2014-12-04
პროფესიული განვითარების ლაბორატორიის იუბილე
ლალი თვალაბეიშვილი
10 წელია, რაც ვახტანგ ესვანჯიას სახელობის იტალიურ სკოლაში (დირექტორი — მაია ლაგვილავა) პედაგოგთა პროფესიული განვითარების ლაბორატორია მუშაობს. 7 წელია, პედაგოგთა პროფესიული განვითარების ლაბორატორიას მანანა ბოჭორიშვილი ხელმძღვანელობს. საიუბილეო თარიღს მიეძღვნა მასწავლებელთა კონფერენცია, რომელზეც პედაგოგებმა მათ მიერ მომზადებული დამხმარე სასწავლო რესურსები — პოსტერები, წიგნები, თემატური გზამკვლევები, სამუშაო რვეულები, მულტიმედიური პრდუქტები და ა.შ. — წარმოადგინეს, რომლებიც საგაკვეთილო პროცესის გაუმჯობესების მიზნით, პროფესიული განვითარების ლაბორატორიის ბაზაზე შეიქმნა. ყველა პრეზენტაცია კონკრეტულ რესურსზე იყო მიბმული, რამაც მოხსენებები მსმენელთათვის უფრო საინტერესო და თვალსაჩინო გახადა.
მოწვეული იყვნენ: აკადემიური წრეების წარმომადგენლები — ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი (რომელთანაც სკოლა აქტიურად თანამშრომლობს), განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო, მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი, ხარისხის მართვის სამსახური, გამომცემლობები და კერძო სკოლები.
მანანა ბოჭორიშვილი, პედაგოგთა პროფესიული განვითარების ლაბორატორიის ხელმძღვანელი: „2014 წელი საიუბილეო წელია, ჩვენს ლაბორატორიას 10 წელი შეუსრულდა. რადგან კონფერენცია საიუბილეო იყო, გადავწყვიტეთ სკოლაში ჩაგვეტარებინა. ჩვენი დარბაზის სივრცე თავისუფალი დასწრების საშუალებას არ გვაძლევდა (შარშან ჩვენი სკოლის მასწავლებელთა კონფერენცია მასწავლებელთა სახლში ჩატარდა და იქ თავისუფალი დასწრება გვქონდა, რადგან ფართი იძლეოდა ამის საშუალებას). მოსაწვევები დავუგზავნეთ კერძო სკოლებს, რომლებიც მოsკლებული არიან ამ ტიპის კონფერენციებში მონაწილეობას. როგორც წესი, სამინისტროს მიერ ორგანიზებული კონფერენციები უმეტესად საჯარო სკოლების მასწავლებელთათვისაა ხელმისაწვდომი. ამიტომ ჩვენი სკოლის დირექტორმა გადაწყვიტა კერძო სკოლების ასოციაციისთვის მიემართა და მოგვეწვია კერძო სკოლები, ასევე სკოლები, რომლებთანაც ვმეგობრობთ და ვთანამშრომლობთ.
ვფიქრობდით, რა ყოფილიყო კონფერენციის თემატიკა და კონცეფცია — გადაწყდა აქცენტი 2013-14 სასწავლო წელს, მასწავლებელთა მიერ, საგაკვეთილო პროცესის გაუმჯობესებისთვის შექმნილი და გამოყენებული პროდუქტების პრეზენტაციაზე გაგვეკეთებინა. ყველაფერი გამოფენილია და სტუმრებს შესაძლებლობა აქვთ, უშუალოდ გაეცნონ წარმოდგენილ რესურსებს და თან პრეზენტაციებს მოუსმინონ.
