2015-09-24
გამოცდების ცენტრი მზად არის, გადავიდეს ელექტრონული ფორმატის ტესტირებაზე
გვესაუბრება შეფასებისა და გამოცდების
ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელი
მაია მიმინოშვილი
— როგორ ჩაიარა ეროვნულმა გამოცდებმა?
— გამოცდებმა ნორმალურად ჩაიარა, პროცესი მშვიდ ვითარებაში დასრულდა. ბუნებრივია, ვგულისხმობ არა მარტო საგამოცდო, არამედ გასწორებისა და აპელაციის პროცესს, შემდეგ კი — ჩარიცხვების და გრანტის განაწილების. ყველაფერმა ნორმალურად ჩაიარა, 28 ათასზე მეტი სტუდენტი გვყავს, რაც თავისთავად ძალიან კარგია და კმაყოფილი ვარ.
— მაგრამ მაინც დადგა მეორადი ჩარიცხვების საკითხი... შედგა შეხვედრა რექტორებთან და საბოლოო გადაწყვეტილება ამის შემდეგ იქნა მიღებული. საინტერესოა, როგორი იყო რექტორების პოზიცია?
— ამ საკითხთან დაკავშირებით რექტორებთან დეტალურად ვისაუბრეთ. მათ მეორადი ჩარიცხვების ისტორია შევახსენე.
მეორადი ჩარიცხვები ჩვენ შემოვიღეთ და მაშინ ეს სავსებით ლოგიკური იყო, რამდენადაც აბიტურიენტები შეზღუდული იყვნენ არჩევანში — თავიდან მხოლოდ 5 არჩევანით დავიწყეთ, შემდეგ გავზარდეთ 7-მდე, 10-მდე, ბოლოს — 20-მდე, მაგრამ არც ეს აღმოჩნდა საკმარისი. მაშინ აზრი ჰქონდა მეორად ჩარიცხვებს. გულწრფელად მინდა გითხრათ, რომ 20 არჩევანი და თუნდაც 10, ჩემთვის სავსებით არალოგიკურია, იმიტომ რომ, შეუძლებელია 18 წლის ახალგაზრდას ზოგადად მაინც არ ჰქონდეს ჩამოყალიბებული, რა მიმართულებით უნდა სწავლის გაგრძელება. არ შეიძლება, ერთდროულად, ექიმობაც გინდოდეს და ისტორიკოსობაც. პლუს კიდევ სტუდენტებს აქვთ შესაძლებლობა, მობილობით ისარგებლონ — თუ ერთი წლის განმავლობაში აღმოაჩენენ, რომ ეს ის არ არის, რაც მათ უნდოდათ და სხვაგან ურჩევნიათ ამ მიმართულებით სწავლის გაგრძელება, ეს პრობლემა არ არის. ყოველ შემთხვევაში, იმ წლებში მეგონა, რომ 10 და 20 არჩევანი ძალიან ბევრი იყო, მაგრამ, ბუნებრივია, ძალიან დიდი რაოდენობა იყო აბიტურიენტების, უფრო სწორად — მშობლების (ვიყოთ გულწრფელნი), რომელთათვისაც სულერთი იყო, სად ისწავლიდა მათი შვილი, ოღონდ სტუდენტი გამხდარიყო. ამიტომაც შევთავაზეთ აბიტურიენტებს, უკვე განუსაზღვრელი რაოდენობით მიეთითებინათ უმაღლესი სასწავლებლები. ერთადერთი, რაც უნდა გაეკეთებინათ, პრიორიტეტების მიხედვით დაელაგებინათ. ბუნებრივია, ამას იმიტომ ვთხოვთ აბიტურიენტებს, რომ მათი სურვილები მაქსიმალურად გავითვალისწინოთ. თუ, დავუშვათ და, მათ მიერ მითითებულ პირველ არჩევანზე არ ეყოთ საკონკურსო ქულა, მეორე ნომრად რაც აქვთ მითითებული, იქ განგვეხილა მათი შედეგები და ა.შ. ალბათ გახსოვთ, რომ გადაწყვეტილების მიღებისთვის ვადაც გავუხანგრძლივეთ, ის არ მოიცავს მხოლოდ სარეგისტრაციო პერიოდს, აბიტურიენტებს, დაახლოებით, 6 თვე აქვთ იმისათვის, რომ შეცვალონ, დაამატონ, გამოაკლონ, რიგითობა შეცვალონ და ა.შ. წელს ეს პერიოდი 12 აგვისტოს ჩათვლით ჰქონდათ, ანუ მას შემდეგაც, რაც გაიგებდნენ საკუთარ შედეგებს გამოცდებზე. აქედან გამომდინარე, როდესაც შეუზღუდავი რაოდენობით აძლევ შესაძლებლობას, მიუთითონ უმაღლესი სასწავლებლები (მარტივად რომ ავხსნათ, აქ საუბარია იმაზე, რომ, თუ მეოთხე საგნად ავირჩიე ისტორია, შემიძლია მივუთითო ყველა უმაღლესი სასწავლებელი და ყველა ფაკულტეტი, სადაც ისტორიაა მოთხოვნილი სავალდებულო გამოცდად), ბუნებრივია, მეორადი ჩარიცხვები აზრს კარგავს. ვთქვათ, 40 ფაკულტეტი მაქვს მითითებული, რიგითობით მაქვს დალაგებული პრიორიტეტების მიხედვით. მე თუ, მაგალითად, მესამე ან მეოთხე არჩევანზე ჩავირიცხე, დანარჩენი უგულებელყოფილია და, აქედან გამომდინარე, ბოლო ადგილებზე შემიძლია მივუთითო ისეთი უმაღლესი სასწავლებელი და ფაკულტეტი, სადაც ყველაზე ნაკლებად მინდა სწავლის გაგრძელება. უფრო სწორად, არ მინდა, მაგრამ, თუ ჩემთვის სასურველ უმაღლეს სასწავლებელში ვერ ჩავირიცხე და მაინცდამაინც სტუდენტობა მინდა, ჩავწერ ბოლო ადგილებზე იმ უმაღლეს სასწავლებლებს, სადაც არ მინდა სწავლა და თუ სტუდენტი ვერ გავხდები პრიორიტეტულ უმაღლეს სასწავლებლებში, ჩამონათვალში ესეც მეწერება და ბოლოს და ბოლოს აქ მაინც ჩავირიცხები.
