2014-10-23 აუცილებელია იცოდე სად, რატომ და რისთვის მიდიხარ რუბრიკის სტუმარია არჩილ ბეგიაშვილი, გრონინგენის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტი
— გამარჯობა არჩილ, საუბარი დავიწყოთ მოსწავლეობის პერიოდიდან. როგორ გახსენდება სკოლაში გატარებული წლები, მასწავლებლები... განსაზღვრა თუ არა სკოლამ შენი პროფესიული მომავალი?
— პირველ რიგში, დიდი მადლობა, რომ მომეცით საშუალება ჩემი აზრი გამომეთქვა იმ საკითხებზე, რაზეც ხშირად მიფიქრია, ამიტომ თქვენ მიერ დასმულ შეკითხვებს სიამოვნებით ვუპასუხებ. გავეცანი გაზეთის წინა ნომრებს და ვთვლი, რომ დიდ საქმეს ემსახურებით. ჩემი პირველი სკოლა გერმანული პროფილის მქონე „ქართული სასწავლებელი“ იყო. ის ასევე ცნობილია, როგორც „ფისოს სკოლა“ და 34-ე საჯარო სკოლა. საშუალო განათლების პირველი რვა წელი ამ დაწესებულებაში გავატარე, რამაც უდიდესი წვლილი შეიტანა ჩემს პიროვნულ განვითარებაში და თვალსაწიერის გაფართოებაში. ქართული სასწავლებელი მოსწავლეებს სთავაზობს ისეთ უმნიშვნელოვანეს და, ამავდროულად, ხშირად უგულებელყოფილ საგნებს, როგორებიც არის: მუსიკა, ასტრონომია, მითოლოგია, ფილოსოფია, მსოფლიო ლიტერატურა და ა.შ. დაწყებით კლასებში ასეთი დისციპლინების შესწავლამ შემიქმნა წარმოდგენა, თუ რამდენად მრავალშრიანი და ყოვლისმომცველია ჩვენი სამყარო. ჩემი განათლების შემდეგი საფეხური იყო გივი ზალდასტანიშვილის სახელობის ამერიკული აკადემია თბილისში. მეცხრე კლასში ჩავაბარე აკადემიის მისაღები გამოცდები და ჩავირიცხე როგორც 2012 წლის გამოსაშვები კლასის მოსწავლე. ამ მოვლენამ განსაზღვრა ჩემი პიროვნული განვითარების ტრაექტორია. აკადემია არის ყველა იმ სიკეთის ერთობლიობა, რაც უნდა ახასიათებდეს უმაღლეს სკოლას (ჰigh School). ეს არის ადგილი, სადაც პროფესიონალი პედაგოგები მოსწავლეებს ასწავლიან ანალიზს და კრიტიკულ აზროვნებას. კითხვები — „რატომ?“ და „როგორ?“ — აკადემიის კედლებში ყველაზე ხშირად ისმის. სკოლა ცნობილია დისციპლინით, რომლის დაცვაც არ ხდება მოსწავლეების ხარჯზე. აქ მოსწავლე უმაღლესი ფასეულობაა. დიდი ყურადღება ეთმობა ქართულ ლიტერატურას და ისტორიას, რომელიც მსოფლიო განვითარების კონტექსტში განიხილება. სწორედ ასეთმა მიდგომამ შემიქმნა ობიექტური სურათი ქართული კულტურისა და ისტორიის შესახებ, რამაც გააძლიერა ჩემი ქვეყნისადმი პატივისცემა და სიყვარული. ამერიკულ აკადემიაში შევიძინე ღრმად და პროგრესულად მოაზროვნე მეგობრები. მათთან მჭიდრო კავშირს დღემდე ვინარჩუნებ და ხშირად ვცვლით აზრებს ამა თუ იმ საკითხზე. ასევე სკოლაში გატარებულმა ოთხმა წელმა ჩამომიყალიბა ფასეულობათა სისტემა, რომელსაც ჯერჯერობით არც ერთხელ დავუღალატებივარ.
