2015-11-19 შვედეთმა მომცა ცოდნა, რომელმაც ჩემი მომავალი განსაზღვრა რუბრიკის სტუმარია ნათია გამყრელიძე,
ივანე ჯავახიშვილის სახელობის
თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მაგისტრანტი
— რამდენად წარჩინებული მოსწავლე იყავი სკოლაში და როგორ გახსენდება იქ გატარებული წლები, მასწავლებლები, განსაზღვრა თუ არა სკოლამ შენი პროფესიული მომავალი?
— თბილისის 124-ე საჯარო სკოლაში გატარებული წლები სასიამოვნოდ მახსენდება. ვფიქრობ, ადამიანები გაყვარებენ იმ ადგილს, სადაც იმყოფები. შესაბამისად, თანაკლასელებმა და მასწავლებლებმა მოახერხეს ის, რომ სასიამოვნოდ გამხსენებოდა მოსწავლეობის პერიოდი. წარჩინებული მოსწავლე ვიყავი, მასწავლებლების სიყვარული და სითბო არასდროს მომკლებია. განსაკუთრებით მახსენდება ჩემი გეოგრაფიის მასწავლებელი გულნაზ კაკაბაძე, რომელიც 3 წელი მასწავლიდა. თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ მან არა მხოლოდ საგნობრივი ცოდნა მომცა, არამედ ცხოვრებისეული. მისი გაკვეთილები, ძირითადად, დებატების რეჟიმში მიმდინარეობდა, ხელს უწყობდა ლოგიკურ მსჯელობას, საკუთარი აზრის დაფიქსირებას და ყველასგან გამოირჩეოდა. მახსოვს, ერთხელ იკითხა, როგორ იშიფრებოდა ნაTჴ-ს ლოგო. ვინც ამ კითხვას უპასუხებს, ათიანს ვუწერო. რა თქმა უნდა, ყველას უნდოდა ათიანი და გაფაციცებით ვუყურებდით ლოგოს, რომ ერთმანეთისთვის პასუხის გაცემა დაგვესწრო. რამდენიმე წუთში, სხარტად ვუპასუხე. მახსოვს, ღიმილიანი სახით ჩამიწერა ჟურნალში 10-იანი. შესაძლებელია ითქვას, რომ სკოლა, ბაზისურ დონეზე, განსაზღვრავს ადამიანის პროფესიულ მომავალს, რადგან სკოლაა ის ადგილი, სადაც იწყებ ფიქრს, თუ სად ხედავ შენს თავს, რა გინდა იყო მომავალში (ამაში, დიდწილად, რა თქმა უნდა, ოჯახიც გეხმარება), ხოლო ცხოვრების შემდგომ ეტაპებზე, როცა ღირებულებების გადაფასება ხდება, ნელ-ნელა, უფრო და უფრო ხვდები, რა არის შენი ნამდვილი ინტერესი. ასეა ჩემ შემთხვევაში, ძირითადად, სკოლამ და ოჯახმა განსაზღვრეს ჩემი პროფესიული არჩევანი, თუმცა პროფესია სრულიად დამოუკიდებლად ავირჩიე, არ მქონია შეზღუდვა და მითითება მშობლებისგან. მათ სრული თავისუფლება მომცეს უნივერსიტეტის და სპეციალობის შერჩევაში, ასეთი თანადგომა და ნდობა კი, წარმატებული აღმოჩნდა ჩემი მომავლისათვის.
— უმაღლესი განათლების მისაღებად გრიგოლ რობაქიძის სახელობის უნივერსიტეტს ირჩევ, როგორ აფასებ იქ მიღებულ ცოდნას?
