2015-05-14 უფროსი მასწავლებლობის გარანტი ვიდეოგაკვეთილები (+5 კრედიტი) ლალი ჯელაძე
მასწავლებელთა პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის ახალი სქემა პედაგოგებს ოთხ კატეგორიად ჰყოფს. თითოეული კატეგორიის მინიჭებასა და მის შენარჩუნებას სხვადასხვა აქტივობებით ამყარებს. ერთ-ერთი მოთხოვნა, რომლის დაკმაყოფილებაც უფროს მასწავლებელს კატეგორიის შესანარჩუნებლად მოუწევს, 19 კრედიტის დაგროვებაა, აქედან გარე დაკვირვებას 5 კრედიტი ენიჭება. როგორ უნდა გაიაროს პედაგოგმა გარე დაკვირვება, რომელიც ვიდეოგაკვეთილის შედეგად უნდა შეფასდეს და როგორ აიღოს19 კრედიტიდან მისთვის განკუთვნილი 5 კრედიტი? ეს ინფორმაცია, ალბათ, არა მხოლოდ ამჟამად ამ საფეხურზე გადამსვლელებს, არამედ ყველას დააინტერესებს, რადგანაც მისი გავლა ერთხელ ნებისმიერ პედაგოგს მოუწევს, ვინც ამ სისტემაშია. ეს კი 2016 წლიდან, 4-წლიან ვადაში, გარე დაკვირვების მექანიზმის (პილოტირების შემდეგ) ამოქმედების შემდეგ, გახდება სავალდებულო. წინააღმდეგ, შემთხვევაში, პედაგოგი ავტომატურად პირველი — მილევადი პრაქტიკოსი მასწავლებლის საფეხურს დაუბრუნდება. როგორი სახით შემოგვთავაზებს შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრი გარე დაკვირვების რუბრიკას, ამის შესახებ ცნობილი გახდა მედიასემინარზე, რომელიც ცენტრმა ახლახან ყაზბეგში გამართა. „გადაუჭარბებლად გეტყვით, რომ ახალ სქემაში საკლასო დაკვირვების სისტემას მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს და ჩვენ ამ პასუხისმგებლობას სრულად ვაცნობიერებთ. ძალიან გვინდა, მაქსიმალურად მომზადებულები შევხვდეთ მისი დანერგვის პროცესს, რომელიც რეალურად 2016 წელს დაიწყება, 2015 წელი კი აპრობაციის პერიოდია. მინდა გითხრათ, რომ საქართველოში არც ერთი კუთხე-კუნჭული არ დაგვიტოვებია, სადაც არ ჩავედით და პედაგოგებს ინფორმაცია არ მივაწოდეთ ამის შესახებ. ძალიან საინტერესო იყო მათგან უკუკავშირის მიღება. მნიშვნელოვანია, რომ კალკით არ გადმოვიღოთ უცხოური გამოცდილება და პირდაპირ არ დავნერგოთ სისტემა, რომელიც სხვაგან კარგად მუშაობს. ყველაზე მნიშვნელოვანია, ეფექტურად მოვარგოთ არსებულ ვითარებას, რომ საბოლოო ჯამში რაღაც შედეგი მოგვცეს. რაც მთავარია, სისტემა არ უნდა იყოს ისეთი, რომ მასწავლებლებს გავუჩინოთ განცდა, რომ მათ შესამოწმებლად კიდევ ახალი რამ მოიგონეს ვიდეოგაკვეთილების სახით. იმედია, მეტნაკლებად რელაქსირებულად იგრძნობენ თავს და კარგი პედაგოგები ზედმეტი ძალისხმევის გარეშე მოახერხებენ ბარიერის გადალახვას.“ — განაცხადა მაია მიმინოშვილმა. შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრის პროფესიული უნარების ჯგუფის წარმომადგენელმა ირინა ჟვანიამ დეტალურად ისაუბრა რუბრიკის შემუშავების პროცესებზე:
რატომ გაჩნდა გარე დაკვირვების აუცილებლობა და რა მნიშვნელობა აქვს მას მასწავლებლის
შეფასების პროცესში