უკვე რამდენიმე წელია, რაც ჩვენი სკოლა უშვებს მეთოდური მასალების თემატურ ანთოლოგიას, რომელშიც ჩვენი მასწავლებლების უკვე გამოქვეყნებული სტატიები („ახალ განათლებაში“ და maswavlebeli.ge-ზე) იბეჭდება. სკოლის ბაზაზე არსებული ლაბორატორიის საქმიანობა სამ მოთხოვნაზე დგას — სკოლის საჭიროება, მასწავლებლის საჭიროება და სახელმწიფოს დაკვეთა.“
კონფერენციაზე ყველა საგნობრივი კათედრა იყო წარმოდგენილი, პრეზენტაციები მრავალფეროვანი და საინტერესო თემატიკით გამოირჩეოდა, ზოგიერთ შემთხვევაში — ინოვაციურიც კი იყო.
„ქიმიის სწავლებაში
ტექნოლოგიების დანერგვა“
ზაირა ბესტავაშვილი — საბუნებისმეტყველო კათედრა: „ქიმსკეჩი სპეციალური პროგრამაა, რომელშიც გაადვილებულია ყველა იმ საკითხის შესწავლა, რომლის ცოდნაც მოეთხოვება მოსწავლეს. როდესაც ამ პროგრამის შესახებ შევიტყვე, გადავწყვიტე, ქიმიის გაკვეთილებზე გამომეყენებინა. პედაგოგები მუდმივად ვეძებთ ახალ ტექნოლოგიებს, რომლებიც საგნის სწავლებას გაგვიმარტივებს.
გავიარეთ ტრენინგები, პროგრამა ქიმსკეჩი ძალიან მოგვეწონა და გადავწყვიტეთ ჩვენი მოსწავლეებისთვის გაგვეცნო. მოვამზადეთ მოკლე გზამკვლევი, რომელშიც მოცემულია მიზნები და ორი ნაწილისგან შემდგარი ფაილები: ვერბალური ნაწილი — ინსტრუქცია, როგორ მოიქცეს პროგრამის მომხმარებელი და ვიზუალური ფანჯარა — პრაქტიკულად როგორ შესრულდეს ესა თუ ის ოპერაცია. ორგანულ ქიმიაში ძალიან ბევრი ნივთიერებაა, 5 მილიონზე მეტი, უმრავლესობას ძალიან რთული ფორმულები აქვს, დასაწერადაც დიდ დროს მოითხოვს და ისედაც რთულია. ამ პროგრამას მზა ფორმულების ბაზა აქვს, მოსწავლე გამოიძახებს რა ნივთიერებაც უნდა და ნებისმიერ ოპერაციას შეასრულებს. ყველა ნითიერებას თავისი თვისებები აქვს და მოსწავლეებს უჭირთ ამ თვისებების დამახსოვრება, პროგრამაში ყველა ნივთიერებაზე ყველა პარამეტრია მოცემული — სიმკვრივე, ფარდობითი ატომური და მოლეკულური მასა, თითოეული ელემენტის წონა, მასური წილი და ა.შ. ქიმსკეჩის დახმარებით იოლია რთული გარდაქმნების შესრულება. ყველაზე მეტად რაც ახალისებთ ბავშვებს, ეს არის 3დ-ში წარმოდგენილი ფორმულები — როცა მოლეკულა ტრიალებს და თვალნათლივ ჩანს მისი სრული აღნაგობა, ორმაგი თუ სამმაგი ბმები, რაც ვიზუალურ წარმოდგენას უქმნის მოსწავლეს და კარგად ამახსოვრდება. ქიმსკეჩს დიდი შესაძლებლობები აქვს. როგორც ნებისმიერ ადამიანს შეუძლია ვორდის ფაილებისგან შექმნას საქაღალდე, ასევე შეუძლიათ მოსწავლეებს ქიმსკეჩის დახმარებით შექმნან საკუთარი საქაღალდეეები, რომლებშიც მარტივად იმუშავებენ.“