— მართლაც რომ ასეა, გრიგოლ რობაქიძის სახელობის უნივერსიტეტი გამიზნულად ავირჩიე. აბიტურიენტობის პერიოდში ბევრს ვფიქრობდი, რომელ უნივერსიტეტში ჩამებარებინა. თებერვალში, უნივერსიტეტების ჩამონათვალს რომ ვეცნობოდი, თვალში მომხვდა რობაქიძის: სოციოლოგია, მედია, კულტურის ფაკულტეტი. მეორე დღესვე დედაჩემი წავიყვანე ალმა-მატერში და კურსის ხელმძღვანელს, ბატონ თენგიზ ირემაძეს გავესაუბრეთ, რათა უფრო დაწვრილებით გამეგო ამ პროგრამის შესახებ. იმ დღის შემდეგ ზუსტად ვიცოდი, სად და რაზე მინდოდა სწავლის გაგრძელება. რობაქიძის უნივერსიტეტის პროფესორ-მასწავლებლებმა სიღრმისეული ცოდნა მომცეს, უდიდესი წვლილი შეიტანეს ჩემი აზროვნების ჩამოყალიბებაში. ლექტორები ყველანაირად მხარში გვედგნენ, არაფერს იშურებდნენ, რაც შეიძლება მეტი ცოდნა მოეცათ ჩვენთვის და გზა გაეკაფათ საერთაშორისო ასპარეზზე. აქედან გამომდინარე, მიმაჩნია, რომ სწორედ აქ მიღებული ცოდნით გავხდი კონკურენტუნარიანი საერთაშორისო დონეზე.
— შემდეგ სწავლას შვედეთის სამეფოში აგრძელებ, კერძოდ, მალმოს უნივერსიტეტში. მიამბე, რა გზა გაიარე საქართველოდან შვედეთის სამეფომდე და რატომ აირჩიე განათლების მისაღებად ეს ქვეყანა, რა პროფესიას დაეუფლე და რამ განაპირობა პროფესიის არჩევანი?
— ბაკალავრიატის მესამე კურსზე ვიყავი, როდესაც გამოცხადდა კონკურსი ერასმუს მუნდუსის სტიპენდიისათვის. ჩემი უნივერსიტეტი „ალმა მატერი“ ამ პროექტის პარტნიორი უნივერსიტეტია და, შესაბამისად, შესაძლებლობა მქონდა, მონაწილეობა მიმეღო კონკურსში და გამარჯვების შემთხვევაში, დამამთავრებელი წელი საზღვარგარეთ მესწავლა. გადავწყვიტე ბედი მეცადა. სულ სამი ქვეყანა ავირჩიე: შვედეთი, პოლონეთი და რუმინეთი. თუმცა, ხარისხობრივად, პირველ ადგილას შვედეთი მქონდა ჩაწერილი, რადგან ვიცოდი, რომ ამ ქვეყანაში სწავლების ძალიან მაღალი სტანდარტებია, ამასთანავე, არჩევანი იმანაც განაპირობა, რომ დანიელი ნათლული მყავს. პროგრამაში მონაწილეობის მიღება ბევრ პროცედურას არ მოითხოვდა. ჩემი უნივერსიტეტის ლექტორი ნინო ქემერტელიძე პროგრამის კოორდინატორია და სწორედ მისი დახმარებით რეგისტრირდებიან სტუდენტები. მთავარია, იყო კარგი სტუდენტი, გქონდეს კარგი ნიშნები, მოტივაცია და რწმენა იმისა, რომ შეგიძლია ამ პროგრამაში გამარჯვება. დანარჩენი კი დოკუმენტებია, რაც ადვილად მოსამზადებელია. ასე დავრეგისტრირდი. ერთ მშვენიერ დღეს გავიგე, რომ ამ პროგრამის სტიპენდიანტი გავხდი. ეს იყო უბედნიერესი დღე ჩემს ცხოვრებაში, რისი წერილობით გადმოცემა მართლაც რომ რთულია. შვედეთში ყოფნის დროს, ვეუფლებოდი საერთაშორისო ურთიერთობების სპეციალობას, ყოველთვის მაინტერესებდა ქვეყნებს შორის ურთიერთობები მრავალმხრივ კონტექსტში, პოლიტიკურ, ეკონომიკურ და კულტურულ დონეზე.
— რა წესით გამოიყოფა სტიპენდიები და გრანტები უცხოელი სტუდენტებისთვის. რა პრივილეგიებით სარგებლობენ წარჩინებული სტუდენტები, არის თუ არა მათთვის რაიმე შეღავათები?