— არჩილ, დამეთანხმები ალბათ, რომ განათლების მიღება საზღვარგარეთ ქართველი ახალგაზრდებისთვის სულ უფრო და უფრო პოპულარული ხდება. ნებისმიერი ადამიანი, რომელსაც სურს თავის პერსონალურ რეზიუმეში ოქროს ასოებით შეავსოს განათლების გრაფა, არჩევანს უცხოეთზე აკეთებს. მიამბე, რა გზა გაიარე საქართველოდან ნიდერლანდების სამეფომდე და რატომ აირჩიე განათლების მისაღებად ქალაქი გრონინგენი? — უმაღლესი განათლების საზღვარგარეთ მიღების სურვილი ადრეული ასაკიდან მქონდა, თუმცა რა განხრით და მსოფლიოს რა ნაწილში, არ ვიცოდი. ერთი წელი საქართველოში დარჩენა გადავწვიტე, რათა კარგად ჩამომეყალიბებინა ჩემი გეგმები. აკადემიის დამთავრების შემდეგ, ერთიანი ეროვნული გამოცდები ჩავაბარე და ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე მოვეწყვე. სამართლის შესწავლამ დამაინტერესა და განათლების გაგრძელებაც ამ განხრით გადავწყვიტე. უნივერსიტეტის ძიებაში უპირატესობას სამართლის პროგრამის რეიტინგს და სიძლიერეს ვანიჭებდი. ამერიკულ აკადემიაში უნივერსიტეტის მრჩეველმა (College Counselor) ნიდერლანდების სამეფო მირჩია, რადგან ჰოლანდიური უნივერსიტეტები მსოფლიოს უნივერსიტეტების რეიტინგებში მოწინავე ადგილებს იკავებენ. ასევე მათ ახასიათებთ საერთაშორისო მიდგომა, რაც ინგლისურ ენოვან საბაკალავრო და მასტერის პროგრამების სიმრავლეში ვლინდება. სკოლამ დამაკავშირა ერთ-ერთ კურსდამთავრებულთან, რომელიც გრონინგენის უნივერსიტეტში სწავლობდა. მან შესანიშნავი რეკომენდაცია გაუწია, როგორც უნივერსიტეტს, ასევე ქალაქს. დამატებითი ინფორმაციის მოძიების შემდეგ, არჩევანი გრონინგენის უნივერსიტეტზე შევაჩერე.
— მიამბე გრონინგენის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ისტორია, რამდენწლიანია და რა ღირს სწავლა? სტიპენდიის შენარჩუნება რთულია? — გრონინგენის სახელმწიფო უნივერსიტეტს, გასულ წელს, დაარსებიდან 400 წელი შეუსრულდა. ის ევროპის ერთ-ერთი უძველესი უნივერსიტეტია. საინტერესოა სასწავლებლის დაარსების ისტორია. იმ დროს, სულ რამდენიმე საგანმანათლებლო დაწესებულება არსებობდა, რომელთა დიდი ნაწილი ეკლესიას ან სამეფოს ეკუთვნოდა. გრონინგენის უნივერსიტეტის უნიკალურობა მდგომარეობს იმაში, რომ იგი ხალხის სურვილით შეიქმნა. Èოსახლეობამ, ჯერ კიდევ მე-17 საუკუნეში, საკუთარი ძალისხმევით და სახსრებით დააარსა სასწავლებელი, რათა მიეღოთ განათლება და კონკურენცია გაეწიათ სხვა სამთავროებისთვის. სამართლის საბაკალავრო პროგრამაზე სასწავლო გადასახადი არაევროკავშირის მოქალაქეებისთვის 7700 ევროს შეადგენს, ევროკავშირის მოქალაქეებისთვის — 1900 ევროს, ნიდერლანდების სამეფოს მოქალაქეებისთვის კი უფასოა. სამწუხაროდ, საბაკალავრო სტიპენდიები არაევროკავშირის მოქალაქეებზე არ ვრცელდება. მაგისტრატურის პროგრამებზე არის რამდენიმე ტიპის სტიპენდია და ფინანსური დახმარება. ქართველი სტუდენტები ხშირად მოდიან ერასმუს მუნდუსის გაცვლით პროგრამაზე. ასევე ქართველ მაგისტრებს, რიგ შემთხვევებში, სახელმწიფო (პრეზიდენტის სტიპენდია) აფინანსებს.