მასწავლებელთა პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლისა ახალი სქემა მთლიანად ცვლის მასწავლებელთა სერტიფიცირების პროცესს, ანუ მათი შეფასების სისტემას. მანამდე არსებობდა სისტემა, რომელიც მასწავლებელთა სერტიფიცირებას გულისხმობდა — თუ მასწავლებელი, საგნობრივი და პროფესიული უნარების გამოცდის ჩაბარების შემდეგ, ბარიერს გადალახავდა, სერტიფიცირებული ხდებოდა. საგნობრივი გამოცდა ახალ სქემაშიც რჩება, თუმცა, პედაგოგს აღარ ევალება პროფესიული უნარების გამოცდის ჩაბარება, რაც გულისხმობს მათ ცოდნას მეთოდებისა და ფსიქოლოგიური განვითარების თეორიების შესახებ და ა.შ. თუმცა, საგამოცდო სისტემა ბოლომდე და სრულად ვერ ამოწმებდა მასწავლებელს. ხშირად იყო საუბარი იმაზე, რომ ძალიან მნიშვნელოვანია მასწავლებლის ნახვა უშუალოდ გაკვეთილის პროცესში, ანუ რას აკეთებს პრაქტიკაში. ერთია, როცა მასწავლებელი ტესტის სახით პასუხს სცემს დავალებებს და მეორე, როგორ მუშაობს უშუალოდ გაკვეთილზე. ჩვენი ჯგუფი პროფესიული უნარების ტესტებზე მუშაობდა და, გარკვეულწილად, გვქონდა სიტუაციური დავალებები, რომელზე პასუხიც, მეტნაკლებად, იძლეოდა ინფორმაციას იმის შესახებ, მაგალითად, მასწავლებელი კონფლიქტურ სიტუაციაში რა ტიპის სტრატეგიებს იყენებს, სხვადასხვა საჭიროების მქონე ბავშვების შემთხვევაში, რა მეთოდებს მიმართავს და ა.შ. მაგრამ დამეთანხმებით, რომ პრაქტიკაში მასწავლებელზე დაკვირვება ძალიან მნიშვნელოვანია. ახალი სქემის მიხედვით, მასწავლებლების ოთხი კატეგორია გვაქვს: პრაქტიკოსი — მილევად რეჟიმში მომუშავე აქტიური მასწავლებელი, რომელიც არ არის სერტიფიცირებული; უფროსი მასწავლებელი — მუშაობს სკოლაში და არ არის სერტიფიციერებული ან ჩაბარებული აქვს უნარები და წარმატებით ჩააბარებს 2015 წელს საგნის გამოცდას, აქვს დოქტორის ხარისხი; წამყვანი მასწავლებელი — აქვს დოქტორის ხარისხი და არის სერტიფიცირებული; მენტორი.
დღეს სერტიფიცირებულია მასწავლებლების 20 პროცენტი, ისინი ავტომატურად ხდებიან უფროსი მასწავლებლები, ხოლო დანარჩენები, ვინც არ არიან სერტიფიცირებულები, შედიან პირველ საფეხურზე — პრაქტიკოსი მასწავლებლები. თუმცა, სქემაში გაწერილია უამრავი სხვადასხვა აქტივობა, რომლის მიხედვითაც მათ უნდა დააგროვონ გარკვეული კრედიტები, რათა ერთი სტატუსი მეორეთი შეცვალონ ან შეინარჩუნონ. ამ სქემაში ჩვენ პასუხისმგებლები ვართ გარე დაკვირვების კომპონენტზე. მასწავლებელმა, რომელიც ხვდება მეორე კატეგორიის საფეხურზე, ანუ ხდება უფროსი მასწავლებელი, იმისთვის, რომ შეინარჩუნოს ეს სტატუსი, აუცილებლად 19 კრედიტი უნდა დააგროვოს, აქედან გარე დაკვირვებას მინიჭებული აქვს 5 კრედიტი. დღევანდელი მონაცემებით, წამყვანი მასწავლებლის საფეხურზე სულ 200 მასწავლებელი ხვდება, ანუ არიან სერტიფიცირებულები და აქვთ დოქტორის ხარისხი, მაგრამ ნებისმიერმა მასწავლებელმა, ვინც ამ სისტემაშია, ერთხელ მაინც უნდა გაიაროს გარე დაკვირვების პროცესი, მათ შორის იმ 200-მა პედაგოგმაც.
