2014-06-05 50 ათასი ბავშვი უკიდურეს სიღატაკეს განიცდის ლალი ჯელაძე
1 ივნისი ბავშვთა დაცვის საერთაშორისო დღეა. ამ დღესთან დაკავშირებით ქალაქი კონცერტებმა და გასართობმა ღონისძიებებმა მოიცვა, ქუჩები ბავშვებზე ხელჩაკიდებული მშობლებით აივსო, გაბრწყინებული პატარები გასართობ ღონისძიებებზე მიიჩქაროდნენ. მათ წინ, სანახაობების შემდეგ, როგორც წესი, „სურვილების ასრულება“ ელოდათ — ატრაქციონები, ტკბილეული, ნაყინი, ბუშტები, „მაკდონალდსი“ — ეს ხომ მათი დღეა! თუმცა, ბავშვთა საერთაშორისო დღე უმეტესად იმ პატარებისთვისაა, ვისაც გაუმართლა და ღარიბ ოჯახში არ დაიბადა. წლევანდელ 1 ივნისსაც რეალობა არაფრით შეცვლილა, ამას, განსაკუთრებული სიმძაფრით, მეტროში თუ მოხვდი, მაშინ შეიგრძნობ, როცა ხელგამოწვდილ პატარებს ნახავ და არა მხოლოდ მეტროში, ქუჩებში, ყოველ კუთხე-კუნჭულში მოწყალების მისაღებად გამოსული ბავშვები, „ყუთიანი“ ახალგაზრდები (ბოლო დროს მოწყალების თხოვნის ახალ ფორმად დამკვიდრდა) და ხელებაკანკალებული მოხუცები გვხვდებიან. ეს ყველაფერი კიდევ ერთხელ გვახსენებს, რომ გარშემო უკიდურესი სიღატაკეა, არადა, წესით, ქვეყნის მასშტაბით, ბავშვთა დაცვის დღე საყოველთაოდ აღინიშნება.
სტატისტიკური რეალობაც მძიმე და დამაფიქრებელია. „ხშირად მეკითხებიან, თუ რა არის ადამიანის უფლებათა ყველაზე სერიოზული დარღვევა დღეს მსოფლიოში და ჩემი პასუხი უცვლელია: უკიდურესი სიღარიბე“ — ეს სიტყვები მერი რობინსონს, გაეროს ადამიანის უფლებათა ყოფილ უმაღლეს კომისარს ეკუთვნის.
საქართველოს 0-16 წლის ბავშვების 27 პროცენტი ცხოვრობს სიღარიბეში, აქედან 50 000 ბავშვი უკიდურეს სიღატაკეს განიცდის და დღეში 2 ლარზე ნაკლებს მოიხმარს.
საქართველოში ბევრ ღარიბ ბავშვს აღენიშნება სერიოზული ჩამორჩენა განვითარებაში.
— ამ ინფორმაციას გაეროს ბავშვთა ფონდი ავრცელებს. იუნისეფის მთავარი გზავნილი ბავშვთა დაცვის დღეს სწორედ ბავშვთა სიღარიბეზეა.
საქართველოში ბავშვები კვლავ განიცდიან სიღარიბეს. 2013 წლის მოსახლეობის კეთილდღეობის კვლევის თანახმად, უღარიბეს ოჯახებში მცხოვრები სამი-ხუთი წლის ბავშვების 25 პროცენტი მნიშვნელოვნად ჩამორჩება ფიზიკური, ემოციური, სოციალური თუ შემეცნებითი განვითარების თვალსაზრისით.
„დღეს საქართველოში ბავშვთა დაცვის დღეა და გვინდა საზოგადოების ყურადღება მივაპყროთ სოციალურად ყველაზე დაუცველი ბავშვების მდგომარეობას. ამ ბავშვებს განვითარების თანაბარი შესაძლებლობის უფლება აქვთ და სახელმწიფომ კონკრეტული ნაბიჯები უნდა გადადგას მათი ცხოვრების გასაუმჯობესებლად, — აღნიშნავს ნადა მარასოვიჩი, საქართველოში იუნისეფის წარმომადგენლის მოადგილე, — საქართველოში ბავშვები უფრო მეტად დგანან უკიდურესი სიღარიბის რისკის წინაშე, ვიდრე სხვა ასაკობრივი ჯგუფების წარმომადგენლები. რამდენადაც 2014 წელი ბავშვის უფლებათა დაცვის წლად გამოცხადდა, ველით, რომ წლის განმავლობაში მნიშვნელოვანი ცვლილებები მოხდება და მიიღება გადაწყვეტილებები ბავშვთა უფლებების დაცვის მიზნით.“
ბავშვიანი ოჯახები უფრო ღარიბი არიან, ვიდრე უბავშვო ოჯახები და რაც უფრო მეტი ბავშვია ოჯახში, მით მეტია სიღატაკის რისკი. სიღარიბის ზღვარს მიღმა მცხოვრები ბავშვების პროცენტული მაჩვენებელი 2011 წელს 25%-დან 2013 წელს 27%-მდე გაიზარდა, რადგან სოციალური დანახარჯები, უფრო მეტად, სხვა დაუცველ ჯგუფებზე იყო მიმართული.