— რა პროფესიას ეუფლები? რამ განაპირობა პროფესიის არჩევანი? — ვსწავლობ საერთაშორისო და ევროპული სამართლის საბაკალავრო პროგრამაზე. ჩემი პროფესიული არჩევანი განაპირობა მამამ, რომელიც ასევე იურისტია განათლებით. საუნივერსიტეტო განათლების მიღების შემდეგ, ჩემი ინტერესი ამ სფეროში გაორმაგდა. ხშირად სამართალი სტერეოტიპულად კანონების გაზუთხვასთან და ბიუროკრატიასთან ასოცირდება. მესამე წელია ამ დარგს ვეუფლები და დღითი დღე ვრწმუნდები, რომ იურისპრუდენცია მუდმივი ანალიზის და აზროვნების პროცესია. აღსანიშნავია ისიც, რომ სამართალი არა განყენებული დარგი, არამედ მრავალი სხვადასხვა დისციპლინის გამაერთიანებელია.
— არჩილ, რა როლი უჭირავს ნიდერლანდების სამეფოში საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკებს? — საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა უნივერსიტეტის პრესტიჟის საკითხია. ხშირად, უნივერსიტეტზე უფრო ცნობილი მათი ბიბლიოთეკებია. ნიდერლანდების სამეფოში ამის კულტურა განსაკუთრებით დიდია. გრონინგენის, ლეიდენის, როტერდამის და მაასტრიხტის უნივერსიტეტების ბიბლიოთეკები საერთაშორისო დონეზეა ცნობილი. უკეთესი იქნება ბიბლიოთეკის კომპონენტები ჩამოვთვალო, რათა ნათელი წარმოდგენა შეექმნას მკითხველს. უნივერსიტეტს აქვს ერთი ცენტრალური და მრავალი დარგობრივი ბიბლიოთეკა. თითოეული მათგანი აღჭურვილია ციფრული ტექნიკით. აღსანიშნავია ისიც, რომ უნივერსიტეტში რამდენიმე ათასი სტუდენტი სწავლობს, რომლებსაც ყოველთვის შეუძლიათ იპოვონ თავისუფალი ადგილი კომპიუტერთან ან, უბრალოდ, მერხთან. სამეცადინო ოთახები (Study rooms) ასევე ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ნაწილია საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკის. ეს ოთახები აღჭურვილია პროექტორითა და სხვა მრავალი საშუალებით, გამოიყენება ჯგუფური დავალებების ან პრეზენტაციების მოსამზადებლად. კაფეტერიას ბიბლიოთეკის ყოფაში მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს. აქ სტუდენტები ერთმანეთს ხვდებიან დასვენების დროს, მიირთმევენ ყავას და წუწუნებენ დავალებებზე. უნივერსიტეტი არ იშურებს ფინანსებს უახლესი წიგნებისა და სახელმძღვანელოების შესაძენად. ბიბლიოთეკის თაროები სავსეა პრესტიჟული გამომცემლობებისა და ავტორების წიგნებით. დიდი ყურადღება ექცევა თანამედროვე სახელმძღვანელოებს. ყოველ წელს უახლესი გამოცემებით ივსება უნივერსიტეტი. ასევე დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ინტერნეტ ბიბლიოთეკას. სტუდენტებს სახლიდან გაუსვლელად აქვთ წვდომა უზარმაზარ აკადემიურ მასალაზე. ეს ქმნის დიდ კომფორტს თემის წერის ან კვლევის დროს, რადგან ინფორმაციის მოძიება სწრაფად და ეფექტურადაა შესაძლებელი.