მესამე წელია, რაც აბიტურიენტებს ეს შევთავაზეთ და მესამე წელია, ისევ დაიწყო საუბარი მეორად ჩარიცხვებზე. შარშან და შარშანწინ გამონაკლისი დაუშვა მინისტრმა და, ალბათ გახსოვთ, რომ ჩვენი ორგანიზაცია კატეგორიულად იყო წინააღმდეგი. ინტერპრეტაცია ასეთი იყო: უმაღლეს სასწავლებლებში დარჩა თავისუფალი ადგილები, მეორე მხრივ, არიან აბიტურიენტები, რომლებმაც ზღვარი გადალახეს, მაგრამ რატომღაც მიუთითეს ორი, სამი და ოთხი უმაღლესი და ვერც ერთში ვერ ჩაირიცხნენ, ახლა იმ თავისუფალ ადგილებზე უნდათ ჩარიცხვა. ერთი მხრივ, უმაღლეს სასწავლებელს უნდა სტუდენტების მიღება, მეორე მხრივ, ამ აბიტურიენტებს ადრე არ ჰქონდათ, მაგრამ ახლა გაუჩნდათ სურვილი, იქ გააგრძელონ სწავლა და რატომ არის წინააღმდეგი ჩვენი ორგანიზაცია. მაშინაც ვცდილობდი ამეხსნა და წელსაც იმავეს ვიმეორებდი, რექტორებთან შეხვედრაზეც ამ თემაზე ვსაუბრობდი — ეს არის ერთი კატეგორია აბიტურიენტებისა, რომლებმაც მიუთითეს არასაკმარისი რაოდენობა უმაღლესი სასწავლებლებისა და ვერ ჩაირიცხნენ მათ მიერ მითითებულ უმაღლეს სასწავლებლებში.
არის აბიტურიენტთა გარკვეული რაოდენობა და არც ისე მცირე, რომლებმაც შეგნებულად მიუთითეს მხოლოდ ერთი ან ორი უმაღლესი სასწავლებელი და მხოლოდ ერთი მიმართულება. ამ აბიტურიენტებთანაც მქონდა შეხვედრა და მეუბნებოდნენ, უფრო მეტი ფაკულტეტი რომ მიმეთითებინა და სხვაგან ჩავრიცხულიყავი, მე იქ სწავლას არ გავაგრძელებდი, რადგან ზუსტად ვიცი, რა მინდა და სად მინდა. მათ მეორად ჩარიცხვებში მონაწილეობის პრეტენზია ნამდვილად არ ჰქონიათ. იყო ერთი აბიტურიენტი, რომელიც მიხსნიდა: ექიმობა მინდა, მაგრამ მინდა სამედიცინო უნივერსიტეტში ან ჯავახიშვილის ჯანდაცვის ფაკულტეტზე, სხვაგან არ მინდა. გაისისთვის მოვემზადებიო. ჩემთვის ეს ნამდვილად დასაფასებელია, როდესაც ახალგაზრდას უკვე აქვს წარმოდგენა, რა მიმართულებით სურს სწავლის გაგრძელება. ამ ახალგაზრდას ქიმია ჰქონდა ჩაბარებული და შეეძლო ყველა ის ფაკულტეტი მიეთითებინა, რომელზეც სავალდებულო საგნად ქიმია იყო გამოცხადებული, მაგრამ ეს იმიტომ არ გააკეთა, რომ ქიმიურზე ან სხვა მიმართულებაზე სწავლა არ უნდოდა, შეგნებულად მიუთითა მხოლოდ და მხოლოდ ორი უმაღლესი სასწავლებელი. ისიც იმ 619 აბიტურიენტს შორის მოხვდა, რომლებმაც გადალახეს ზღვარი, მაგრამ ვერ ჩაირიცხნენ.