— იქ სწავლის პერიოდში არ გამიგია, რომ თავად მალმოს უნივერსიტეტს ჰქონდეს რაიმე პრივილეგია წარჩინებული სტუდენტებისათვის, თუმცა, იმ სტუდენტებისთვის, რომელთაც განათლების მიღება სხვა ქვეყანაში სურთ, ძალიან ბევრი გრანტის მოპოვების შესაძლებლობა აქვთ დონორი ორგანიზაციებისგან. რაც შეეხება სხვა უნივერსიტეტებს, ევროპის მრავალი უნივერსიტეტი უფინანსებს წარჩინებულ სტუდენტებს, პირველი სემესტრის შემდგომ, ნაწილობრივ ან სრულად სწავლას, ეს მათ გჵა-ზეა დამოკიდებული.
— როგორ ფიქრობ, რა უპირატესობა აქვს ევროპულ მოწინავე უმაღლეს სასწავლებლებს ქართულთან შედარებით, რა შეგიძლია გვიამბო სასწავლო პროგრამების, ლექციებისა და პროფესორ-მასწავლებლების შესახებ, რა მსგავსება და განსხვავებაა ევროპულ უმაღლეს სასწავლებლებსა და ქართულს შორის?
— რადგან მხოლოდ მალმოს უნივერსიტეტის სწავლების სისტემას გავეცანი, მას შევადარებ ქართულ უნივერსიტეტებს. თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ მალმოს უნივერსიტეტი „სამოთხეა“, სადაც აბსოლუტურად ყველანაირი კომფორტი აქვს სტუდენტს, რომ საკუთარი თავის რეალიზება მაქსიმალურად მოახდინოს, ისწავლოს და მართლა იგრძნოს სტუდენტობის ტკბილი გემო. სწორედ იქ შევიგრძენი, რომ სტუდენტი ვიყავი. მოგეხსენებათ, შვედეთი რა დონის ქვეყანაა, შესაბამისად, უნივერსიტეტების ინტერიერი და ექსტერიერი ყველა მხრივ აღჭურვილია. პროგრამები მრავალფეროვანია და მართლაც ძალიან საინტერესო, თანამედროვე სამყაროსთან მორგებული, თუმცა ვერ ვიტყვი, რომ აღნიშნულ პროგრამებს ქართული უნივერსიტეტები არ სთავაზობენ სტუდენტებს. რა თქმა უნდა, არის ისეთი პროგრამებიც, რომლებიც ჩვენთან არ ისწავლება, მაგრამ მათი რიცხვი ძალიან მცირეა. რაც შეეხება ლექციებს, ამ მხრივ, არაჩვეულებრივია მალმოს უნივერსიტეტი, რადგან სწავლების მეთოდი უფრო ინდივიდუალურია, ლექციები ყოველდღიური სიხშირით არ ტარდება (მაქსიმუმ, კვირაში 3-ჯერ, 4 საათით). თუმცა, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ სწავლა მარტივია, უამრავი ლიტერატურა გაქვს წასაკითხი იმისათვის, რომ ფინალური თეზისები დაწერო და სემინარებზე აქტიური იყო. არც სემინარებია კითხვა-პასუხის რეჟიმში, დებატები სემინარების თანმდევია, შესაბამისად, სტუდენტს მოწყენის დრო არ აქვს, მუდამ ჩართულია ლექციებსა და სემინარებში. იგივეს თქმა არ შემიძლია ქართულ სისტემაზე, რადგან უმეტესად სტუდენტისთვის მოსაწყენ რეჟიმში მიმდინარეობს ლექცია-სემინარები. შვედეთში ლექციებზე დასწრება თავისუფალია და, თქვენ წარმოიდგინეთ, სრული დასწრებაა. ქართველი სტუდენტებისგან განსხვავებით, აზრადაც არავის მოსდის ლექცია გააცდინოს. მინდა აღვნიშნო, რომ პრაქტიკული უნარ-ჩვევების განვითარებას უდიდესი ადგილი უჭირავს ევროპულ სისტემაში. მეორე კურსის სტუდენტს შეუძლია, ერთი სემესტრით, სტაჟირება