— როგორ ფიქრობ, რა უპირატესობა აქვს ევროპულ მოწინავე უმაღლეს სასწავლებლებს ქართულთან შედარებით. რა შეგიძლია გვიამბო სასწავლო პროგრამების, ლექციებისა და პროფესორ მასწავლებლების შესახებ, რა მსგავსება და განსხვავებაა მათ შორის? — ერთი წელი ვისწავლე ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში და ამიტომ მიმაჩნია, რომ ქართულ და ევროპულ სასწავლებლებს შორის გარკვეული პარალელების გავლება შემიძლია. განსხვავება მრავალგვარია, თუმცა სამ ძირითადს გამოვყოფდი: ინფრასტრუქტურა, სწავლის მეთოდი, პროფესორები. ინფრასტრუქტურის თვალსაზრისით, პარალელების გავლებაც კი რთულია. მაგალითად, გრონინგენის უნივერსიტეტში თითოეული საკლასო ოთახი (აღარ ვლაპარაკობ ლექციის დარბაზებზე) აღჭურვილია პროექტორით ან სმარტბორდით, აუდიოსისტემით, კომპიუტერით და ა.შ. ჯავახიშვილის უნივერსიტეტში ერთი პროექტორი და ერთი გაძვალტყავებული მიკროფონი იყო ფიზიკის დიდ აუდიტორიაში, რომელიც ხან მუშაობდა, ხან არა. ასევე თვალსაჩინო მაგალითია გრონინგენის უნივერსიტეტის ონლაინსივრცე, სადაც იტვირთება დავალებები, საკითხავი, განცხადებები და ა.შ. სტუდენტს საშუალება აქვს, სახლიდან გაუსვლელად, წაიკითხოს დამატებითი საკითხავი ან გაეცნოს დავალების შეკითხვებს. თსუ-ში არაერთხელ ყოფილა შემთხვევა, როდესაც ლექტორს პირველ რიგში მჯდომი სტუდენტისთვის ფურცლები გადაუწოდებია და უთხოვია — გადააქსეროქსე და დანარჩენებს დაურიგეო. ქართულ უნივერსიტეტებში სწავლის მეთოდი სერიოზული პრობლემაა. აქცენტი ძირითადად კეთდება არა სტუდენტის ანალიტიკურ შესაძლებლობებზე, არამედ ზუთხვის და დაზეპირების უნარებზე. კლასიკური თსუ-ს სემინარი მოიცავდა მოსწავლის დაფასთან გაძახებას (ჯერ კიდევ სკოლის დამამთავრებელ კლასებში დაფასთან გაძახების ფენომენი შეურაცხმყოფელ ჟესტად აღიქმებოდა) და მის მიერ სახელმძვანელოს ტექსტის ზეპირ თხრობას. წერითი დავალება ჯავახიშვილის უნივერსიტეტში პირველი კურსის განმავლობაში, არ მქონია. ევროპულ უნივერსიტეტებში აქცენტი კეთდება ანალიზის უნარზე, ანუ იმაზე თუ რამდენად შეუძლია სტუდენტს მიღებული ცოდნის სიღრმისეული და მრავალმხრივი გამოყენება. ამის საუკეთესო გამოვლინებაა აკადემიური თემა. გრონინგენის უნივერსიტეტში თითქმის ყოველდღიურად მიწევს, მინიმუმ, 500-სიტყვიანი თემის წერა. თვალსაჩინო განსხვავებაა ევროპელ და ქართველ პროფესორებს შორის. პირველ რიგში, ეს სტუდენტებთან დამოკიდებულებაში ვლინდება. გრონინგენის უნივერსიტეტში ასწავლიან მსოფლიოში წამყვანი სპეციალისტები. მათი სტატიები იბეჭდება ძალიან