ამასთანავე, კვლევამ აჩვენა, რომ 2012-2013 სასწავლო წელს უღარიბეს ოჯახებში 17 წლის ასაკის ბიჭების მხოლოდ 53 პროცენტი დადიოდა რაიმე სახის საგანმანათლებლო დაწესებულებაში. 18 წლის ასაკის ბიჭებისთვის ეს მაჩვენებელი 47 პროცენტამდე ეცემა.
„ყველა ბავშვისთვის სოციალური დაცვის თანაბარი შესაძლებლობის უზრუნველყოფა უნდა იყოს ქვეყნის პრიორიტეტი, — ამბობს ნადა მარასოვიჩი — იუნისეფი ეხმარება საქართველოს მთავრობას სოციალური დაცვის სისტემის გადასინჯვაში, რომ ამ სისტემამ გაითვალისწინოს შეღავათები ბავშვებისათვის. ჩვენი კვლევის თანახმად, რეკომენდებულია ფულადი შეღავათი ყველა ბავშვისთვის, გარდა იმ ბავშვებისა, რომელთაც ეს არ სჭირდებათ, რაც საგრძნობლად შეამცირებს ბავშვთა სიღარიბეს.“
სიღარიბეში დაბადებულ ბავშვს ბევრი რამ აკლია, ეს ცხადია. ღარიბი ოჯახები, რომლებიც ბავშვებს ზრდიან, წვალობენ იმისათვის, რომ ოჯახი გამოკვებონ. მათ არა აქვთ სახელმძღვანელოების ან მედიკამენტების შეძენის საშუალება. ისინი, შესაძლოა, ბავშვების ადრეულ ასაკში დასაქმებაზეც ზრუნავდნენ, რომ შვილები ოჯახის გადარჩენაში დაიხმარონ.
სავარაუდოა, რომ ქართველი ბავშვები უფრო მაღალი ალბათობით იცხოვრებენ სიღარიბეში, თუკი ისინი ისეთ ოჯახში დაიბადნენ, რომლის არც ერთი წევრი არ მუშაობს, სადაც მშობლებს განათლების დაბალი დონე აქვთ, სადაც სამი ან მეტი ბავშვი ცხოვრობს, სადაც ოჯახი მიწას არ ფლობს და მძიმე საცხოვრებელი პირობები აქვს.
ხშირად სიღარიბე მათთვის მთელი სიცოცხლის მანძილზე გრძელდება, რაც იმას ნიშნავს, რომ სიღარიბეში დაბადებული ბავშვი, მაღალი ალბათობით, მთელ თავის ცხოვრებას სიღარიბეში ატარებს. ადრეულ ასაკში სიღარიბემ, შესაძლოა, გამოიწვიოს ხანგრძლივი გონებრივი და ფიზიკური დარღვევები, რისგანაც ბავშვები მუდმივად დაიჩაგრებიან. „ზემოაღნიშნული გარემოებები განაპირობებს სიღარიბის მომდევნო თაობებისთვის გადაცემის ციკლს. ამდენად, ბავშვთა კეთილდღეობაში ინვესტირება უმნიშვნელოვანესია კაცობრიობის თანასწორი და თანმიმდევრული განვითარების უზრუნველსაყოფად.“ — აღნიშნავს ბავშვის უფლებათა კომიტეტი.
სტატისტიკური მონაცემებით, ბოლო ორი წლის განმავლობაში, ბავშვთა უკიდურესი სიღარიბე შემცირდა, თუმცა მისი დონე კვლავ ყველაზე მაღალია სხვა მოსახლეობასთან შედარებით. საქართველო, უთანასწორობის მაღალი დონის მიხედვით, მეორეა ევროპაში, 1 ივნისი კი საქართველოში მცხოვრები პატარებისთვისაც ბავშვთა საერთაშორისო დაცვის დღეა!
|