გაიაროს სხვადასხვა დაწესებულებაში, მიღებული პრაქტიკა კრედიტებად ჩაეთვლება, რაც ძალიან დიდი პლუსია. რაც შეეხება პროფესორ-მასწავლებლებს, იმის თქმა ნამდვილად არ შემიძლია, რომ ქართველი ლექტორები ცოდნის დონით ჩამორჩებიან ევროპელ ლექტორებს, ჩემი აზრით — პირიქით, უმეტესობა უფრო კვალიფიციურია. აქედან გამომდინარე, ვფიქრობ, თუ სტუდენტი მონდომებულია და ნამდვილად სურს სწავლა, საქართველოშიც არანაკლები ცოდნის მიღება შეიძლება. უბრალოდ, ვისურვებდი, მეტი ყურადღება დაეთმოს უნივერსიტეტებში სწავლების სისტემას, უფრო ინტერაქტიული გახდეს, რათა სტუდენტს მოწყენის საშუალება არ მიეცეს და რაც მთავარია, იზრუნონ ინტერიერზე და ექსტერიერზე, რაც, ერთი შეხედვით, თითქოს არაფრის განმსაზღვრელია, მაგრამ სტუდენტების უმეტესობის მოტივაციას სწორედ არსებული გარემო პირობები განსაზღვრავს.
— რა როლი უჭირავს შვედეთში საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკებს?
— ეს არის თემა, რომელზეც დაუსრულებლად შემიძლია ვისაუბრო. შვედეთის საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკა, ქალაქის საჯარო ბიბლიოთეკაზე რომ არაფერი ვთქვა, ეს ის ადგილია, რომელიც ყველაზე მეტად მიყვარს, რადგან შვედეთში ყოფნის ბოლო 2 თვე, ფაქტობრივად, იქ ვცხოვრობდი, თეზისზე მუშაობის გამო. ბიბლიოთეკაში აბსოლუტურად ყველაფერია — საძილე, წყნარი, ხმაურიანი, ჯგუფური, ინდივიდუალური, სახალხო ოთახები, ტექნიკური თვალსაზრისით, უმაღლეს დონეზეა აღჭურვილი. სამეცნიერო რესურსები კი მხოლოდ ინატრე, სრულიად ყველაფერია. თუ ვინიცობაა და არ არის, შეგიძლია მოითხოვო და ოპერატიულად ფოსტით მოგივა. ერთი სიტყვით, საუნივერსიტეტო ბიბლიოთეკები დიდი პოპულარობით სარგებლობენ შვედეთში.
— უცხოეთიდან საქართველოში დაბრუნების შემდეგ სწავლას თსუ-ში აგრძელებ...
— ივანე ჯავახიშვილის სახელმწიფო უნივერსიტეტში გამიზნულად ჩავაბარე. შვედეთში ვიყავი, როცა მაგისტრატურისთვის რეგისტრაცია დაიწყო. ამიტომ დედაჩემმა დამარეგისტრირა. მინდოდა, მაგისტრატურა შვედეთში გამეგრძელებინა, მაგრამ რაღაც გარემოებებმა ხელი შემიშალა, ამიტომ გადავწყვიტე თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში ჩამებარებინა საერთაშორისო ურთიერთობების ფაკულტეტზე, რადგან მიმაჩნია, რომ ამ განხრით ეს უნივერსიტეტი საუკეთესოა. აქ ჩამოსვლის შემდეგ არჩევანი შევიცვალე, რაც არსებითად ჩემი მეგობრის დამსახურებაა. მან მითხრა, რომ თსუ-ში, ევროკომისიის თანადაფინანსებით, ინგლისურენოვანი პროგრამა — ევროპათმცოდნეობა ხორციელდებოდა. სილაბუსის გაცნობის შემდეგ, ამ ფაკულტეტზე ჩაბარება გადავწყვიტე. ერთი თვეც არ არის, რაც სწავლა დავიწყე. ჯერჯერობით, არაფრის შეფასება არ შემიძლია, მაგრამ ეს ნამდვილად უნიკალური პროგრამაა, რომელიც ქართველ და უცხოელ სტუდენტებს აერთიანებს და კარგ ცოდნასაც შესძენს მათ.