„უზნაძის კონცეფცია ლიტერატურის
სწავლებაში ანუ განწყობა, როგორც მთავარი პარადიგმა“
ეკა ჭკუასელი — ქართული ენისა და ლიტერატურის კათედრა: „ჩვენი რესურსი, ძირითადად, დამატებით საკითხავ ლიტერატურას ეხება, რომელიც, საზაფხულო არდადეგებზე და შემდგომ თვეში ერთხელ დაგეგმილ გაკვეთილზე, კლასგარეშე ლიტერატურის გაცნობას გულისხმობს. მაგალითად, მოგეხსენებათ, მეთორმეტეკლასელები გადიან გურამ დოჩანაშვილის „კაცი, რომელსაც ლიტერატურა უყვარდა“. იქ, ლიტერატურის მაგიური ძალის დასადასტურებლად, უამრავი მწერალია ჩამოთვლილი, რომელთა უმეტესობას ბავშვები არ იცნობენ, რადგან სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული არ არის. სწორედ ამ ნაწარმოებებს ვაცნობთ ბავშვებს, რომ აღარ გაუჩნდეთ შეკითხვა, ვინ არის ეს მწერალი. წელს სწავლების ზედა საფეხურზე ავირჩიეთ კორტასარი. შესაბამისად, უფროსკლასელებს დავალებად ეძლევათ ამ მწერლის მოთხრობების წაკითხვა. წაკითხულის ირგვლივ მსჯელობისთვის, საგანგებოდ, ერთი დღეა გამოყოფილი. ამ დღეს მოსწავლეებს სრულ თავისუფლებას ვაძლევთ, ყველა აზრი მისაღებია, არ ვიყენებთ „წითელ კალამს“ და არ ვართ ჩვეულებრივი მენტორი მასწავლებლები, შეიძლება ითქვას, რომ უფრო „პროვოკატორები“ ვართ და გაკვეთილი ძალიან საინტერესო გამოდის. ვფიქრობ, წიგნიერების თვალსაზრისით, ამას დიდი მნიშვნელობა აქვს. დღეს წარმოდგენილი გვაქვს ბავშვების ვარიანტები.“
„ლოგიკური ამოცანების ტიპები და მოსწავლის
აზროვნების განვითარების ასაკობრივი თავისებურებები“
მანანა თოფურია — მათემატიკისა და საინფორმაციო ტექნოლოგიების კათედრა: „ჩვენი სკოლის დაწყებითი კლასებისთვის ლოგიკის დამატებითი რვეული შევქმენით. იკვეთება, რომ მოსწავლეებს ცოტა უჭირთ ლოგიკური აზროვნება, ცოდნის დაგროვება უფრო ადვილია მათთვის, ვიდრე მერე ამ ცოდნის გამოყენება. ეს დამხმარე რესურსია, რომელიც შევიმუშავეთ მოსწავლეთა ლოგიკური აზროვნების დონის ასამაღლებლად. იანვრიდან დავიწყებთ სასწავლო პროცესში გამოყენებას.
