2015-03-19 ქართველი ახალგაზრდები არ უნდა ვიყოთ ჩამოკიდებული სახელმწიფოზე, ვეცადოთ შევქმნათ პერსპექტივა იმ რესურსით, რაც გაგვაჩნია რუბრიკის სტუმარია მიხეილ სარჯველაძე,
კიოლნის უნივერსიტეტის დოქტორანტი,
საქართველოს ახალგაზრდა ელჩი გერმანიაში
— მიშა, შენი მოსწავლეობის პერიოდში, 90-იან წლებში, საქართველოში საკმაოდ რთული პოლიტიკური და ეკონომიკური ვითარება იყო. სწავლობდი ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტის სოფელ ლესის საშუალო სკოლაში. როგორ გახსენდება იქ გატარებული წლები, შენი მასწავლებლები, გქონდა თუ არა სათანადო პირობები იმისთვის, რომ წარჩინებული მოსწავლე ყოფილიყავი და განსაზღვრა თუ არა სკოლამ შენი მომავალი?
— გეთანხმებით, სკოლაში გატარებული პერიოდი მართლაც უამრავი პრობლემით იყო დატვირთული. მიუხედავად ამისა, მაინც ძალიან კარგად მახსენდება. იყო შემთხვევები, როცა ზამთარში, მინის ნაცვლად, საკლასო ოთახის ფანჯრებზე „ცელოფანი“ იყო აკრული. ასევე, მე და ჩემი კლასელები ტყეშიც წავსულვართ შეშის მოსაჭრელად გაკვეთილების დროს, რომ ცივ ოთახში არ გავყინულიყავით. როგორც ამბობენ: „რაც არ გკლავს, ის უფრო გაძლიერებს“. მიუხედავად რთული პირობებისა მასწავლებლები მაქსიმალურად გვეხმარებოდნენ და ხელს გვიწყობდნენ განვითარებაში. ჩემს პროფესიულ არჩევანს რაც შეეხება, მასზე განსაკუთრებული გავლენა ისტორიის და გერმანული ენის მასწავლებლებმა — სანდრო დარჩიამ და მარინა მორჩილაძემ — იქონიეს, რისთვისაც, თქვენი გაზეთის საშუალებით, კიდევ ერთხელ, დიდ მადლობას ვუხდი.
— სკოლის დამთავრების შემდეგ სწავლა ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, გერმანისტიკის ფაკულტეტზე გააგრძელე...
— დიახ, სწავლა თსუ-ს ჰუმანიტარულ ფაკულტეტზე გავაგრძელე, გერმანული ენისა და ლიტერატურის განხრით. ეს პერიოდი მნიშვნელოვანი იყო იმდენად, რამდენადაც მივხვდი, რომ გერმანისტიკა არ მიეკუთვნებოდა ჩემი ინტერესების სფეროს. მიუხედავად ამისა, შეძლებისდაგვარად, ვისწავლე გერმანული და 2006 წელს გავხდი გერმანიის აკადემიური გაცვლითი სამსახურის (დაად) სტიპენდიანტი საზაფხულო ენის კურსის ფარგლებში. იმ ერთმა თვემ, რომელიც გერმანიაში, დუისბურგ-ესენის უნივერსიტეტში გავატარე, რადიკალურად შეცვალა ჩემი სამომავლო გეგმები — გადავწყვიტე აუცილებლად მესწავლა გერმანიაში იმ განხრით, რაც მაინტერესებდა, კერძოდ — პოლიტიკა და ისტორია. მახსოვს, ჩემზე უდიდესი შთაბეჭდილება მოახდინა საუნივერსიტეტო გარემომ, განსაკუთრებით — ბიბლიოთეკებმა. კიდევ კარგი, თსუ-ში სწავლის პერიოდში, გვყავდა რამდენიმე საინტერესო ლექტორი, რომლებიც ინოვაციური, და არა მოძველებული საბჭოთა, მეთოდებით გვასწავლიდნენ. მხოლოდ ამ ფაქტორის გამო დავასრულე ბაკალავრიატი. მინდა აღვნიშნო, რომ განათლების საბჭოური სისტემის გავლენა, ინერციით, მაშინ ჯერ კიდევ დიდი იყო, განსაკუთრებით, როცა საქმე სტუდენტის დამოუკიდებლად აზროვნებას და, ზოგადად, გარემოსადმი კრიტიკულ პოზიციას ეხებოდა.