— რაც შეეხება სამუშაო გამოცდილებას და პრაქტიკას. შენი რეზიუმედან შევიტყვე, რომ სხვადასხვა დროს არაერთ ორგანიზაციაში მუშაობდი. როგორ შეადარებ საქართველოში მიღებულ სამუშაო გამოცდილებას და ევროპულს... სწავლის პარალელურად თუ ახერხებ მუშაობას?
— ბაკალავრიატის პერიოდში, სიმართლე გითხრათ, რაიმე მუდმივი სამსახური არ მქონია, თუ არ ჩავთვლით პატარ-პატარა აქტივობებს, რადგან მთლიანად სწავლაზე ვიყავი კონცენტრირებული. საქართველოში დაბრუნების შემდეგ სტაჟირება გავიარე სოფლის მეურნეობის სამინისტროს საერთაშორისო ურთიერთობების დეპარტამენტში. საბედნიეროდ, სწავლასთან ვახერხებ შეთავსებას, რადგან სამუშაო დღე 6 საათზე მიმთავრდება და მაგისტრატურის ლექციები 7-ზე მეწყება. ვერ გეტყვით, რომ ასეთი რეჟიმი მარტივია, მაგრამ მაინც დიდი შემართებით ვარ, რადგან მჯერა, რომ სწავლა ის იარაღია რომელიც, თითქმის, ყველა ჩარაზულ კარს უმტკივნეულოდ გიხსნის, ამიტომ ამ საქმეში საკუთარი რესურსების მაქსიმალურად ინვესტირება არასდროს უნდა დაგენანოს.
— ნათია, საზღვარგარეთ განათლების მიღება ქართველი ახალგაზრდებისთვის სულ უფრო და უფრო პოპულარული ხდება. თუმცა, საერთაშორისო განათლების სამყაროში შესასვლელად შესაძლოა ახალგაზრდებს გზა ადვილად აერიოთ. სწორი არჩევანის გაკეთება, საჭირო გამოცდილებისა და ცოდნის გარეშე ძნელია. რას ურჩევ საზღვარგარეთ ცოდნის გაღრმავებისა და კვალიფიკაციის ამაღლების მსურველებს.
— დიახ, ნამდვილად გეთანხმებით, გზა შეიძლება მართლაც აერიოთ, თუ კარგად არ დაფიქრდნენ. პირველ რიგში, უნდა იცოდნენ ნამდვილად უნდათ თუ არა სწავლა საზღვარგარეთ და ეს სურვილი, არ აერიოთ გართობის სურვილში. ჩამოყალიბდნენ იმაში, თუ რა მიმართულებით უნდათ სწავლის გაგრძელება, რამდენად გამოიყენებენ იქ მიღებულ ცოდნას საქართველოში და, რაც მთავარია, სწორად შეარჩიონ უნივერსიტეტი, რადგან ზოგიერთ ევროპულ უნივერსიტეტში სწავლას მართლა არ აქვს აზრი, ტყუილად დროის დაკარგვაა. ასე რომ, კარგად უნდა გაეცნონ უნივერსიტეტებს, მათ სუსტ და ძლიერ მხარეებს, ნახონ სილაბუსები და თუ დარწმუნდებიან, რომ ეს მათთვის საინტერესო პროგრამაა, მაშინ ყველა ღონე უნდა იხმარონ, რომ სწავლა იქ გააგრძელონ.
— როგორ შეადარებ შვედურ სტუდენტურ ცხოვრებას ქართულს — რა მსგავსება და განსხვავებაა შვედურ და ქართულ სტუდენტურ ცხოვრებას შორის?