პრესტიჟულ სამართლის ჟურნალებში და, ასე ვთქვათ, ისინი ქმნიან ამინდს თავიანთ დარგებში. პარადოქსულია, რომ ზუსტად ეს ევროპელი პროფესორები მუდამ მზად არიან დისკუსიისთვის. ისინი სტუდენტებს იწვევენ პოლემიკაში და მოუთმენლად ელიან განსხვავებულ აზრს. ლექციასა თუ სემინარზე პროფესორსა და სტუდენტს შორის უშუალო, პირდაპირი და თანასწორი ურთიერთობაა. საქართველოში ხშირად სრულიად საპირსპირო სურათი იხატებოდა. შემოდიოდა ლექტორი, რომლის თითოეულ მოძრაობაში ჩანდა პატივმოყვარეობა და ქედმაღლობა. ლექციის დიდი ნაწილი ეთმობოდა საკუთარი თავის ქება-დიდებას. სტუდენტების მხრიდან წამოსულ კითხვას ხშირად მოჩვენებითი ენთუზიაზმით მოისმენდნენ და საბოლოოდ — უპასუხოდ ტოვებდნენ. საქართველოში ასევე არ არსებობს სლაიდების და პრეზენტაციების კულტურა. გრონინგენის უნივერსიტეტში ლექციის ჩატარება ჵowerpoint-ში გაკეთებული პრეზენტაციის გარეშე დიდი იშვიათობაა. — უცხოეთში, სოციალური უზრუნველყოფის სისტემის დაწესებულებაში რეგისტრაციის შედეგად, უცხოელ სტუდენტებს, სწავლის პირველივე წლიდან, უფლება აქვთ იმუშაონ ნახევარ განაკვეთზე, გაქვს თუ არა მუშაობის შესაძლებლობა? — ევროკავშირის მოქალაქეებისთვის მუშაობის დაწყება უფრო იოლია, ვიდრე არაევროკავშირის მოქალაქეებისთვის, რადგან არსებობს სამუშაოს საათობრივი შეზღუდვა. ნიდერლანდების სამეფოში მუშაობის დასაწყებად ასევე სასურველია ჰოლანდიური ენის ცოდნა. სამწუხაროდ, ჩემი ჰოლანდიურის დონე არ არის დამაკმაყოფილებელი. დროის თვალსაზრისით, ძალიან გამიჭირდებოდა მუშაობა.
— სად და როგორ ატარებ თავისუფალ დროს? როგორ ცხოვრობენ ნიდერლანდელი ახალგაზრდები, რა არის მათთვის პრიორიტეტული, რომელი დარგია ყველაზე მეტად განვითარებული? — ქალაქ გრონინგენში მდებარეობს სამი უნივერსიტეტი, შესაბამისად სტუდენტები შეადგენენ ძირითად მოსახლეობას. თითოეულ ფაკულტეტს რამდენიმე სტუდენტური ოგრანიზაცია აქვს, რომლებიც ხშირად აწყობენ ლექციებს, კინოჩვენებებს, საქველმოქმედო კონცერტებს ან უბრალოდ წვეულებებს. ქალაქში ასევე მდებარეობს სამხატვრო აკადემია, რომელიც აწყობს გამოფენებს და ფოტოჩვენებებს. გრონინგენი ცნობილია ფაბებით და კლუბებით. თითოეული მათგანი „ბოლო კლიენტამდე“ მუშაობს. ქალაქში გასართობი საშუალებების დიდი არჩევანია და საკმაოდ რთულია აქ მოწყენა. სპორტი ძალიან წახალისებულია. სპორტულ ცენტრში წლიური აბონემენტი სტუდენტებისთვის თითქმის უფასოა და სპორტის 120 სახეობას მოიცავს. თითქმის ყველა სტუდენტის ცხოვრებაში (განსაკუთრებით ჰოლანდიელი სტუდენტების) სპორტს