბის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბას და, ამას­თან, მოს­წავ­ლეს მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი ში­ნა­არ­სის ტექ­ს­ტე­ბის გაც­ნო­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბას აძ­ლევს. PIRLS 2011-ის სა­ერ­თა­შო­რი­სო მო­ნა­ცე­მე­ბის მი­ხედ­ვით, მე­ოთხე კლა­სის მოს­წავ­ლე­თა სა­შუ­ა­ლოდ 72%-ს აქვს კლას­ში ბიბ­ლი­ო­თე­კა (სა­ქარ­თ­ვე­ლო — 54%); საკ­ლა­სო ბიბ­ლი­ო­თე­კის მქო­ნე მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვის სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი აღე­მა­ტე­ბა საკ­ლა­სო ბიბ­ლი­ო­თე­კის არ­მ­ქო­ნე თა­ნა­ტო­ლე­ბის სა­შუ­ა­ლო ქუ­ლას. საკ­ლა­სო ბიბ­ლი­ო­თე­კე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბის მი­ხედ­ვით შედ­გე­ნილ რე­ი­ტინ­გულ სი­ა­ში სა­ქარ­თ­ვე­ლო ბო­ლო ათე­ულ­შია (45 ქვე­ყა­ნა­ში 35-ე ად­გი­ლი).

 შე­ჯა­მე­ბა
ცხა­დია, ის, თუ რო­გო­რია მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვა კითხ­ვა­ში, სხვა­დას­ხ­ვა მი­ზე­ზის კომ­პ­ლექ­სუ­რი, ერ­თობ­ლი­ვი მოქ­მე­დე­ბის შე­დეგს წარ­მო­ად­გენს. ეს მი­ზე­ზე­ბი შე­იძ­ლე­ბა და­ი­ყოს/კლა­სი­ფი­ცირ­დეს იმის მი­ხედ­ვით, თუ რამ­დე­ნად არ­სე­ბი­თია მა­თი გავ­ლე­ნა მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვა­ზე, ანუ რამ­დე­ნად შე­იძ­ლე­ბა მა­თი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბე­ბის მი­ხედ­ვით ვი­წი­ნას­წარ­მეტყ­ვე­ლოთ მოს­წავ­ლე­თა შე­დე­გი კითხ­ვა­ში. ამ­გ­ვა­რი ანა­ლი­ზი გვეხ­მა­რე­ბა მოს­წავ­ლე­თა მიღ­წე­ვე­ბის ინ­ტერ­პ­რე­ტი­რე­ბა­სა და იმის გარ­კ­ვე­ვა­ში, რა­ტომ აქვს მოს­წავ­ლე­თა კონ­კ­რე­ტულ ჯგუფს უკე­თე­სი თუ უარე­სი შე­დე­გი წიგ­ნი­ე­რე­ბა­ში. მო­მა­ვალ პუბ­ლი­კა­ცი­ა­ში წიგ­ნი­ე­რე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო კვლე­ვის შე­დე­გე­ბის კომ­პ­ლექ­სურ ანა­ლიზ­სა და იმ ფაქ­ტო­რე­ბის აღ­წე­რას  წარ­მო­გიდ­გენთ, რო­მე­ლიც არ­სე­ბით გავ­ლე­ნას ახ­დენს  მოს­წავ­ლე­თა წიგ­ნი­ე­რე­ბა­ზე, ამას­თან,  გა­გაც­ნობთ კვლე­ვა­ზე და­ფუძ­ნე­ბულ რე­კო­მენ­და­ცი­ებს.
რად­გან მო­ზარ­დი­სათ­ვის სამ­ყა­როს შეც­ნო­ბის ძი­რი­თა­დი სა­შუ­ა­ლე­ბა სწავ­ლაა, სწავ­ლის სა­ფუძ­ვე­ლი კი — კითხ­ვის უნა­რია, გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მამ და სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ ყვე­ლა­ფე­რი უნ­და გა­ა­კე­თოს მოს­წავ­ლე­თა წიგ­ნი­ე­რე­ბის ხელ­შე­საწყო­ბად. ჩვენ შე­საძ­ლებ­ლო­ბა გვეძ­ლე­ვა, ეფექ­ტუ­რად გა­მო­ვი­ყე­ნოთ სა­ერ­თა­შო­რი­სო კვლე­ვის შე­დე­გე­ბი და ხე­ლი შე­ვუწყოთ მო­ზარ­დ­თა სრულ­ფა­სო­ვან პი­როვ­ნე­ბე­ბად ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბას, რა­შიც გა­დამ­წყ­ვე­ტი რო­ლი კითხ­ვა­სა და კითხ­ვი­სად­მი ინ­ტე­რესს, ზო­გა­დად, წიგ­ნი­ე­რე­ბას ენი­ჭე­ბა.

ია კუტალაძე
გამოცდების ეროვნული ცენტრის კვლევისა და საგნობრივი დეპარტამენტის ხელმძღვანელი

25-28(942)N