არის საკმაოდ დიდი რაოდენობა აბიტურიენტებისა, რომლებმაც, ასევე, დაუშვეს შეცდომა ჩამონათვალის მომზადებაში და ისეთ უმაღლეს სასწავლებლებში ჩაირიცხნენ, სადაც აპრიორი სწავლას ვერ გააგრძელებენ იმიტომ, რომ მითითებული ჰქონდათ ისეთი ფაკულტეტი, სადაც სწავლა უფასო არ არის, ანუ სახელმწიფო არ აფინანსებს ან კერძო უმაღლესი სასწავლებელი, სადაც გადასახადი 2250 ლარზე გაცილებით მეტია. მშობლები მიხვდნენ, რომ მათი შვილები ქუჩაში რჩებოდნენ, ხელშეკრულებას ვერ გააფორმებდნენ და ითხოვდნენ, შემდეგ ნომრად მითითებულ არჩევანზე ჩაგვრიცხეთო. ავუხსენით, რომ ეს პრაქტიკულად შეუძლებელია იმიტომ, რომ ჩარიცხვების პროგრამაში ერთი აბიტურიენტის ადგილიდან დაძვრა მთელი სისტემის არევას გამოიწვევს. დიდი იყო ისეთი აბიტურიენტების რაოდენობა, რომლებმაც არ გაითვალისწინეს სწავლის საფასური ან, რიგ შემთხვევებში, ადგილმდებარეობა, მაგალითად, ერთი მშობელი იყო გორიდან შვილთან ერთად მოსული, რომელმაც ზუგდიდის უმაღლესი სასწავლებელი მიუთითა, არ მიაქცია ყურადღება, რატომღაც, რომ ეს სასწავლებელი ტერიტორიულად ზუგდიდშია და გვეუბნებოდა: მე ვერ გადავსახლდები ზუგდიდში და ვერც ბავშვს გავუშვებ, იმიტომ რომ დამატებით თანხასთან არის დაკავშირებულიო. შარშან ასეთი აბიტურიენტების რაოდენობა, ვინც ვერ მოახერხეს ხელშეკრულების გაფორმება უმაღლეს სასწავლებელთან, მიუხედავად იმისა, რომ რანჟირებულ სიაში ჩარიცხულები იყვნენ, 500 იყო.
აბიტურიენტებისთვის, რომელთაც მეორად ჩარიცხვაზე ჰქონდათ პრეტენზია (სულ 29 აბიტურიენტი), ვცდილობდი ამეხსნა, რომ არ მაქვს უფლება, მოვიქცე უსამართლოდ. შარშან და შარშანწინაც მოვიქეცით უსამართლოდ, როდესაც იმ 500 აბიტურიენტის პრობლემები არ გავითვალისწინეთ. თუ ჩვენ აბიტურიენტების კონკრეტულ ჯგუფს ვაძლევთ ცვლილების განხორციელების შესაძლებლობას ჩამონათვალში, მაშინ სხვებსაც უნდა მივცეთ იგივე უფლება და შევაცვლევინოთ რეიტინგული ჩამონათვალი. ეს კი, რა თქმა უნდა, ავტომატურად გულისხმობს, რომ უნდა შეჩერდეს პროცესი, თავიდან უნდა მივცეთ ყველას შესაძლებლობა, გააკეთოს განაცხადი, თავიდან უნდა გავიაროთ ჩარიცხვების პროცედურა და, ასეთ შემთხვევაში, ბუნებრივია, უმაღლესი სასწავლებლები სწავლას მეორე სემესტრამდე ვერ დაიწყებენ.
რაც ყველაზე მთავარია, უნდა გავითვალისწინოთ უკვე ჩარიცხული სტუდენტების უფლებები, რომლებმაც უკვე დაიწყეს სწავლა და გააფორმეს ხელშეკრულებები. თუ ჩარიცხვების პროგრამას თავიდან დავატრიალებდით, ყველა სტუდენტი ისევ აბიტურიენტი გახდებოდა, თავიდან უნდა მოემზადებინა განაცხადი, რაც ამ პროცედურას თან ახლავს, ბუნებრივია, სურათიც შეიცვლებოდა, რაც, 28 ათასამდე სტუდენტის უკმაყოფილებას გამოიწვევდა. ეს თეორიულადაც წარმოუდგენელია და, ბუნებრივია, ჩვენ ამაზე წამსვლელები არ ვიყავით, მაგრამ უბრალოდ გვინდოდა ახსნა იმ 29 აბიტურიენტისთვის, ვინც მოთხოვნას აწერდა ხელს. ხომ უნდა გავაცნობიეროთ, რას ვითხოვთ.