უმნიშვნელოვანესი ადგილი უჭირავს. ნიჩბოსნობა მაღალ დონეზეა განვითარებული. წელიწადში ერთხელ ტარდება საერთაშორისო შეჯიბრი ნიჩბოსნობაში, რომელშიც მსოფლიოს მოწინავე უნივერსიტეტები იღებ მონაწილეობენ. — მომავალი როგორ გესახება, სად აპირებ დამკვიდრებას? — მომავალი მესახება საქართველოში და ამას საკმაოდ პრაგმატული მიზეზები აქვს. განვითარებულ ქვეყნებში კვალიფიციური კადრების ნაკლებობა არ არის. დამქირავებელს ურჩევნია საკუთარი ქვეყნის მოქალაქე აიყვანოს სამსახურში, ვიდრე ემიგრანტი. ასევე დიდი ყურადღება ექცევა ენის ცოდნას. ევროპაში, პრაქტიკულად, შეუძლებელია სამსახურის დაწყება თუ პიროვნება მასპინძელი ქვეყნის ენას საშუალოზე კარგად არ ფლობს. მეორე მნიშვნელოვანი მიზეზი საზოგადოებაა. ხშირად მიგრძვნია ჰოლანდიელების მხრიდან ნეგატიური დამოკიდებულება ემიგრანტების მიმართ, მიუხედავად მათი თანამდებობისა და სოციალური სტატუსისა. ჩემი აზრით, ევროპული საზოგადოება სხვა ქვეყნიდან ჩამოსულ ადამიანებს უცხო სხეულებად აღიქვამს. ასევე მიმაჩნია, რომ საქართველოში ბევრად უფრო მეტი საშუალება მექნება პროფესიული განვითარებისთვის და ჩემ მიერ გაკეთებული საქმეც უფრო დაფასდება.
— როგორ ფიქრობ, საზღვარგარეთ მიღებული განათლება და დიპლომი საქართველოში დასაქმებაში ითამაშებს თუ არა გადამწყვეტ როლს? — დარწმუნებული ვარ საზღვარგარეთ მიღებული განათლება გარკვეულ როლს ითამაშებს დასაქმებაში, თუმცა საზღვარგარეთ ნასწავლი სტუდენტებისთვის ავტომატურად პრივილეგიის მინიჭება ძალიან არასწორ დამოკიდებულებად მეჩვენება. როგორც უკვე აღვნიშნე, საქართველოს უმაღლეს სასწავლებელში ვსწავლობდი ერთი წელი. იქ გავიცანი სტუდენტები, რომლებიც ინტელექტუალურად ძალიან ძლიერები იყვნენ. მათ ჰქონდათ ძლიერი ნებისყოფა და არნახული შრომის უნარი. ჩემი ღრმა რწმენით, ასეთი სტუდენტები, საქართველოს პირობებშიც კი ძალიან სერიოზული განათლების მიღებას მოახერხებენ. საზღვარგარეთ სწავლა, ხშირ შემთხვევაში, უფრო ფინანსურ შესაძლებლობებთანაა დაკავშირებული, ვიდრე ინტელექტთან. ზოგჯერ მშობლების მიერ დაფინანსებული ახალგაზრდები სწავლას დიდ ყურადღებას არ უთმობენ და ძირითადად, გართობით არიან დაკავებულნი. ასეთი სტუდენტის მიერ უცხოეთში მიღებული განათლების დონე გაცილებით ნაკლები იქნება, ვიდრე საქართველოში მშრომელი და მოტივირებული მოსწავლის მიერ დაგროვილი ცოდნა. აღსანიშნავია ისიც, რომ საზღვარგარეთ არსებული ყველა უნივერსიტეტი არ არის ერთი დონის. ზოგიერთი მათგანი, რეიტინგში, ქართულ უნივერსიტეტებს მნიშვნელოვნად ჩამოუვარდება.