გარე დაკვირვებას, ძირითადად, შემაჯამებელი ხასიათი აქვს და ის არ ემსახურება რაღაცის მინიჭებას, მხოლოდ სტატუსის შენარჩუნებას ისახავს მიზნად. სქემა შიდა დაკვირვებასაც ითვალისწინებს, რომელიც მთლიანად სკოლაზე გადადის და, გარე დაკვირვებისგან განსხვავებით, განმავითარებელი ხასიათი აქვს. ჯგუფს, რომელიც სკოლაში შეიქმნება შიდა დაკვირვებისთვის, ევალება, ამ დაკვირვების საფუძველზე, მასწავლებელს უჩვენოს უკუკავშირი, ანუ დაანახოს რა გამოასწოროს ან რა გააუმჯობესოს და ა.შ. მექანიზმს, რომელზეც ახლა ვმუშაობთ, მხოლოდ და მხოლოდ სტატუსის შენარჩუნების ფუნქცია ექნება. გარე დაკვირვებით, მასწავლებელს ვაფასებთ უშუალოდ გაკვეთილის პროცესში, რომლის მთავარი მიზანია, მოხერხდეს მასწავლებლის პროფესიული უნარების შემოწმება. შეიძლება გაჩნდეს კითხვა, თუ რამდენად ბუნებრივი და გულწრფელი იქნება მასწავლებელი გაკვეთილის ჩატარების პროცესში, როდესაც მას ვიღაც აკვირდება. ეს გარკვეულ უხერხულობას შექმნის. ჩვენ გავეცანით საერთაშორისო გამოცდილებას, ინტენსიური ტრენინგები გავიარეთ უცხოელ ექსპერტებთან და აღმოჩნდა, რომ ამასთან დაკავშირებით ბევრი პრობლემა არსებობდა იმ ქვეყნებში, სადაც ეს მექანიზმი უკვე მეტნაკლებად გამართულად მუშაობს. როცა მასწავლებელი გრძნობს, რომ აკვირდებიან, თავისთავად, ქცევას ცვლის, ცოტა შეიძლება ხელოვნურობაც შესძინოს პროცესს. ბევრი ვიფიქრეთ, თუ როგორი შეიძლება იყოს გარე დაკვირვება.
რატომ ავირჩიეთ მეთოდი — ვიდეოგაკვეთილით შეფასება
მსოფლიოში საკლასო დაკვირვების ორად ორი მეთოდი არსებობს. ერთი — დამკვირვებელი-შემფასებელი მიდის გაკვეთილზე, დეტალურად გაწერილი შეფასების რუბრიკა უჭირავს, აკეთებს ჩანაწერებს — შენიშვნებს, რომელიც შეფასების ერთადერთი დოკუმენტია. მეორე — ვიდეოგაკვეთილები. ჩვენ ავირჩიეთ მეორე, იმიტომ, რომ არ შეიძლება ერთი გაკვეთილით შევაფასოთ მასწავლებელი. ცხადია ისიც, რომ არ შეიძლება მასწავლებელმა, ყოველდღე ერთნაირად კარგი გაკვეთილი ჩაატაროს. რაც მთავარია, პირველის შემთხვევაში, მასწავლებელს არ აქვს აპელაციის შესაძლებლობა, რადგანაც ერთადერთი დოკუმენტი, რომელიც ხელში გვიჭირავს, ეს არის შემფასებლის მიერ გაკეთებული ჩანაწერები. ვიდეოგაკვეთილის შემთხვევაში კი ამის შესაძლებლობა გვეძლევა. სკოლაში, სადაც მოწყობილია კაბინეტი ვიდეოგაკვეთილის ჩასაწერად, მასწავლებელს საშუალება აქვს ჩაატაროს და ჩაიწეროს რამდენიმე, როგორც პედაგოგები ეძახიან, მუშა გაკვეთილი, რომელსაც ყოველდღიურად ატარებს და არა საჩვენებელი. რამდენიმე მცდელობის შემდეგ, ის ნახულობს ჩანაწერებს და იღებს გადაწყვეტილებას, რომელი გაკვეთილი ატვირთოს ვებგვერდზე, ეს ირიბად პედაგოგის თვითშეფასებასაც ამოწმებს. რაც მთავარია, პროცესს თავად უძღვება. პრინციპი ხომ ის არის, რამდენად შეუძლია მას კარგი გაკვეთილის ჩატარება და არა ის, რომ მუდმივად ასეთ გაკვეთილს ატარებს.