დავუშვათ, ეს აბიტურიენტები მეორადი ჩარიცხვით ჩარიცხულიყვნენ. ეს პროცედურა გარკვეულ დროს საჭიროებს და სწავლას მხოლოდ მეორე სემესტრიდან დაიწყებდნენ ისევე, როგორც ეს შარშან მოხდა. სადაც არ უნდა ჩარიცხულიყვნენ, გადასახადი მთელი წლის ექნებოდათ გადასახდელი, მიუხედავად იმისა, რომ ერთი სემესტრი არ ისწავლიდნენ. სტუდენტებს სოციალურად დაუცველი ოჯახებიდან, სოციალური გრანტის მოსაპოვებლად, სოციალურ პროგრამაში მონაწილეობის უფლება აქვთ. მეორადი ჩარიცხვის შემთხვევაში, ამის უფლებასაც კარგავენ, რადგან სწავლას მეორე სემესტრიდან დაიწყებენ და სოციალურ პროგრამაშიც ვერ მოხვდებიან. რა გამოდის, რომ ვიბრძვით მხოლოდ ორი თვისთვის?! ვუხსნიდი იმასაც, რომ თუ იმის იმედი გაქვთ, რომ სექტემბრიდან სხვა უმაღლეს სასწავლებელში გადასვლას მოახერხებთ, ესეც დაივიწყეთ, იმიტომ რომ, მობილობით სარგებლობისთვის, ერთი წლის განმავლობაში, შესაბამისი კრედიტები უნდა დააგროვოთ და მხოლოდ ამის შემდეგ შეგიძლიათ მობილობაზე ფიქრი. ერთი სემესტრის განმავლობაში, თეორიულადაც კი, შეუძლებელია ერთი წლის კრედიტების დაგროვება. მიუხედავად ამ ყველაფრისა, რადგან შარშან და შარშანწინ იყო ამის პრეცედენტი, რამდენიმე აბიტურიენტი ითხოვდა მეორად ჩარიცხვას.
შარშან 200-მდე იყო მათი რაოდენობა, ვინც გადალახა ბარიერი და ვერ ჩაირიცხა კონკრეტულ უმაღლეს სასწავლებელში. მეორადი ჩარიცხვების შედეგად, როგორ გგონიათ, დაახლოებით, რამდენი ჩაირიცხა? 75 აბიტურიენტი. მათგან რამდენმა გააფორმა ხელშეკრულება უმაღლეს სასწავლებელთან? ხელის თითებზე შეგვიძლია დავითვალოთ. შეხვედრაზე ამ საკითხით დავინტერესდი, რექტორთა აბსოლუტურმა უმრავლესობამ მიპასუხა, ჩვენთან არც ერთი სტუდენტი მეორადი ჩარიცხვით არ მოსულაო. ერთად ერთი რექტორი იყო, რომელმაც გვითხრა, რომ ერთი სტუდენტი ჩაირიცხა და იმანაც ხელშეკრულება არ გააფორმა. შესაძლოა თითო-ოროლა სხვა უმაღლესებშიც არის, მაგრამ ეს საერთო სურათს არ ცვლის. ბუნებრივია, როდესაც უმაღლესი სასწავლებელი მეორადი ჩარიცხვით მოხვედრილ სტუდენტებზე პასუხისმგებლობას თავის თავზე იღებს, მეორე სემესტრიდან სპეციალურად უნდა გამოყოს მასწავლებლები იმ ერთი სტუდენტისთვის, შეცვალოს მისთვის სასწავლო გეგმა და სასწავლო პროცესი ამ ინდივიდუალურ სტუდენტს მოარგოს.
ხომ შეიძლება დავსვათ ლოგიკური შეკითხვა — ან ერთი, ან მეორე მხრიდან, რისთვის ვიბრძვით? რას ვკარგავთ? თებერვლის ბოლოდან უკვე ახალი პროცესი იწყება და იმის მაგივრად, რომ სრულყოფილი სტუდენტი გავხდე, საგრანტო კონკურსშიც მივიღო მონაწილეობა, თუ სოციალურად დაუცველი ვარ, სოციალურ პროგრამაშიც მოვხვდე, სათანადოდ მოვემზადო და მეორე წელს ჩავაბარო, ვითხოვ მეორად ჩარიცხვას. არ მესმის, რა მენტალიტეტია. სიმართლე გითხრათ, მშობლებთან უფრო გამიჭირდა საუბარი და ამის ახსნა-განმარტება, ვიდრე აბიტურიენტებთან და სტუდენტებთან. როგორ შეიძლება ახალგაზრდას არასრულფასოვანი სტუდენტობა უსურვო, ეს მშობლებმაც უნდა გააცნობიერონ.
ერთხელ და სამუდამოდ, ამ ყველაფერს წერტილი უნდა დავუსვათ, ცოტა გონივრულად მოვიქცეთ და, წესისა და რიგის ფარგლებში, გავაკეთოთ ყველაფერი. რა თქმა უნდა, შეხვედრა ძალიან ნაყოფიერი იყო და, საბოლოო ჯამში, ყველანი ერთი და იმავე პოზიციაზე აღმოვჩნდით.
ჩვენი ორგანიზაციის კარი ღიაა ნებისმიერი მსურველისთვის. ყოველ ხუთშაბათს მე პირადად მაქვს მიღების საათები, დილიდან საღამომდე. სხვა დღეებშიც, ყოველ წუთს და წამს შეუძლიათ მოვიდნენ ჩვენთან და კონსულტაციებზე, ბუნებრივია, არავინ დაზარდება, ჩემიდან დაწყებული ნებისმიერი თანამშრომლის ჩათვლით.