— რას ურჩევ იმ ახალგაზრდებს, რომლებსაც საზღვარგარეთ ცოდნის გაღრმავებისა და კვალიფიკაციის ამაღლების სურვილი აქვთ. — არ ვიცი, რამდენად მაქვს რჩევის მიცემის უფლება, მაგრამ ერთ საკითხს მაინც მინდა შევეხო. ხშირად ვხვდები ქართველ ახალგაზრდებს, რომლებიც საქართველოს დატოვებაზე არიან ორიენტირებულნი. მესმის ტექსტები: „აღარ შემიძლია“, „ოღონდ აქედან წავიდე“ და ა.შ. ჩემი აზრით, ასეთი განწყობით ქვეყნის დატოვება დადებითს არაფერს მოიტანს. აუცილებელია იცოდე სად, რატომ და რისთვის მიდიხარ. ასევე სტუდენტს უნდა ჰქონდეს განსაზღვრული მოლოდინები, თუ რას მიიღებს საზღვარგარეთ გატარებული რამდენიმე წლიდან. მკაცრი და დეტალური გეგმის გარეშე ძალიან დიდია რისკი, რომ ევროპული ვოიაჟი ფიასკოთი დასრულდება. ეს შეიძლება გამოიხატოს გამოცდების ვერ ჩაბარებაში, დეპრესიაში ან სხვა უფრო სერიოზულ პრობლემებში.
— როცა საქართველოდან ასე შორს ხარ, რა გენატრება ყველაზე მეტად? — ყველაზე ძალიან მენატრება ცხოვრების ის ტემპი და სიმარტივე, რაც ქართულ ყოფას ახასიათებს. ძალიან მენატრება გუდაური და საერთოდ მთები, რადგან ნიდერლანდების სამეფო ძალიან „ბრტყელია“.
— საზღვარგარეთ გატარებულ მცირე პერიოდშიც კი ადამიანი სხვანაირად აფასებს საკუთარ ღირებულებებს. როგორ ფიქრობ, მიგვიღებს ევროპა ისეთებს, როგორებიც ვართ, თუ ძალიან ბევრი რამის გადახედვა და გადაფასება მოგვიწევს? რა არის შენთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი და ღირებული რაც ევროპამ მოგცა? — საქართველოში საინფორმაციო გადაცემას წელიწადში ერთხელ თუ შევხედავდი. ევროპაში სწავლის დაწყებიდან მხოლოდ რამდენიმეჯერ თუ მექნება გამოტოვებული „კურიერისა“ თუ „მაესტროს ცხრიანის“ გამოშვებები. ეს ძალიან ბუნებრივი მოვლენაა. საერთაშორისო სივრცეში ადამიანს ყველაზე კარგად ეროვნება ახასიათებს, შესაბამისად, პირველ დღეებში ჩემს თავს პირდაპირ საქართველოსთან ვაიგივებდი. ახალგაზრდების შეკრების დროს, საუბარი იწყებოდა კითხვით, თუ რომელი ქვეყნიდან ვიყავი. ხშირად ჩემს პასუხს დაფიქრებული და გაკვირვებული სახეები მოყვებოდა, რადგან ჩვენი ქვეყნის ცნობადობა არც თუ ისე მაღალია, როგორც ეს ევროპაში წასვლამდე წარმომედგინა. ევროპულ ოჯახში საქართველოს ადგილი ჯერჯერობით შორეულ პერსპექტივად მეჩვენება. ასევე არ ვეთანხმები მიდგომას, რომ ჩვენს ქვეყანაში გატარებული ცვლილებები ევროპელებად გვაქცევს. საქართველოს მთავარი ამოცანა უნდა იყოს არა ევროკავშრის წევრობა, არამედ განვითარება. სწორედ განვითარება მოიტანს იმ ეკონომიკურ, სოციალურ და პოლიტიკურ ცვლილებებს, რაც ქვეყანას ევროკავშირთან თავსებად სახელმწიფოდ აქცევს. არსებობს ჩვენი ერის მიერ გაცხადებული ნება, რომ გავხდეთ ევროპული ოჯახის წევრი. იმისათვის, რომ ეს მისწრაფება რეალობად იქცეს უნდა განისაზღვროს სამი