მოკლედ, შევჯერდით და შევთანხმდით იმაზე, რომ ეს უნდა იყოს არა უშუალო დაკვირვება (ეს ძალიან აპრობირებული მეთოდია და ბევრ ქვეყანაში იყენებდნენ), არამედ ვიდეოგაკვეთილები, რაც ნიშნავს იმას, რომ გაკვეთილები ჩაიწერება. იმის პრეტენზია, რომ მასწავლებელი პერმანენტულად ატარებს კარგ გაკვეთილს, ბუნებრივია, ამ შეფასებას ვერ ექნება, ეს შიდა შეფასების ფარგლებში უნდა მოხერხდეს და განხორციელდეს. ჩვენ პრეტენზია გვექნება დავადასტუროთ, რომ პედაგოგს კარგი გაკვეთილის ჩატარება შეუძლია (სისტემა დაადასტურებს, რომ კონკრეტულ პედაგოგს პოტენციაში შეუძლია კარგი გაკვეთილის ჩატარება).
როგორ განხორციელდება ვიდეოგაკვეთილის ჩაწერა
იმისთვის, რომ მასწავლებელმა ვიდეოგაკვეთილი ჩაწეროს, სამინისტრომ უნდა აიღოს პასუხისმგებლობა, ყველა სკოლაში ერთი საკლასო ოთახი ტექნიკით აღჭურვოს, სადაც მასწავლებლები გაკვეთილებს ჩაატარებენ და ჩაწერენ. ვიდეოგაკვეთილი ძალიან მნიშვნელოვანია იმ თვალსაზრისით, რომ მასწავლებელს არ აქვს განცდა, რომ მის გაკვეთილზე დამკვირვებელი ზის და ჩანაწერებს აკეთებს. თუმცა, ნებისმიერ შემთხვევაში, იმის ცოდნა, რომ გაკვეთილზე გიღებენ ვიდეოკამერებით, გარკვეულწილად, დისკომფორტს მაინც ქმნის. TალჳSS-ის კვლევაში იყო ერთ-ერთი ძალიან მნიშვნელოვანი შედეგი, რომლის მიხედვითაც, მასწავლებლების დიდი პროცენტი ამბობდა, რომ მათთვის არ არის უცხო გაკვეთილზე დაკვირვება, იგულისხმებოდა ღია გაკვეთილები. გარდა ამისა, ვიდეოგაკვეთილის უპირატესობა ობიექტურობის მეტად დაცვაცაა. გაკვეთილზე დამკვირვებლის მიერ გაკეთებულ ჩანაწერებს შეიძლება ახლდეს სუბიექტურობა. ვიდეოგაკვეთილის შემთხვევაში, შემფასებელმა შეიძლება რამდენიმეჯერ ნახოს ეს ჩანაწერი და, რაც მთავარია, არა ერთმა, არამედ რამდენიმე ადამიანმა. გარდა ამისა, როცა ჩვენ ვამბობთ, რომ გარე დაკვირვება ემსახურება სტატუსის შენარჩუნებას, შესაძლოა, პედაგოგებს შეფასების შედეგებთან დაკავშირებით გაუჩნდეთ პრეტენზიები. ვიდეოგაკვეთილი იძლევა იმის შესაძლებლობას, რომ პედაგოგმა შედეგები გაასაჩივროს და ის სააპელაციო კომისიამ განიხილოს, რადგანაც გადამოწმების საშუალებას სწორედ ვიდეოფირი იძლევა.