— აბიტურიენტები იმასაც ამბობდნენ, რომ რამდენიმე უმაღლესი სასწავლებელი მივუთითეთ, მაგრამ პროგრამულად არ აისახაო
— ეს გამორიცხულია — პროგრამა შესაძლებლობას გვაძლევს, შევამოწმოთ თითოეული წამი და წუთი, როდესაც აბიტურიენტი შედის პროგრამაში, თუნდაც ცვლილებას არ ახორციელებდეს და მით უმეტეს, როცა ცვლილებას განახორციელებს. რამდენიმე აბიტურიენტი მოვიდა, მშობელთან ერთად და თქვა, რომ მე ეს უმაღლესი მქონდა მითითებული და შემდეგ არ აღმოჩნდა ჩამონათვალშიო. ეს ნამდვილად ტყუილი იყო. თუ პროგრამას რაიმე ხარვეზი აქვს, ეს ერთ, ორ ან თუნდაც ათ აბიტურიენტს კი არ შეეხება, არამედ, საბოლოო ჯამში, ათი ათასობით აბიტურიენტს, მასიურ სახეს მიიღებს. თუ აბიტურიენტს ასე ეჩვენებოდა ან ახსოვდა, რომ სხვანაირად ჰქონდა ჩამონათვალი, ამის შემოწმება ძალიან მარტივია. ვაჩვენეთ, მარტიდან დაწყებული 12 აგვისტოს ჩათვლით, რომელ დღეს, რომელ საათზე, რომელ წუთზე იყვნენ შესული პროგრამაში, განახორციელეს თუ არა რაიმე ცვლილება, რა დაფიქსირდა ბაზაში. ეს არ არის დახურული პროგრამა, რომელსაც ვერ შეამოწმებ.
— 2016 წელს რაიმე სიახლე ხომ არ იგეგმება ეროვნულ გამოცდებზე?
— ძალიან აქტიურად ვმუშაობთ იმაზე, რომ ადმინისტრირების პროცესში გამოვიყენოთ ახალი ტექნოლოგიები და „ქაღალდით და ფანქრით“ ტესტები ელექტრონული ფორმატის ტესტებით ჩავანაცვლოთ. ბუნებრივია, ეს გარკვეულ საკითხებთანაა დაკავშირებული, რაც აუცილებლად უნდა მოგვარდეს, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ამ თემაზე საუბარი ზედმეტია. უახლოეს მომავალში იქნება მიღებული გადაწყვეტილება, ვგულისხმობ საგამოცდო ცენტრების აღჭურვას შესაბამისი ტექნიკით და, ამ შემთხვევაში, ჩვენი ორგანიზაცია მზად არის, გადავიდეს ელექტრონული ფორმატის ტესტირებაზე. თუ ეს გადაწყვეტილება მიღებული იქნება, ამ სიახლეს უკვე 2016 წლისთვის შევთავაზებთ აბიტურიენტებს. საკითხი ძალიან მალე უნდა გადაიჭრას, ამ თვეს არ უნდა გადაცილდეს და აბიტურიენტები დროულად უნდა იყვნენ ინფორმირებული ამ სიახლესთან დაკავშირებით.
თუ საკითხი დადებითად გადაწყდება, რისი დიდი იმედი მაქვს, მაშინ მთელი წლის განმავლობაში, ინფორმაციის მიწოდების გარდა, გვექნება ბევრი აპრობაცია. აბიტურიენტებს შესაძლებლობა ექნებათ, დეტალურად გაეცნონ სიახლეს, რომელსაც 2016 წელს შევთავაზებთ. პირადად მე, ძალიან მინდა, რომ ტექნიკური საკითხები გადაიჭრას, იმიტომ რომ, უკვე აქტიურად ვმუშაობთ ელექტრონულ ფორმატზე.
სხვა მხრივ, აბიტურიენტების შემთხვევაში, ახალი არაფერია. სექტემბერი (ოქტომბრის პირველ ნახევრამდე), როგორც წესი, ჩვენთვის, ორგანიზაციის შიგნით, აქტიური პროცესია. გამოცდების შემდგომ, როდესაც შედეგები სახეზეა, მიმდინარეობს თითოეული საგამოცდო ტესტის დეტალური ანალიზი. კვლევის დეპარტამენტთან და საგნობრივ ჯგუფებთან ერთად, გვაქვს ინტენსიური სემინარები. კვლევის საფუძველზე ვიღებთ გადაწყვეტილებას, არის თუ არა აუცილებელი, შინაარსობრივი თვალსაზრისით, შედეგებზე და ფსიქომეტრულ ანალიზზე დაყრდნობით, ამა თუ იმ ტესტური დავალების ფორმატის შეცვლა. მაგრამ ამას სიახლეს ვერ დავარქმევ, მაგალითად, ისტორიის ტესტში მაქსიმალური ქულა შეიცვლება თუ რომელიღაც დავალების ფორმატი. თუმცა, რა თქმა უნდა, როგორც კი გადაწყვეტილებას მივიღებთ, ამის შესახებ ვიწყებთ საუბარს და აბიტურიენტებს წინასწარ ვაცნობთ ინფორმაციას.