რვეული სამნაწილიანია, პირველი ნაწილი უკვე მზად არის, უახლოეს მომავალში მეორე და მესამე ნაწილებიც იქნება. პირველი ნაწილი უფრო მარტივი სავარჯიშოებისგან შედგება, 10 გაკვეთილს პატარა ტესტი მოჰყვება, ასევე იქნება აგებული მეორე და მესამე ნაწილებიც, ოღონდ დალაგებული იქნება სირთულის მიხედვით.“
„საბუნებისმეტყველო საგნებში ტესტების კრებულის შექმნის
მეთოდოლოგიური ასპექტები“
მაია ცინცაძე — საბუნებისმეტყველო მეცნიერების კათედრა: „ჩვენი სკოლის საბუნებისმეტყველო კათედრამ მოამზადა ტესტები და სავარჯიშოები საატესტატო გამოცდებისთვის, რომელიც ვჳჳ-ხჳჳ კლასებს მოიცავს — ქიმია, ფიზიკა, ბიოლოგია. ეს კრებული გამოადგებათ როგორც პედაგოგებს შემაჯამებელი სამუშაოების ჩასატარებლად, ასევე მოსწავლეებსაც, რომლებიც საატესტატო და ეროვნული გამოცდებისათვის ემზადებიან. ტესტები რამდენიმე სახისაა — არჩევითდაბოლოებიანი, ღიადაბოლოებიანი, ჭეშმარიტია/მცდარია და ა.შ. კრებულზე მუშაობის პროცესში, ჯერ დავგეგმეთ სქემა, როგორ შეგვექმნა ტესტები, შემდეგ, გეგმის მიხედვით, ტესტებმა პილოტირება გაიარეს ჩვენს სკოლაში. პილოტირების შემდეგ, მივმართეთ გამომცემლობა „უსტარს“ და ჩვენი კათედრის გამგის, მანანა ბოჭორიშვილის თანადგომით, გამომცემლობა „უსტარმა“ მიიღო მონაწილეობა ჩვენს პროექტში და დაიბეჭდა კრებულები, რომელთა პრეზენტაციასაც ვახდენთ დღეს.“
„ბიოლოგიის სწავლებაში სწავლებისა და შეფასების ფუნქციის მქონე
მულტიმედია რესურსის შექმნის მნიშვნელობა“
მარინა ხომასურიძე — საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კათედრა: „ეს მულტიმედიური სასწავლო რესურსი საგაკვეთილო პროცესის უფრო ეფექტურად გამოყენებაზეა გათვლილი და მოსწავლეებს საშუალებას აძლევს, ერთ გაკვეთილში გაიმეორონ განვლილი მასალა, აითვისონ ახალი და მოახდინონ თვითშეფასება — როგორ გაიგეს ახალი მასალა, როგორ იციან განვლილი. ძალიან მნიშვნელოვანია როგორც მოსწავლეთა თვითშეფასება, ასევე, რა თქმა უნდა, მასწავლებლის მიერ საგაკვეთილო პროცესის შეფასება — იმ შედეგამდე მისვლა, რომელიც გაკვეთილის დასაწყისში დაისახა. თემა არის „მიტოზი და მეიოზი“, რომელიც საკმაოდ რთულად გასაგებია ბავშვებისთვის და სწორედ ამიტომ გადავწყვიტე, შემექმნა სასწავლო რესურსი, რომლითაც მოსწავლეებს თემის აღქმას გავუადვილებდი. როგორ გამომივიდა, ამას უკვე აუდიტორია შეაფასებს. პრეზენტაცია power point-ში მაქვს მომზადებული და გაკვეთილიც power point-ში ტარდება, რომლის შესაძლებლობები საკმაოდ მრავალფეროვანია. აღმოჩნდა, რომ მოსწავლეებისთვის ეს პროცესი ძალიან სახალისოა, განსაკუთრებით ბოლო ეტაპი, როდესაც თვითშეფასებას ახდენენ, გაკვეთილი თამაშსაც ემსგავსება და, იმავდროულად, შედეგსაც ვაღწევთ.“
„ტექსტის გააზრება დიორამებით“