რაც მთავარია, ჩვენ ვეუბნებით პედაგოგებს, რომ ეს პროცესი მთლიანად მათ მიერ იქნება მართული, რასაც, რა თქმა უნდა, სკოლამ უნდა შეუწყოს ხელი. როდესაც მასწავლებელი გადაწყვეტს, რომ გაიაროს გარე დაკვირვება და მოემზადება ამისთვის, სპეციალურად აღჭურვილ საკლასო ოთახში რამდენიმე გაკვეთილს ჩაატარებს, ჩაწერს — თუ სურვილი აქვს, შეუძლია ხუთი ან შვიდი... გაკვეთილი ჩაწეროს. შემდეგ აარჩიოს ერთი ან რამდენიმე გაკვეთილი, რომელსაც ყველაზე საუკეთესოდ მიიჩნევს და ატვირთოს სპეციალურად გამოყოფილ ვებსივრცეში.
როდის დაიწყება გარე დაკვირვების პროცესი და რა ვადებში შეუძლია გაიაროს პედაგოგმა
სექტემბრიდან, როცა ახალი სქემა ამუშავდება, ყველა მასწავლებელი ხდება ამ სქემის ნაწილი, ხოლო 2016 წლიდან, როდესაც გარე დაკვირვების მექანიზმი უნდა ამოქმედდეს, მასწავლებლებს, 4 წლის განმავლობაში, მიეცემათ შესაძლებლობა, გაიარონ გარე დაკვირვება, ანუ მასწავლებელს, რომელიც გადავა მეორე საფუხურზე — უფროსი მასწავლებლის — 4 წლის განმავლობაში, სრულიად თავისუფლად, შეუძლია აირჩიოს დრო, როდის გადაწყვეტს გარე დაკვირვების გავლას. იმ ოთხი წლის განმავლობაში გადაწყვეტილების მიღება ნებაყოფლობითია, მაგრამ იმ შემთხვევაში, თუ ის მითითებულ ვადაში ვერ ან არ გაივლის გარე დაკვირვებას და ვერ მიიღებს მისთვის განკუთვნილ 5 კრედიტს, ავტომატურად ჩამოდის ქვედა საფეხურზე — პრაქტიკოსი მასწავლებლის კატეგორიაში, რომელიც, როგორც ვიცით, მილევადი კატეგორიაა და 4-6 წლის შემდეგ აღარ უნდა იარსებოს.
რაც შეეხება გაკვეთილის გადაღებას, პირველ რიგში გეტყვით, რომ შეიძლება ვერც ერთმა და ვერც ხუთმა გაკვეთილმა ვერ მოგცეს ინფორმაცია იმაზე, როგორ შეიძლება ატარებდეს მუდმივად მასწავლებელი გაკვეთილს. ეს, როგორც გითხარით, სკოლის პრეროგატივაა, სქემის მიხედვით, 4 ადამიანისგან შექმნილი ჯგუფი სკოლაში შიდა შეფასებას მოახდენს. მართალია, შიდა შეფასება არ არის შემაჯამებელი ხასიათის, ამით ისინი მასწავლებლებს არც სტატუსს ართმევენ და არც ანიჭებენ, არამედ ეხმარებიან იმაში, რომ პროფესიულად განვითარდნენ. რადგან გარე დაკვირვების მიზანია იმის დადასტურება, რომ მასწავლებელს შეუძლია კარგი გაკვეთილის ჩატარება, ამიტომ გადავწყვიტეთ, ვიდეოგაკვეთილების რაოდენობა იყოს ორი ან სამი, ანუ ერთი მასწავლებლის ორი ან სამი გაკვეთილი შეფასდეს. პედაგოგებს ვთხოვთ, ასევე, ვიდეოგაკვეთილების გარდა, გადმოგვიგზავნონ გაკვეთილის გეგმა და რეფლექსიის დოკუმენტი — როგორ აფასებენ ისინი თავიანთ გაკვეთილს. ეს დოკუმენტი ცალკე არ ფასდება და მასში ქულა არ იწერება, ის, უფრო მეტად, შემფასებელს დაეხმარება.