— შემდეგ სწავლა გერმანიაში, გისენის უნივერსიტეტში გააგრძელე. რა სირთულეებთან იყო დაკავშირებული უნივერსიტეტში მოხვედრა, რა გზა გაიარე საქართველოდან გერმანიამდე?
— რაკი გერმანულ უნივერსიტეტში სწავლისთვის გერმანული ენა სათანადო დონეზე არ ვიცოდი, გადავწყვიტე, ჯერ ენა მესწავლა და გერმანიას ე.წ. au-pair-პროგრამით დავუბრუნდი. ეს პროგრამა გერმანულ ოჯახში ცხოვრებას და, ოჯახის წევრების სამსახურში ყოფნის პერიოდში, ბავშვებზე ზრუნვას ითვალისწინებს. ძალიან მიხარია, რომ არ გავხდი მაშინდელი წარმოდგენების „მსხვერპლი“ (მსგავსი საქმიანობა ხომ ქართველი ბიჭისთვის სათაკილოა). ჩემი მიზნის მისაღწევად ენერგია არ დავიშურე. ენის ინტენსიური კურსის გავლის შემდეგ, სწავლა გისენის უნივერსიტეტში სოციალურ-პოლიტიკური მეცნიერებების ფაკულტეტზე დავიწყე, თუმცა ორი სემესტრის შემდეგ, იენის უნივერსიტეტის სტიპენდია მივიღე და სწავლა მასტერ-პროგრამაზე - „მეოცე საუკუნის პოლიტიკა და ისტორია“ გავაგრძელე.
— ამ პროგრამის ფარგლებში, მასტერ-თეზისის თემად აირჩიე „პირველი ქართული რესპუბლიკა: არშემდგარი სახელმწიფო თუ საბჭოთა აგრესიის მსხვერპლი?“ ორიოდე სიტყვით გვესაუბრე ამ თემის შესახებ
— მასტერ-პროგრამა „მეოცე საუკუნის პოლიტიკა და ისტორია“ მსგავსი მიმართულების ერთადერთი ინტერდისციპლინარული პროგრამაა გერმანიის მასშტაბით. განსაკუთრებით გამიმართლა და, რუმინელ კოლეგასთან ერთად, ორი უცხოელი სტუდენტისთვის გამოყოფილი სტიპენდია მივიღე. იენის უნივერსიტეტი ერთ-ერთი უძველესი უნივერსიტეტია, სადაც, ასევე გერმანიის მასშტაბით, კავკასიოლოგიის ერთადერთი კათედრა არსებობს. მასტერზე სწავლის პერიოდში, განსაკუთრებით ისტორიის მოდულის ფარგლებში, აღმოსავლეთ ევროპის ისტორიისა და პოლიტიკის განხრით, ევროკავშირით დავინტერესდი. საბოლოოდ, მასტერ-თეზისის თემად პირველი ქართული რესპუბლიკა ავირჩიე. სამწუხაროდ, საქართველოში ეს პერიოდი, როგორც წესი, ძირითადად, ყოველი წლის თებერვალში ახსენდებათ, ისევე როგორც კოლაუ ნადირაძის ცნობილი ლექსი. არადა, დამოუკიდებლობის სამი წელიწადი — 1918-1921 წლები — ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი მონაკვეთია საქართველოს ისტორიაში. ფაქტია, რომ რამდენიმესაუკუნოვანი არასახელმწიფოებრიობის შემდეგ, შეიქმნა პირველი ქართული რესპუბლიკა, რომლის კონსტიტუცია გაცილებით დემოკრატიული იყო, ვიდრე ბევრი ევროპული ქვეყნის. ეს იყო სახელმწიფო, რომელსაც ჩვენი დღევანდელი სახელმწიფოებრიობა დიდწილად ეყრდნობა და რომლის ბოლშევიკური რუსეთის მიერ ოკუპაციას ქართველი ხალხისთვის ფატალური პროცესები მოჰყვა. სხვათა შორის, არავისთვის არ წარმოადგენს საიდუმლოს, რომ წითელი არმიის შეტევას თბილისზე პირადად სტალინი ხელმძღვანელობდა (დისტანციურად) და შესაბამისად, ჩემთვის პარადოქსია — ამაყობდე სტალინით (სტალინიზმის პერიოდის რეპრესიებზე აღარაფერს ვამბობ) და გიყვარდეს საკუთარი ქვეყანა. საერთოდ, სირცხვილია, რომ საქართველოში ჯერ კიდევ არსებობს სტალინის მუზეუმი ან მისი სახელობის ქუჩა. როცა დაივიწყებ წარსულს, არ გექნება მომავალი. გერმანია საუკეთესო მაგალითია იმისა, რომ აუცილებლია წარსულის გააზრება და მისი გაანალიზება, უკეთესი მომავალი რომ შექმნა.