რამ: რა არის საქართველო, რა არის ევროპა და რა ვალდებულებები და უფლებები ექნება საქართველოს ევროპასთან კავშირის შემთხვევაში. მიუხედავად მრავალსაუკუნოვანი ისტორიისა, დასავლეთში საქართველოს განიხილავენ, როგორც ახალგაზრდა სახელმწიფოს. სამართლებრივი კუთხით რთულია ამ დებულების უგულებელყოფა. აღსანიშნავია ისიც, რომ ქვეყანაში არ არსებობს ფასეულობებისა და მისწრაფებების ერთიანი სისტემა, რომელიც განსაზღვრავს ქართულ იდენტობას. აუცილებელია ჩვენი წარსულის მეცნიერული ანალიზი. უფრო დიდი ყურადღება უნდა დაეთმოს ქვეყნის მომავალზე აკადემიურ, არგუმენტირებულ დებატებს (ურა პატრიოტიზმის გარეშე). იმისათვის რომ წარმოიშვას ჯანსაღი და სწორი ქართული იდეოლოგია, უნდა განისაზღვროს ვინ ვართ და რა გვინდა. ევროპის შესახებ მოსახლეობის დიდ ნაწილს არასწორი წარმოდგენა აქვს. საზოგადოების ერთი ნაწილი დასავლეთში ვიწრო, სუფთა ქუჩებსა და „საყვარელ“ ტანსაცმლის ბუტიკებს ხედავს, ხოლო მეორე ნაწილი — ლეგალურ ნარკოტიკებსა და სექსუალურ აღვირახსნილობას. სინამდვილეში ევროპა ქრისტიანული ფასეულობებიდან აღმოცენებული კულტურაა. ამ ტერიტორიაზე მცხოვრებმა ხალხმა ძალიან საინტერესო და კომპლექსური გზა განვლო, რამაც განსაზღვრა ევროპული იდენტობა. განმანათლებლობა, აბსოლუტიზმი, ბურჟუაზიული რევოლუცია, კონსტიტუციონალიზმი, კოლონიალიზმი და ინდუსტრიული რევოლუცია არ არის სრული ჩამონათვალი იმ საფეხურებისა, რომლის შედეგადაც ჩამოყალიბდა თანამედროვე დასავლური მსოფლმხედველობა. საქართველოს მხოლოდ რამდენიმე სტადია შეეხო ამ მსოფლიო მოვლენებიდან, ისიც ზედაპირულ დონეზე. ლოგიკური იქნება თუ ვიტყვით, რომ ქართული იდენტობა მნიშვნელოვნად განსხვავდება ევროპულისგან. ურთიერთობა ორმხრივია და არც ქართულ- ევროპული ურთიერთობებია გამონაკლისი. ევროკავშირის წევრ ქვეყნებს აქვთ როგორც უფლებები, ასევე ვალდებულებები. დღესდღეობით საქართველოს ეკონომიკა არ არის მზად ზემოთ ხსენებული ვალდებულებების საკისრებლად. ამ ეტაპზე, საქართველოს ევროკავშირის წევრობა ევროპას დამატებითი ხარჯების და თავის ტკივილის მეტს არაფერს მოუტანს. საბერძნეთი, რუმინეთი და ბულგარეთი საუკეთესო მაგალითია იმისა, თუ რა მძიმე ტვირთად შეიძლება დააწვეს განვითარებად ქვეყანას ისეთი ძლიერი ქვეყნების ლიგაში გაწევრიანება, როგორიც არის: გერმანია, ნიდერლანდები, საფრანგეთი და ა.შ. საქართველოს მთავარი მიზანი ეკონომიკური, პოლიტიკური და სოციალური განვითარებაა. ქვეყნის ევროკავშირში გაწევრიანება იქნება განვითარების ბოლო ეტაპი. ამ ეტაპზე აქცენტი უნდა გაკეთდეს განათლებაზე, კანონის უზენაესობაზე, დემოკრატიულ ფასეულობებსა და ადამიანის უფლებებზე, რათა განვითარების გამოტოვებული საფეხურები ცოდნითა და წესრიგით შევავსოთ. ჩემი აზრით, ეს გზა ევროპამდე მიგვიყვანს.
ესაუბრა მაკა ყიფიანი
|