ინგა თეთრაძე — დაწყებითი საფეხურის კათედრა: „ბოლო წლებში, საქართველოში, ბევრი რამ გაკეთდა იმისათვის, რომ წიგნიერების დონე ამაღლებულიყო, მაგრამ გარკვეულ ეტაპზე მივხვდით, რომ აუცილებელი იყო რაღაც სიახლე, განსხვავებული იდეა, რომელიც შემდეგ ქმედებაში გადავიდოდა. პატარებთან ერთად, პირველად, დავიწყეთ კონტურების კეთება, აბზაცების ზღაპრების მიხედვით დალაგება, მერე აპლიკაციები დავამზადეთ, ცოტა უფრო წინ გადავდგით ნაბიჯი და მეტი მოგვინდა... ბოლოს იქამდე მივედით, რომ ე.წ. დიორამები გავაფორმეთ, რომლებიც, ვფიქრობ, ძალიან დიდი საჩუქარია პატარებისთვის. მსგავსი რამ საქართველოს საგანმანათლებლო სივრცეში არ არსებობს და მგონია, რომ ძალიან გაახარებს ყველა პატარას. ნაწარმოებები ასაკის გათვალისწინებითაა შერჩეული, მასალა სახელმძღვანელოებიდანაა შეჯერებული და დალაგებულია მარტივიდან რთულისკენ. ზოგიერთი ნაწარმოები ორი დიორამისგან შედგება, ზოგი — სამი და ა.შ. ბავშვები ძალიან დიდი ხალისით მუშაობენ დიორამებზე. წიგნმა პილოტირება გაიარა ჩვენს სკოლაში და შედეგიც სახეზეა.“
„იტალიური ენის სწავლების მეთოდოლოგია და სასკოლო სახელმძღვანელოები“
რუსუდან ყოინაშვილი — იტალიური ენის კათედრა: „იტალიური ანბანი, რომელსაც სკოლაში წლების განმავლობაში ვიყენებთ, ჩვენს სკოლაშივე შეიქმნა. თავის დროზე, ჩვენი სკოლა, შეიძლება ითქვას, ცარიელ ადგილზე დაარსდა — არ არსებობდა იტალიური ენის სწავლების მეთოდოლოგია და ანბანიც კი არ გვქონდა. პირველი წელი ძალიან რთული იყო, ყოველდღიურად მიწევდა სხვადასხვა ასაკობრივი ჯგუფისთვის მასალის მოძიება.
საინტერესო იყო, რომ ჩვენს სკოლაში სწავლობდნენ ბავშვები, რომლებმაც უკვე იცოდნენ იტალიური ენა, შეიძლება ითქვას, რომ სკოლა მათ ბაზაზე გაიხსნა. ეს იყვნენ ლტოლვილი ბავშვები, რომლებსაც თბილისთან დაძმობილებულმა ქალაქმა პალერმომ შვიდი თვით უმასპინძლა. აღმოჩნდა, რომ ბავშვებმა ძალიან კარგად შეისწავლეს იტალიური ენა. ამიტომ დაიბადა შემდგომ იტალიური სკოლის გახსნის იდეა და გაიხსნა კიდეც ვახტანგ ესვანჯიას (ვის სახელსაც ატარებს სკოლა) და იტალიელების ინიციატივით. გვყავდნენ ისეთი ბავშვებიც, რომლებმაც არ იცოდნენ ენა და ამდენად, ყოველდღიურად, ძალიან დიდი სამუშაო გვიწევდა. როდესაც ჩემი პატარები მეორე კლასში გადადიოდნენ, აუცილებელი იყო ანბანი, რომელიც არ გვქონდა. მანამდე გავეცანი გერმანულენოვან ანბანებს, თუ როგორ იყო შედგენილი და ვეცადე, რაც შეიძლება, სახალისო ყოფილიყო. ზაფხულში დავჯექი და დავწერე ეს წიგნი, რომელსაც წამძღვარებული აქვს ჯანი როდარის სიტყვები: „განა ღირს ბავშვმა ტირილით ისწავლოს ის, რისი სწავლაც სიცილით შეუძლია“. ჩემი მიზანი იყო, რაც შეიძლება სახალისო ყოფილიყო იტალიური ენის სწავლება და, რაც მთავარია, პატარებს შეეგრძნოთ, რა დიდი კულტურის, გენიოსების ენას სწავლობდნენ. ამ წიგნში ეს ყველაფერი ჩადებულია.