— ამჟამად კიოლნის უნივერსიტეტის ჰუმანიტარული მეცნიერებების სკოლის (a.r.t.e.s. Graduate School for the Humanities Cologne) დოქტორანტი და კონრად ადენაუერის ფონდის სტიპენდიანტი ხარ. თავის დროზე, მოპოვებული გაქვს სხვადასხვა სტიპენდიები: დაად-ს სტიპენდია იენის უნივერსიტეტში, გერმანიის ბუნდესტაგის საერთაშორისო საპარლამენტო პროგრამის სტიპენდია. რა სახით გამოიყოფა სტიპენდიები და გრანტები უცხოელი სტუდენტებისთვის და რა პრივილეგიებით სარგებლობენ წარჩინებული სტუდენტები?
— კონრად ადენაუერის ფონდი ყველაზე დიდი გერმანული პოლიტიკური ფონდია, რომლის სამხრეთ კავკასიის ბიურო თბილისშია. ტრანსფორმაციის პროცესის ფარგლებში, რამდენიმე წელია, ფონდი აქტიურად ახორციელებს ქვეყნისთვის ძალიან საჭირო პროექტებს. საერთოდ, გერმანია არა მხოლოდ ევროპის, არამედ მსოფლიოს მასშტაბით, საქართველოს ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი პარტნიორი და მხარდამჭერია, შესაბამისად, ძალიან მნიშვნელოვანია გერმანიის სამხრეთ კავკასიური პოლიტიკის გაანალიზება სამომავლო პერსპექტივების უკეთ გამოყენების მიზნით. ლოგიკურია, რომ სტიპენდია საუკეთესო წინაპირობაა კარგად სწავლისთვის, რადგან ასეთ დროს არ გიწევს, სწავლის პარალელურად, მუშაობა და მთლიანად სწავლაზე ხარ კონცენტრირებული. პრივილეგიაა, რომ იცნობ ბევრ საინტერესო ადამიანს, ამყარებ სამომავლოდ მნიშვნელოვან კონტაქტებს, ესწრები უამრავ საინტერესო სემინარს, კონფერენციას და გაცილებით მეტი დრო გაქვს სწავლის პარალელურად ანგაჟირებისთვის. ჩემი, როგორც ახალგაზრდა ელჩის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი მიზანია, დავეხმარო ქართველ ახალგაზრდებს გერმანიაში სტიპენდიებზე ინფორმაციის მიღებაში. გერმანულ უნივერსიტეტებში ძალიან კარგი განათლების მიღებაა შესაძლებელი. საქართველოს კი, ამ ეტაპზე, პროგრესულად მოაზროვნე ახალგაზრდა პროფესიონალებზე მეტად არაფერი სჭირდება. სახელმწიფოს პირდაპირი მოვალეობა ის კი არაა, ამ ხალხს სამუშაო ადგილები შესთავაზოს, არამედ მისი ვალია, შექმნას პირობები მათ დასაბრუნებლად.
— როგორ ფიქრობ, რა უპირატესობა აქვს ევროპულ მოწინავე უმაღლეს სასწავლებლებს ქართულთან შედარებით? რა შეგიძლია გვიამბო სასწავლო პროგრამების, ლექციებისა და პროფესორ მასწავლებლების შესახებ, რა მსგავსება და განსხვავებაა მათ შორის?