ბუნებრივია, თუ ჩვენ ელექტრონული ფორმის ბუკლეტების მომზადებაზე გადავედით, თვითონ ტესტის ბუკლეტის ფორმატი, შესაძლოა, გარკვეულწილად შეიცვალოს, კომპიუტერის ეკრანს უნდა მოერგოს და განსხვავებული ფორმატის იქნება. არ ვგულისხმობ შინაარსობრივ ნაწილს, ვსაუბრობ თვითონ ფორმატზე — როგორ უნდა განთავსდეს დავალება ეკრანზე თუ სხვ. მიუხედავად იმისა, რომ ჯერ საბოლოო გადაწყვეტილება მიღებული არ არის, ამაზე უკვე ვმუშაობთ. გადასაწყვეტია მნიშვნელოვანი საკითხი — რამდენად იქნება შესაძლებელი საგამოცდო ცენტრების აღჭურვა შესაბამისი ტექნიკით. ბუნებრივია, ეს არ არის მარტივი სამუშაო, პირველ რიგში, გათვალისწინებულ უნდა იქნეს აბიტურიენტების ინტერესები იმ თვალსაზრისით, რომ თვითონ ტესტური დავალების ფორმატი ეფექტურად იყოს განლაგებული ეკრანზე და პრობლემას არ წარმოადგენდეს დავალებებზე მუშაობა, ამ კუთხით სერიოზული სამუშაოა ჩასატარებელი. ბუნებრივია, ამანაც შეიძლება, კოსმეტიკური თვალსაზრისით, გარკვეული კუთხით, ფორმატის ცვლილება გამოიწვიოს. შინაარსობრივი თვალსაზრისით, რადიკალური ცვლილების მოლოდინი არ გვაქვს. ოქტომბრის პირველი რიცხვებისთვის, ანალიზს რომ დავასრულებთ, მაშინ გამოჩნდება საჭირო იქნება თუ არა მცირე ცვლილებები.
— საზოგადოების ერთი ნაწილი საატესტატო და ეროვნული გამოცდების გაერთიანების მომხრეა...
— მე მგონი, ყველა ერთად ვთანხმდებით, რომ თვითმიზანი არ არის და არც შეიძლება იყოს ახალი საგამოცდო მოდელის შემოტანა, რაღაცის შეცვლის. ნებისმიერი საგამოცდო მოდელი მკაფიოდ ჩამოყალიბებულ მიზანს უნდა ემსახურებოდეს — რას ემსახურება კონკრეტული საგამოცდო მოდელი. ბუნებრივია, საგამოცდო მოდელი კონკრეტულ პრინციპებს ეყრდნობა. აქედან გამომდინარე, თუ მკაფიოდ ჩამოყალიბდება, რას უნდა ემსახურებოდეს კონკრეტული საგამოცდო მოდელი (რაც ჩვენი ორგანიზაციის პრეროგატივა არ არის) და შესაბამისი პრინციპები იქნება შემოღებული, ბუნებრივია, მხოლოდ ამის შემდეგ შეიძლება უკვე საუბარი იმაზე, თუ როგორი უნდა იყოს ეს საგამოცდო მოდელი.
დღეს ამაზე ლაპარაკი ნამდვილად ნაადრევია, რამდენადაც პრინციპები, რომლებსაც ერთიანი ეროვნული გამოცდები ეყრდნობა და რაზეც ეს მოდელი აიგო, არ შეცვლილა. თუმცა, იმთავითვე ვამბობდით, დროულად იყო შესაცვლელი იმიტომ, რომ აუცილებლად მოგვცემდა უარყოფით შედეგებს. პირველ რიგში, მხედველობაში მაქვს უმაღლესი სასწავლებლების პრინციპი, სახელმწიფო გრანტის განაწილების პრინციპი, რომელსაც ეყრდნობა ეს მოდელი. თუ ეს პრინციპი არ შეიცვალა, მაშინ უბრალოდ გაუგებარია, რა მოდელზე ვსაუბრობთ. მხოლოდ ის მიზეზი, რომ აბიტურიენტს ძალიან ბევრი გამოცდის ჩაბარება უწევს, არასერიოზულია. იმ პერიოდში, ჩვენ არ ვიყავით გამოსაშვები გამოცდების სისტემის შემოღების მომხრეები, მაშინ აბიტურიენტს სულ ოთხი გამოცდის ჩაბარება უწევდა. წინა ხელისუფლების პერიოდში შემოღებული იქნა საატესტატო გამოცდები, ჩვენ უბრალოდ შემსრულებლები ვიყავით. მაშინვე ვცდილობდი ამეხსნა, რომ სკოლა სერიოზული გამოწვევების წინაშე იდგა და სასწავლო პროცესს პრობლემები ჰქონდა, ახალი საგამოცდო მოდელის შემოტანით შეიძლება კიდევ უფრო დაგვემძიმებინა მდგომარეობა, ახალი საგამოცდო მოდელით სასწავლო პროცესი არ გამოსწორდებოდა. მაგრამ გადაწყვეტილება მიღებულ იქნა და ჩვენც იძულებული გავხდით, შემოგვეღო ახალი სისტემა გამოსაშვები გამოცდების სახით.
მაშინ დავუბრუნდეთ იმ სისტემას, როდესაც სტუდენტებს ოთხი გამოცდა ჰქონდათ ჩასაბარებელი ან სულ გავაუქმოთ საგამოცდო სისტემა და არც ერთი გამოცდა არ ექნება ჩასაბარებელი და კიდევ უფრო ბედნიერი იქნება! მიზეზი, რომ აბიტურიენტი ბევრ გამოცდას აბარებს, მარტივად რომ ვთქვათ, არასერიოზულია.
ბევრ წარმატებულ ქვეყანაში ძალიან ეფექტურად არსებობს ე.წ. მატურა გამოცდების სისტემა, სადაც მოსწავლეები გამოსაშვები გამოცდების სახით აბარებენ გამოცდებს და შემდეგ ის შედეგები უმაღლეს სასწავლებლებში ჩასარიცხად არის გამოყენებული. ჩვენ შემთხვევაში, ამის ახლა გაკეთება ძალიან ბევრ პრობლემას გააჩენს. თავი დავანებოთ ლოჯისტიკურ მხარეს, დავუშვათ მოგვარდა ყველაფერი და, 19 საგამოცდო ცენტრის ნაცვლად, გვაქვს 2000 საგამოცდო ცენტრი, ცოტა მეტიც. დავუშვათ, მოსწავლემაც ჩააბარა გამოცდები, უმაღლესი სასწავლებლები წინასწარ აცხადებენ თავიანთ მოთხოვნებს, მაგალითად, მინდა სტუდენტი, რომელსაც ფიზიკაში ეს შედეგი აქვს, ქიმიაში — ეს და ა.შ. ბუნებრივია, აკრედიტაციის პრინციპი შენარჩუნებულია, რომელიც გვეუბნება, რომ თუ უმაღლეს სასწავლებელს 100 საკონკურსო ადგილი აქვს, ასმეერთეს ვერ მიიღებს. თუ ასზე ნაკლები სტუდენტი მივიდა, ასეთი მოთხოვნების პირობებში, ვთქვათ — 20, ბუნებრივია უმაღლესი სასწავლებელი ძალიან სერიოზული პრობლემის წინაშე დადგება, იმიტომ რომ, ჩვენ ვიცით, მისი დაფინანსების ლომის წილი სახელმწიფო გრანტებით მოდის — ან სახელმწიფო უხდის სტუდენტს სწავლის საფასურს, ან სტუდენტი იხდის საკუთარი ჯიბიდან. რეალურად, უმაღლეს სასწავლებლებს ვაიძულებთ, აქცენტი გააკეთონ რაოდენობაზე და არა ხარისხზე. რა თქმა უნდა, უმაღლესი საწავლებელი დაინტერესებული უნდა იყოს, რომ მოიზიდოს რაც შეიძლება მეტი სტუდენტი, მაგრამ თუ 100 საკონკურსო ადგილიდან მხოლოდ 20 შეივსება, ეს ფინანსურად ტრაგედია არ უნდა იყოს. შეიძლება აღმოჩნდეს ისეც, რომ არა 100-მა დააკმაყოფილა მოთხოვნები, არამედ 150-მა, ამ შემთხვევაში რა ქნას უმაღლესმა სასწავლებელმა, რომელსაც 100-ზე მეტი სტუდენტის მიღების უფლება არ აქვს. მეორე მხრივ, აბიტურიენტებს ხომ უნდა მივცეთ რამდენიმე არჩევანის შესაძლებლობა?! დავუშვათ, ჩემი შედეგები შემიძლია გავაგზავნო არაერთ უმაღლეს სასწავლებელში. წარმოვიდგინოთ, რომ დავაკმაყოფილე მათი მოთხოვნები და, პირობითად, 5-მა უმაღლესმა სასწავლებელმა ჩამრიცხა. ხუთივეში ხომ ვერ ვისწავლი, არჩევანს ერთ კონკრეტულ უმაღლეს სასწავლებელზე გავაკეთებ, იმ ოთხს კი ადგილს გავუუქმებ, მაგრამ უმაღლესს ხომ თავისი გათვლა აქვს. ვთქვათ, მას 50-მა სტუდენტმა მიმართა და 50-ივე ჩარიცხა, რეალურად კი, 50-ის ნაცვლად, შეიძლება 15 სტუდენტი მივიდეს, დანარჩენებმა სხვა უმაღლესი სასწავლებლები აირჩიონ. ამ შემთხვევაში, რა ქნას უმაღლესმა სასწავლებელმა, რომელსაც, ამ სისტემის წყალობით, სერიოზული ფინანსური პრობლემები ექმნება?! ელემენტარულად, სასწავლო პროცესის დაგეგმვასაც ვერ მოახერხებს, იმიტომ რომ, 50 სტუდენტის მისაღებადაა მზად, მაგრამ რეალურად გაცილებით ნაკლები მოდის.
თუ კარგად არ დავუკვირდებით და ამ პრინციპებზე — დაფინანსების, აკრედიტაციის და ა.შ. — სერიოზულად არ ვიფიქრებთ და რადიკალურად არ შევცვლით, დღეს ძალიან ადრეა ლაპარაკი იმაზე, როგორი საგამოცდო სისტემა გვინდა. სულ ამას ვიმეორებ, ჩამოვყალიბდეთ, შეიქმნას პრინციპები, რა პრინციპების გათვალისწინება მოუწევს ახალ საგამოცდო მოდელს და არანაირი პრობლემა, ახალი საგამოცდო მოდელის შექმნის თვალსაზრისით, ჩვენს ორგანიზაციას არ ექნება.