რას ემყარება შეფასების რუბრიკა
რუბრიკა, რომლის მიხედვითაც ვიდეოგაკვეთილები უნდა შეფასდეს, ბუნებრივია, მთლიანად ეყრდნობა მასწავლებელთა პროფესიულ სტანდარტს. მარტივად, რომ ვთქვათ, პროფესიულ სტანდარტში მითითებულია როგორი უნდა იყოს პედაგოგი, რა უნარები უნდა ჰქონდეს მას — ეს რუბრიკაც სწორედ ამას ითვალისწინებს და ამაში ახალი არაფერია.
ჩვენ მიერ აღებული შეფასების მოდელი ოთხ ძირითად სფეროს ემყარება — დაგეგმვა, საკლასო გარემო, სწავლება და პროფესიული პასუხისმგებლობა. თუმცა, გარე დაკვირვებისათვის, ანუ ის, რაც დაკვირვებადია, ორი სფეროა უფრო მნიშვნელოვანი — საკლასო გარემო და სწავლება. გაკვეთილის პროცესში ჩვენ ვერ ვაკვირდებით, თუ როგორ გეგმავს მასწავლებელი გაკვეთილს, როგორ ურთიერთობს კოლეგებთან, მშობლებთან და ა.შ. რამდენად კთილგანწყობილ გარემოს ქმნის კლასში და სწავლების პროცესში რა სტრატეგიებს იყენებს, როგორ ურთიერთობს მოსწავლეებთან და ა.შ.
გარე დაკვირვების მექანიზმისთვის მნიშვნელოვანი სფეროები — საკლასო გარემო და სწავლება — თავის მხრივ, ჩაშლილია კომპონენტებად. საკლასო გარემოში, როგორც გითხარით, იგულისხმება, რამდენად კეთილგანწობილია გარემო, როგორ მართავს მასწავლებელი კლასს და როგორ იყენებს არსებულ სასწავლო რესურსებს. მინდა აღვნიშნო, რომ, ზოგადად, კონცეფციაში, რომელსაც ჩვენ ვეყრდონობით, ძალიან დიდი ადგილი უჭირავს ფიზიკურ გარემოს. მაგრამ, კლასის ფიზიკური გარემო მასწავლებელზე არ არის დამოკიდებული. გარდა ამისა, საქართველოში სკოლები ერთმანეთისგან, საკუთარი რესურსების მიხედვით, მკვეთრად განსხვავდებიან — არის ძალიან კარგად ან ცუდად აღჭურვილი სკოლები. ამიტომაც, მასწავლებლის ამ კომპონენტით შეფასება არ იქნება სამართლიანი. სწორედ აქედან გამომდინარე, ჩვენს რუბრიკაში უარს ვამბობთ ფიზიკური გარემოს მოწყობაზე — სასწავლო რესურსებზე, მაგრამ აუცილებლად მივიჩნევთ შეფასდეს, თუ რამდენად ადეკვატურადაა გამოყენებული სკოლაში არსებული რესურსი.
შეფასებისას მნიშვნელოვანი კომპონენტია მოსწავლეებთან კომუნიკაცია — როგორი ტიპის კომუნიკაციას ამყარებს პედაგოგი მოსწავლეებთან, რა ტიპის სტრატეგიებს იყენებს და რამდენად ადეკვატურად, რამდენად ზრუნავს მოსწავლეების ჩართულობაზე და რა ტიპის შეფასებას იყენებს.
როგორ იწერება ქულები? რომელ კომპონენტს როგორი წონა ექნება, რომელია უფრო მნიშვნელოვანი?
რუბრიკა, რომელზეც ვმუშაობთ, როგორც გითხარით, ოთხდონიანია. გარდა იმისა, რომ გარედაკვირვება შეაფასებს მასწავლებელს და დაადასტურებს გაიარა თუ არა ის, დაგვანახებს, რომელ დონეზეა მასწავლებელი. პედაგოგმა შეიძლება გაიარა გარე დაკვირვება, მაგრამ ის მესამე ან მეოთხე დონეს აკმაყოფილებს. ჩვენი მიზნისთვის, რომელიც სტატუსის შენარჩუნებას ან არშენარჩუნებას ემსახურება, სრულიად საკმარისი იყო ორდონიანი სისტემაც — გაიარა ან ვერ გაიარა. მაგრამ, ვინაიდან, შიდა შეფასება, რომელიც სკოლის პრეროგატივაა და მასწავლებლის განვითარებისთვის გამოიყენება (ეს რუბრიკაც ჩვენ უნდა შევიმუშაოთ), ძალიან დაეხმარება შემფასებლებსა და პედაგოგებს, ნახონ, რომელ დონეს იკავებს მასწავლებელი.