—პირველ რიგში, უპირატესობა, სწავლების ხარისხსა და საუნივერსიტეტო ინფრასტრუქტურაში გამოიხატება. აუდიტორიების, ბიბლიოთეკების თუ კომპიუტერული ცენტრების აღჭურვილობა ყველა წინაპირობას ქმნის სწავლაზე კონცენტრირებისთვის. ასევე ის თავისუფალი დიალოგის ატმოსფერო, რომელიც, საქართველოსგან განსხვავებით, აქაურ სემინარებსა თუ ლექციებზე ყოფნისას მომხვდა თვალში. ამ მხრივ, ჩემი სტუდენტობის შემდეგ, საბედნიეროდ, ქართულ უმაღლეს სასწავლებლებშიც ბევრი რამ შეიცვალა, მაგრამ, ზოგადად, განსხვავება ის არის, რომ აქ, ლექციებზე, პროფესორი აღგიქვამს, როგორც თანასწორს, ისე შემოდის შენთან დისკუსიაში, თითქოს ისიც ერთ-ერთი ჩვეულებრივი სტუდენტი იყოს. აუცილებლად მინდა აღვნიშნო, რომ ყველა უნივერსიტეტშია შექმნილი სწავლის პირობები მხედველობა და მოძრაობაშეზღუდული სტუდენტებისთვის, რაც საქართველოში, რამდენადაც ვიცი, დიდი პრობლემაა. შესაბამისად, ამ მხრივ, აუცილებელია არა მარტო უნივერსიტეტების, არამედ სამოქალაქო საზოგადოების გააქტიურება.
— რა როლი უჭირავს გერმანიაში საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკებს?
— განსაკუთრებული აღნიშვნის ღირსია საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკები. მაგალითად, კიოლნის უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკაში რომელიმე წიგნის არარსებობის შემთხვევაში (როგორც წესი, ახალი), შეგიძლია უნივერსიტეტს შესთავაზო, შეიძინოს ეს წიგნი. რამდენიმე დღის შემდეგ ის უკვე ბიბლიოთეკაში დევს. ეს ყველაფერი, რა თქმა უნდა, დიდ ფინანსებთანაა დაკავშირებული. თუმცა, როგორც აღვნიშნე, გერმანიაში განათლება პრიორიტეტული სფეროა და გარდა სახელმწიფოს სოციალური ასპექტებისა (სტუდენტებისთვის, ფინანსურად სუსტი ოჯახებიდან, უპროცენტო სესხი, სოციალური დახმარება, ცალკეულ შემთხვევებში), უნივერსიტეტებს აქვთ მსგავსი ფუფუნების საშუალება. აღარაფერს ვამბობ ელექტრონულ საძიებო სისტემებზე ან წიგნების სხვა ბიბლიოთეკებიდან მიღების შესაძლებლობაზე, ამ გზით სტუდენტს ნებისმიერი წიგნის თუ ინფორმაციის მოპოვება შეუძლია ბიბლიოთეკიდან გაუსვლელად.
— პროექტის „იყავი შენი ქვეყნის ახალგაზრდა ელჩი“ თანახმად, აგირჩიეს საქართველოს ახალგაზრდა ელჩად გერმანიაში. რა არის პროექტის მთავარი მიზანი, რამდენად მნიშვნელოვანია ამ ინიციატივის განხორციელება და შენ რა გეგმები გაქვს?
— ახალგაზრდა ელჩის პროგრამა, რომელიც სპორტის და ახალგაზრდულ საქმეთა სამინისტროს ინიციატივით დაიწყო, ჩემი აზრით, ძალიან დროული და საჭირო ინიციატივაა. მიხარია, რომ სახელმწიფო აქტიურად დაინტერესდა საზღვარგარეთ მცხოვრები ქართველი ახალგაზრდებით, რომლებიც ქვეყნისთვის უდავოდ დიდ პოტენციალს წარმოადგენენ. პროექტის მიზანია, საქართველოს შესახებ ინფორმაციის მიწოდება უცხოელი და უცხოეთში მყოფი ქართველი ახალგაზრდებისთვის. ასევე, საქართველოს პოპულარიზაცია და საქართველოს უცხოელ მეგობართა ქსელის შექმნა. ახალგაზრდა ელჩი იქნება ის დამაკავშირებელი ხიდი, რომლის მეშვეობითაც სახელმწიფო ამ ახალგაზრდებს საქართველოში დაბრუნების პერსპექტივებს შესთავაზებს. საქართველოს არ აქვს იმის ფუფუნება, უარი თქვას კვალიფიციურ კადრებზე, რომელთა გადინება ქვეყნიდან სისტემატურად ხდებოდა და ხდება. გარდა ამისა, აუცილებელია, ევროინტეგრაციის პროცესში, ევროკავშირის ქვეყნებში მოხდეს საქართველოს, როგორც სახელმწიფოს წარმოჩენა, მის შესახებ სისტემატურად ინფორმაციის მიწოდება და ახალგაზრდების დაინტერესება ჩვენი ქვეყნით. შესაბამისად, ჩემს გეგმებში, უპირველეს ყოვლისა, შედის საინფორმაციო ხასიათის ღონისძიებები. მაგალითად, საქართველოს დღეები გერმანიის დიდ უნივერსიტეტებსა თუ ქალაქებში. ვაპირებ, აქტიურად ვითანამშრომლო ქართულ სათვისტომოებთან და შევქმნა ქართველი სტუდენტების გაერთიანება გერმანიის მასშტაბით, ეს პროცესი უკვე დაწყებულია. დაგეგმილია შეხვედრები გერმანიაში მყოფ ქართველ მწერლებთან, მუსიკოსებთან, მეცნიერებთან. გერმანიის სამ — ჰაიდელბერგის, ბონის, იენის — უნივერსიტეტში, ახალგაზრდა ელჩის პროექტის ფარგლებში, უკვე დაარსდა ქართველ სტუდენტთა გაერთიანებები, რომლებსაც მალე სხვა ქალაქებიც დაემატება. მსგავსი გაერთიანება კიოლნში, „აისის“ სახით, ერთი წელია წარმატებით ფუნქციონირებს. ეს გაერთიანებები აპრილიდან აქტიურად განახორციელებენ პროექტებს მეცნიერების, კულტურის, ეკონომიკის, სპორტის სფეროებში. საშემოდგომოდ ისინი გაერთიანდებიან ერთი ქოლგის ქვეშ და შეიქმნება ქართველ სტუდენტთა პირველი გაერთიანება გერმანიაში. მსგავსი გაერთიანების არსებობა აუცილებელია, ქართველ სტუდენტთა ინტერესების წარმოჩენისა და დაცვის მიზნით.
— რას ურჩევ ახალგაზრდებს, რომლებსაც საზღვარგარეთ ცოდნის გაღრმავებისა და კვალიფიკაციის ამაღლების სურვილი აქვთ?
— პირველ რიგში, ქართველ ახალგაზრდებს ვურჩევ, მაქსიმალურად ეცადონ, თუ მთელი პროგრამა არა, ერთი სემესტრი მაინც გაატარონ სხვა ქვეყნის უნივერსიტეტში. ასეთ დროს ადამიანი არა მხოლოდ საკუთარ თავს, არამედ საკუთარ ქვეყანასაც სხვა პერსპექტივიდან ხედავს, რაც ძალიან საჭიროა ორივეს შესაცნობად. ამისთვის პირველი ნაბიჯი იქნება ცალკეულ უნივერსიტეტში არსებული გაცვლითი პროგრამების, სტიპენდიების შესახებ ინფორმაციის მიღება და პრიორიტეტების დასახვა. მიზნის მისაღწევად მთავარია კარგად ინფორმირებულობა, მიზანდასახულობა და ბრძოლისუნარიანობა. არ უნდა გვქონდეს ილუზია, რომ ყველაფერი მაინც კარგად იქნება, მომავალი მაინც გაბრწყინდება და ვიღაც დაგვეხმარება. პირიქით, უნდა ვიყოთ პრაგმატულები და მაქსიმალურად დამოუკიდებლები, მით უმეტეს, რომ 70-წლიანი ტოტალიტარიზმის შემდეგ ინდივიდუალიზმის პრობლემა გვაქვს. ძალიან კარგად ვიცი, რომ საზღვარგარეთ სწავლა ფინანსებთანაა დაკავშირებული და ვინც მუშაობს, ისე იღლება, რომ კარგად სწავლას ხშირად ვერ ახერხებს. თუმცა შეუძლებელი არაფერია, მით უმეტეს გერმანიაში, მიზნის მისაღწევად მსგავსი ნაბიჯების გადადგმაა საჭირო. თეფშების მრეცხავადაც მიმუშავია, წიგნის მაღაზიაშიც და მტვირთავადაც, თუმცა, მთავარია, თვალთახედვის არედან არ დაკარგო მთავარი მიზანი, რისთვის აკეთებ ამ ყველაფერს. შესაბამისად, საჭიროა მეტი სტიპენდია, არა მხოლოდ უცხოური ფონდების თუ ორგანიზაციების, არამედ ქართული ბიზნესის მხრიდანაც, თუკი არიან დაინტერესებულები, სამომავლოდ კვალიფიციური კადრები ჰყავდეთ.