ანბანს ჰქვია „სამი ცისარტყელა“, იტალიურში 21 ასოა და ეს ასოები სამ ცისარტყელაში განაწილდა. როდესაც ბავშვები ასოებს სწავლობენ, ყველა ასოს თავისი ფერი აქვს და მერე ამ ფერებით რაღაც ფიგურებს ქმნიან. ვცდილობ, რაც შეიძლება შემოქმედებითად მივუდგე სწავლების პროცესს. წელს სპექტაკლიც დავდგით — ზღაპარი. ბავშვებს სამი ცისარტყელის სამყაროში მეგზურობას უწევს პინოქიო, პერსონაჟი, რომელიც პატარებს ძალიან უყვართ. ვცდილობთ ბავშვებს პირველი კლასიდან იტალიური სამყარო შევუქმნათ — სიმღერ-სიმღერ, თამაშ-თამაშ, ხატვა-ხატვით. ბავშვებს იტალიური ენის გაკვეთილები ძალიან ეხალისებათ და უყვართ. მართალია, სასწავლო პროცესში, ყოველდღე, ახალ-ახალ აღმოჩენებს ვაკეთებთ, მაგრამ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ იტალიური ენის სწავლების ძირითადი მეთოდიკა ნამდვილად გვაქვს.
როცა პირველი კლასიდან იტალიური ენის სწავლება გადავწყვიტეთ, ცოტა მეშინოდა, მეორე ენის შესწავლით არ დაგვეზიანებინა ბავშვები, მაგრამ ერთმა ფსიქოლოგმა მითხრა: „ამ ენით ბავშვს ვერ დააზიანებ, საოცრად ჟღერს და ბავშვებს, როგორც ლამაზი მუსიკა, ისე ესმით“.
კონფერენციაზე წარმოდგენილი იყო, ასევე, საზოგადოებრივ მეცნიერებათა კათედრაზე მომზადებული პრეზენტაციები — „ისტორიულ წყაროზე მუშაობის მეთოდოლოგია“ — მაია ფირჩხაძე, „მსოფლიო რუკების სემიოტიკა“ — ნანა გაბისონია; იტალიური ენის კათედრა — „ბილინგვური თვალსაჩინოების მნიშვნელობა უცხო ენის სწავლებაში“ — ეკა ლაგვილავა; დაწყებითი საფეხურის კათედრა — „მათემატიკური წიგნიერების განმავითარებელი აქტივობები და მოსწავლეთა ასაკობრივი თავისებურებები“ — დალი ტომარაძე.
მაია ლაგვილავა, ვახტანგ ესვანჯიას სახელობის იტალიური სკოლის დირექტორი: „დღევანდელი კონფერენციის ორგანიზატორია ჩვენი სკოლის პედაგოგთა პროფესიული განვითარების ლაბორატორია, რომელიც უკვე ათი წელია არსებობს. 2004 წელს გავხსენით ლაბორატორია, დავიწყეთ მასწავლებელთა პროფესიულ განვითარებაზე ზრუნვა და დღემდე აქტიურად ვცდილობთ, დავეხმაროთ პედაგოგებს. პროფესიული განვითარების ლაბორატორია პედაგოგებს ეხმარება არა მხოლოდ სწავლა/სწავლების ხარისხის გაუმჯობესებაში, არამედ ისეთ პროგრამებში მონაწილეობაშიც, რომლის ინიციატორები არიან: განათლების სამინისტრო, უნივერსიტეტები, გამომცემლობები. აქედან გამომდინარე, პროფესიული ლაბორატორია ეხმარება პედაგოგებს ამ რესურსების არა მხოლოდ სკოლის შიგნით, საკლასო ოთახებში გამოყენებაში, არამედ სკოლის გარეთ გატანაშიც. ყოველწლიურად ვატარებთ კონფერენციებს, მაგრამ წელს პირველად ვაკეთებთ ამას სკოლის კედლებში. ასეთი აქტიურობისთვის დიდი მადლობა მინდა ვუთხრა ჩვენს პედაგოგებს და, ასევე, პროფესიული განვითარების ლაბორატორიის ხელმძღვანელს, მანანა ბოჭორიშვილს.“
|