ვინ შეაფასებს ვიდეოგაკვეთილებს?
ბუნებრივია, ჩნდება კითხვა — ვინ უნდა შეაფასოს ვიდეოგაკვეთილები? ჩვენი რუბრიკა ჯერ კიდევ დამუშავების პროცესშია, ანუ გვაქვს შავი ვერსია, რომელიც საკმაოდ დიდი, დაახლოებით 100-გვერდიანი გამოგვივიდა. რუბრიკამ სექტემბრიდან პილოტირება უნდა გაიაროს, რაც საშუალებას მოგვცემს, საბოლოო ვარიანტის სახე მივცეთ და ვთქვათ, რომ ეს არის რუბრიკა, რომელიც უნდა გამოვიყენოთ გარე დაკვირვების პროცესში. ხაზგასმით მინდა ვთქვა, რომ რუბრიკაში აქცენტი არ გაკეთდება შინაარსობრივ მხარეზე, რადგანაც მასწავლებელს, რომელმაც გარე დაკვირვება უნდა გაიაროს, მას საგნობრივი კომპეტენცია უკვე გამოცდით აქვს დადასტურებული. თუმცა, მაინც ვფიქრობთ, რომ თუ ადგილი ექნება უხეშ შინაარსობრივ შეცდომას, ამაზე თვალის დახუჭვა რთული იქნება. ნებისმიერ შემთხვევაში, ვფიქრობთ, რომ გაკვეთილი საგნის სპეციალისტებმა უნდა შეაფასონ, რადგან მათ უკეთ შეუძლიათ განსაზღვრონ, რამდენად სწორად გამოიყენა კონკრეტული სტრატეგია კონკრეტული საგნის მასწავლებელმა — მაგალითად, მათემატიკის ან ფიზიკის რომელიმე საკითხის ახსნისას. ამიტომაც, შემფასებლები საგნის სპეციალისტები უნდა იყვნენ.
დავუბრუნდები ისევ შემფასებლებს — ვინ შეაფასებს ამ რუბრიკას. ასეთი ადამიანი ჯერ ბუნებაში არ არსებობს. ამისთვის აუცილებელია, რომ გავიაროთ პილოტირების პროცესი, რითაც რუბრიკას ვაქცევთ საბოლოო ქმედით მექანიზმად. მას შემდეგ მოვიძიებთ ადამიანებს, რომლებიც შეფასებას შეძლებენ. მართალია, ამის კომპეტენცია ჯერ არავის არ ექნება, მაგრამ ვფიქრობთ, რომ შემფასებლები ის ადამიანები იქნებიან, რომელთაც ამ სფეროსთან შეხება და გამოცდილება ექნებათ. არ ვფიქრობთ, რომ ისინი აუცილებლად მხოლოდ პედაგოგები იქნებიან, შესაძლოა განათლების სპეციალისტები იყვნენ. სხვათა შორის, ერთ-ერთმა უცხოელმა ექსპერტმა გვითხრა, რომ პედაგოგები ყველაზე ცუდი შემფასებლები არიანო, მათ სტერეოტიპები აქვთ შემუშავებული და შეფასების პროცესში სწორედ სტერეოტიპებით მოქმედებენო. მთავარია, ისინი იყვნენ ადამიანები, რომლებსაც გარკვეული გამოცდილება აკავშირებთ სკოლასთან და ძალიან კარგად ეცოდინებათ ეს რუბრიკა — შეფასების სქემა. ბუნებრივია, ამ მიმართულებითაც ვმუშაობთ, ვცდილობთ, შევქმნათ სატრენინგო მოდული, რომელიც რუბრიკის სწავლებას მოემსახურება. მხოლოდ ამის შემდეგ შეიძლება ადამიანი გახდეს შემფასებელი. სავარაუდოდ, ერთი მასწავლებლის ორ ან სამ ვიდეოგაკვეთილს ნახავს არა ერთი, არამედ ორი შემფასებელი და საჭიროების შეთხვევაში — მესამეც.