— სად და როგორ ატარებ თავისუფალ დროს? როგორ ცხოვრობენ გერმანელი ახალგაზრდები, რა არის მათთვის პრიორიტეტული?
— თავისუფალ დროს ადრე უფრო გართობას ვუთმობდი. ბოლო ორი წელია პრიორიტეტები შევიცვალე და, სადოქტოროს პარალელურად, მოგზაურობით, სპორტით და მოხალისეობით ვარ დაკავებული. აქტიურად ვარ ჩართული კიოლნის უნივერსიტეტში ჩვენ მიერ შექმნილი ქართული სტუდენტური გაერთიანების „აისი“ საქმიანობაში, რომლის ფარგლებშიც ბევრ საინტერესო პროექტს ვუწევთ ორგანიზებას. ასევე, კონრად ადენაუერის ფონდის ფარგლებში, ორი გერმანელი მოსწავლის, რომლებიც მიგრანტების და სოციალურად სუსტი ოჯახებიდან არიან „სტუდენტი-ნათლია“ ვარ და ვეხმარები უნივერსიტეტში სწავლის შესახებ ინფორმაციის მიღებაში. გერმანიაში სტუდენტებისთვის პრიორიტეტული, რა თქმა უნდა, განათლებაა, რადგან იციან, რომ განათლების და კვალიფიკაციის დონეზეა დამოკიდებული მათი სამომავლო კარიერა. ზოგადად კი, ჩვეულებრივი სტუდენტური ცხოვრებით ცხოვრობენ — დღისით ან მუშაობენ, ან სწავლობენ, საღამოს ერთობიან. გართობასთან ერთად არ ივიწყებენ ცხოვრების ჯანსაღ წესს და აქტიურად მისდევენ სპორტს. ამ მხრივ, გერმანული უნივერსიტეტები მართლაც გამორჩეულია. მინიმალური გადასახადის სანაცვლოდ, შეგვიძლია აქტიურად ჩავერთოთ მრავალი სახეობის სპორტულ კურსებში. ასევე განსაკუთრებულად პრივილეგირებულები ვართ, როცა საქმე კინოში, თეატრში, მუზეუმებში წასვლას ეხება — სტუდენტები როგორც წესი, თითქმის 50-პროცენტიანი ფასდაკლებით სარგებლობენ. შესაბამისად, გერმანელი სტუდენტები აქტიური კულტურული ცხოვრებით ცხოვრობენ და, სწავლის პარალელურად, სხვადასხვა გაერთიანებებში არიან გაწევრიანებული, საზოგადოებისთვის სასარგებლო საქმიანობას, უმეტეს შემთხვევაში, ანაზღაურების გარეშე ეწევიან.
— მომავალი როგორ გესახება, სად აპირებ დამკვიდრებას? როგორ ფიქრობ, საზღვარგარეთ მიღებული განათლება და დიპლომი საქართველოში დასაქმებაში ითამაშებს თუ არა გადამწყვეტ როლს?
— სამომავლოდ ვაპირებ დავბრუნდე საქართველოში და გერმანიაში მიღებული განათლება არა მხოლოდ საკუთარ კარიერას მოვახმარო, არამედ გამოვიყენო იმ პროცესებში, რომლებიც, საქართველოს ტრანსფორმაციის ფარგლებში, პოსტსაბჭოთა ქვეყნიდან ევროპული ოჯახის წევრ საქართველომდე მიმდინარეობს. ქართველი ახალგაზრდები არ უნდა ვიყოთ ჩამოკიდებული სახელმწიფოზე. თავად უნდა ვეცადოთ შევქმნათ პერსპექტივა იმ რესურსით, რომელიც გაგვაჩნია. ამისთვის აუცილებელია თვალსაწიერის გაფართოება, სხვა ქვეყნებში სწავლა, კონტაქტების დამყარება. მე, როგორც საქართველოს ახალგაზრდა ელჩი, მაქსიმალურად ვეცდები, დავეხმარო ქართველ ახალგაზრდებს მიიღონ მაქსიმალურად ბევრი სტიპენდია, გააკეთონ მაქსიმალურად ბევრი სტაჟირება ქართულ თუ გერმანულ ფირმებში და მიიღონ გამოცდილება, რაც საბოლოოდ არა მხოლოდ მათ, არამედ საქართველოს წაადგება. პირადად მე, საკუთარი მომავალი საუნივერსიტეტო სფეროში წარმომიდგენია, თუმცა წინასწარ მაინც მიჭირს თქმა, რა იქნება ორი ან სამი წლის შემდეგ, რადგან ამ ეტაპზე სადოქტოროზე ვმუშაობ და ახალგაზრდა ელჩის ინიციატივით ვარ დაკავებული.