— შვედი ახალგაზრდების სტუდენტური ცხოვრება ძალიან აქტიურია, პრიორიტეტი კი რა თქმა უნდა, სწავლაა, თუმცა, არანაკლებ დროს უთმობენ გართობას, რადგან დრო სწორად აქვთ განაწილებული. სპორტული აქტივობები ძალიან დიდ როლს თამაშობს მათ ცხოვრებაში, დასვენების დღეები კი, ამ ფრაზის პირდაპირი მნიშვნელობით, მთლიანად გათავისებული აქვთ. პარასკევი, შაბათი, კვირა ყველგან რაღაც ივენთია, მიირთმევენ ლუდს. ყველასთვის საყვარელი აქტივობაა პიკნიკები და პარკებში თავშეყრა, რადგან შვედეთში მზე და კარგი ამინდი არც თუ ისე ხშირად ანებივრებს მოსახლეობას.
ქართული სტუდენტური ცხოვრება ქაოსურია. საქართველოში შაბათიც, ხშირ შემთხვევაში, სასწავლო დღეა, სტუდენტები ვერ ითავისებენ როდისაა დასვენება და როდის სწავლა. ამასთანავე, ქართველი სტუდენტები იშვიათად თუ ერთიანდებიან და ერთობლივად გეგმავენ როგორ გაატარონ დასვენების დღე, არადა ეს მართლაც აუცილებელი და სასარგებლოა ყველა სტუდენტისათვის. იქ ყველა ერთმანეთს იცნობს, რადგან შაბათ-კვირას სულ ერთად ატარებენ. აქ კი, შეიძლება, წელიწადში, სულ რაღაც ორჯერ წავიდნენ ერთად ექსკურსიაზე.
— საზღვარგარეთ გატარებულ მცირე პერიოდშიც კი ადამიანი სხვანაირად აფასებს საკუთრ ღირებულებებს. როგორ ფიქრობ, მიგვიღებს ევროპა ისეთებს როგორებიც ვართ, თუ ძალიან ბევრი რამის გადახედვა და გადაფასება მოგვიწევს? რა არის შენთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი და ღირებული, რაც შვედეთში გატარებულმა პერიოდმა მოგცა,?
— შვედეთში მივხვდი, როგორ ძლიერ მყვარებია ჩემი ქვეყანა. რაც შეეხება იმას, მიგვიღებს თუ არა ევროპა ისეთებს, როგორებიც ვართ, ამაზე პასუხს 2 წელიწადში გაგცემთ, რადგან სწორედ ახლა დავიწყე სწავლა ევროპათმცოდნეობის მიმართულებით და ზუსტად იმას შევისწავლი, თუ რას მოითხოვს ევროპა ჩვენგან. ამის შემდეგ შედარების შესაძლებლობა მექნება. შვედეთში გატარებულმა ერთმა წელმა ძალიან ბევრი უცხოელი და ქართველი მეგობარი შემძინა. ისინი დღეს ჩემი უახლოესი ადამიანები არიან. ასევე მომცა ცოდნა, რომელმაც არსებითად განსაზღვრა ჩემი მომავალი და გამხადა კონკურენტუნარიანი, რაც მთავარია, მასწავლა დამოუკიდებლად ცხოვრება და კრიტიკულ სიტუაციებში საკუთარ პრობლემებთან გამკლავება, რაც უმნიშნელოვანესია ინდივიდის ცხოვრებაში.
— როგორ გესახება მომავალი, სად აპირებ დამკვიდრებას? როგორ ფიქრობ, საზღვარგარეთ მიღებული განათლება და დიპლომი საქართველოში დასაქმებაში ითამაშებს თუ არა გადამწყვეტ როლს?
— სიმართლე გითხრათ, მომავალზე ლაპარაკი არ მიყვარს, მაგრამ ერთი დანამდვილებით ვიცი — კიდევ ბევრის სწავლას ვაპირებ, მინდა, რაიმე ღირებული შევქმნა ჩემი ქვეყნისათვის. რაც შეეხება საზღვარგარეთის დიპლომს, ვფიქრობ, ეს უფრო საქართველოში შექმნილი მითია, თითქოს, საზღვარგარეთის დიპლომი, საქართველოში, გარანტირებულ სამსახურს გთავაზობს. რა თქმა უნდა, უცხოეთის დიპლომს გარკვეული პლუსები შეიძლება ჰქონდეს, თუმცა არა გადამწყვეტი.
ესაუბრა მაკა ყიფიანი
|