მთელი საქართველოს მასშტაბით გვქონდა შეხვედრები მასწავლებლებთან. ყველაზე დიდი პრობლემა, რასაც მუშაობის პროცესში წავაწყდით, იყო ის, რომ არ გვქონდა სამუშაო მასალა, რომელსაც ამ რუბრიკისთვის გამოვიყენებდით. თავიდან ინეტრნეტსივრცეში დავიწყეთ ვიდეოგაკვეთილების ძებნა, მაგრამ, სამწუხაროდ, აღმოჩნდა, რომ ძირითადად, არის შემაჯამებელი ხასიათის გაკვეთილები, რომელიც ვერ იქცა ჩვენთვის კარგ სასწავლო მასალად. გეტყვით, იმასაც, რომ ამერიკაში ინგლისურად ჩატარებული ვიდეოგაკვეთილი ვერ იქნება კარგი მასალა რუბრიკისთვის, რომელიც საქართველოში უნდა გამოვიყენოთ. სწორედ ამის გამო, ჩვენ აღმოვაჩინეთ მოხალისე პედაგოგები, რომლებიც დაგვთანხმდნენ გაკვეთილების ჩაწერაზე. დაგვიგროვდა სხვადასხვა რეგიონის მოხალისე პედაგოგების მიერ ჩატარებული გაკვეთილების ვიდეომასალა, რომელზეც ვმუშაობთ და ვაფასებთ — ეს პროცესი ემსახურება რუბრიკის დახვეწას, სანამ მივალთ პილოტირებამდე. ამ მოხალისე პედაგოგებს, თავის მხრივ, აქვთ ძალიან დიდი ინტერესი, რადგანაც გაკვეთილების ნახვის შემდეგ ჩვენ მათ ვწერთ, რა იყო კარგი, რა გააუმჯობესონ და ა.შ.
საბედნიეროდ, აღმოჩნდა ძალიან ბევრი მოხალისე მასწავლებელი, რომელიც დაგვთანხმდა მონაწილეობა მიიღოს სამუშაო პროცესში, ჩაიწეროს გაკვეთილები, თავიდან თუნდაც კუსტარულად, რომელიც ანონიმურია, კონფიდენციალურობა დაცულია. ძალიან ბევრი სამუშაო მასალა დაგროვდა. მოხალისე მასწავლებლები, 2016 წელს, იოლად გაივლიან გარე დაკვირვებას, რადგან მათ გარკვეული გამოცდილება უკვე ექნებათ. პოტენციური გამსწორებელი სწორედ ის იქნება, ვისაც წარმატებით აქვს გავლილი გარე დაკვირვება, რომელმაც ზუსტად იცის რა როგორ უნდა გაკეთდეს. შემდეგ ეტაპზე, სწორედ ამ პედაგოგებისგან შევარჩევთ შემფასებლებს. მანამ კი, მართლა გაგვიჭირდება ასეთი ადამიანების პოვნა.
ძალიან მნიშვნელოვანია ტექნიკაც, მარტივად რომ ვთქვა — უნდა ჩანდეს და ისმოდეს ყველაფერი. ჩვენ ვცადეთ და ჩავიწერეთ რამდენიმე გაკვეთილი, აღმოვაჩინეთ ტექნიკური ხარვეზები, მაგალითად, ერთ ჩანაწერში იყო ხმის ხარვეზი, მეორე ჯერზე მიკროფონი მასწავლებელს მკერდზე დავამაგრეთ, შედეგი გამოსწორდა. ამიტომაც, საკლასო ოთახი, სადაც გაკვეთილი ჩაიწერება, უნდა აღიჭურვოს ისეთი პარამეტრების ტექნიკით, რომელიც გაკვეთილების უხარვეზო ჩაწერას უზრუნველყოფს.
|