— დაბოლოს, როგორ ფიქრობ, მიგვიღებს ევროპა ისეთებს როგორებიც ვართ, თუ ძალიან ბევრი რამის გადახედვა და გადაფასება მოგვიწევს? რა არის შენთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი და ღირებული, რაც გერმანიაში გატარებულმა პერიოდმა მოგცა?
— ბოლოდან დავიწყებ. ყველაზე ღირებული, რაც გერმანიამ მომცა, ჩემი დამოუკიდებლობა და პიროვნული თავისუფლებაა. გარდა იმისა, რომ გერმანიამ მომცა მასტერის დასრულებისა და სადოქტორო პროგრამის დაწყების საშუალება, უმთავრესია ის ღირებულებები, რომლებიც აქ სწავლის თუ ცხოვრების შედეგად შევიძინე.
რაც შეეხება ევროპის მიერ საქართველოს მიღებას, რა თქმა უნდა, მოგვიწევს ბევრი რამის, პირველ რიგში კი, საკუთარი თავის შეცვლა, რადგან გვინდა გავხდეთ იმ ოჯახის წევრი, რომელშიც 50 წელზე მეტია ომი არ ყოფილა და, გარდა ადამიანთა უფლებების დაცვისა, მსოფლიოს სხვა რეგიონებთან შედარებით, ეკონომიკური კეთილდღეობაა. საბჭოთა პერიოდმა ძალიან დიდი დაღი დაასვა არა მხოლოდ იმ ადამიანებს, ვინც სოციალიზაცია საქართველოს დამოუკიდებლობის მიღებამდე გაიარეს, არამედ ჩვენც, ვინც (მეტ-ნაკლებად) დამოუკიდებელ ქვეყანაში გავიზარდეთ. თუ გადავხედავთ პოსტსაბჭოთა ქვეყნებს, რომელთა სათავეში დღემდე ყოფილი კომუნისტური ელიტები დარჩნენ, ვერ დამისახელებთ ვერც ერთ მათგანს, რომელმაც დემოკრატიზაციის კუთხით წარმატებას მიაღწია. მათგან განსხვავებით საქართველომ ძალიან დიდი პროგრესი განიცადა, თუმცა, თუ ცვლილებები არ მოხდება ჩვენს ცნობიერებაში, შედეგი არ იქნება. რაც მთავარია, უნდა გავიაზროთ ერთი რამ — სახელმწიფო ვერასდროს შედგება და ვერ იქნება ხალხისთვის, თუ ის არ არის სამართლებრივი სახელმწიფო, სადაც მთავარი კანონის უზენაესობის (დემოკრატიულ სისტემას ვგულისხმობ) დაცვაა. ზოგადად, საზოგადოებრივი ტრანსფორმაცია ნორმალური პროცესია. იმისთვის, რომ შევინარჩუნოთ ჩვენი თვითმყოფადობა, უფრო მეტ წარმატებას მივაღწიოთ დემოკრატიზაციისა თუ ეკონომიკური კეთილდღეობის მხრივ, ევროპის გარდა ალტერნატივა არ არსებობს. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველო კულტურულად, დიდწილად, ევროპის ნაწილია, ევროპა ჩვენთვის, პირველ რიგში, პრაგმატული, პოლიტიკური არჩევანია, რომელზე უარის თქმის უფლება არ გვაქვს. სხვა შემთხვევაში, აქტუალური საფრთხის გათვალისწინებით და ისტორიული გამოცდილებით, ამჟამინდელი ქართული სახელმწიფო არსებობას უფრო ცუდად დაასრულებს, ვიდრე 1921 წელს.
ესაუბრა მაკა ყიფიანი
|