— ცენტრის ინიციატივა — სტუდენტების დასაქმება
— ეს ჩვენი ორგანიზაციის სოციალური პროექტია — იმ სტუდენტების დახმარება, ვინც ვერ მოიპოვა სახელმწიფო დაფინანსება, სახელმწიფო გრანტი ან ვერ ჩაირიცხა იმ ფაკულტეტზე, სადაც სახელმწიფო სრულად აფინანსებს სწავლას; არ მოხვდა სოციალურ პროექტში და, აქედან გამომდინარე, დაფინანსება ვერ მოიპოვა, მაგრამ სწავლობს და ძალიან უჭირს საფასურის გადახდა. ბევრი შემთხვევაა, როდესაც სტუდენტი მუშაობს და მისთვის არაადეკვატურ საქმეს აკეთებს, რადგან მისი მთავარი საქმე არის სწავლა. ზოგს ღამის საათებში უწევს მუშაობა და წვალობს იმის გამო, რომ სწავლის საფასური დაფაროს ან საცხოვრებლის პრობლემა მოაგვაროს. ძალიან გვინდა ამ სტუდენტებს ჩვენთან თანამშრომლობა შევთავაზოთ. პირადად მე, ვფიქრობ, სტუდენტებისთვის, ფინანსური მხარდაჭერის გარდა, პირველ რიგში, ძალიან საინტერესო იქნება იმ ორგანიზაციაში ყოფნა და მუშაობა, რომელიც საგანმანათლებლო სივრცეში ერთ-ერთი სერიოზული ორგანიზაციაა. ჩვენთან ურთიერთობით გამოცდილებასაც შეიძენენ და ბევრ სხვა რამესაც ისწავლიან, რაც მათ ძირითად საქმიანობასთან უფრო ახლოს იქნება, ვიდრე სხვა ნებისმიერი სამუშაო.
პირველ ეტაპზე პილოტირების რეჟიმში ვართ, უნდა ვნახოთ, როგორ ამუშავდება ეს ყველაფერი, მოგვცემს თუ არა სასურველ შედეგს. მივმართეთ რამდენიმე სახელმწიფო უმაღლეს სასწავლებელს და მგონია, რომ მეორე ეტაპზე აუცილებლად უნდა გავითვალისწინოთ კერძო უმაღლესი სასწავლებლები, რადგან გადასახადი იქ გაცილებით მეტია, ვიდრე სახელმწიფოში. იქ სწავლობენ ისეთი სტუდენტები, რომლებმაც გრანტიც კი მოიპოვეს, მაგრამ კერძო უმაღლეს სასწავლებელში ერთი იმდენი კიდევ აქვთ გადასახდელი. თუ პილოტირება წარმატებული გამოდგა, რა თქმა უნდა, შემდეგ პროექტი დაიხვეწება.
უმაღლეს სასწავლებლებს თხოვნით მივმართეთ, თავდებად დაუდგნენ თავიანთ სტუდენტებს, რადგან კარგად იცნობენ მათ საჭიროებებს და უკეთ იციან, ვის სჭირდება დახმარება. სამუშაოს რომ ვთავაზობთ სტუდენტებს, პირველ რიგში, პასუხისმგებლობის გრძნობის მქონე ახალგაზრდები გვინდა. ამიტომაც მივმართეთ უმაღლეს სასწავლებლებს თხოვნით, ასეთი სტუდენტების სია მოგვაწოდონ. სამწუხაროდ, ჩვენი სოციალური პროექტი პირველკურსელებზე ვერ გავრცელდება, რამდენადაც უმაღლესი სასწავლებლები ჯერ არ იცნობენ პირველკურსელებს, ამიტომაც აქცენტი მეორე-მესამეკურსელებზე გვაქვს გადატანილი. ჩვენმა პროექტმა სერიოზული გამოხმაურება გამოიწვია და დიდი იმედი მაქვს, რომ დავეხმარებით ჩვენს ახალგაზრდებს, თუნდაც მცირედით. სექტემბრის ბოლომდე უკვე გვექნება სია. გასათვალისწინებელია მათი სწავლის გრაფიკიც. არ მინდა, რომ სტუდენტების ძირითად საქმიანობას შეეშალოს ხელი, მთავარი და მნიშვნელოვანი მათთვის სწავლაა და შემდეგ უკვე — სხვა დანარჩენი.
დასაქმებაში მხოლოდ ზაფხულის პერიოდი არ იგულისხმება, როდესაც ჩვენ აქტიურად გვჭირდება ძალიან ბევრი ადამიანი მეთვალყურეების, კურატორების, რეგისტრატორების სახით. მთელი წლის განმავლობაში ვატარებთ ოლიმპიადებს, აპრობაციებს, საგანმანათლებლო კვლევებს და ა.შ. ასე რომ, მთელი წლის განმავლობაში გვჭირდება ადამიანები და შესაბამისად, შეთავაზებებიც იქნება. რაც უფრო მეტ სტუდენტს მოვიცავთ, ჩვენც უფრო ბედნიერები ვიქნებით. ახალგაზრდებთან ურთიერთობას არაფერი ჯობია — ეს გამოცდილება წლების განმავლობაში შევიძინეთ. ბუნებრივია, ცალკეულ შემთხვევაში, შეიძლება ჩვენი ურთიერთობა უფრო მჭიდრო ურთიერთობაში გადაიზარდოს და რატომაც არა, ორგანიზაციასაც სჭირდება გაახალგაზრდავება.
ესაუბრა ლალი თვალაბეიშვილი
|
