2016-09-15 მინისტრი დაგეგმილი ცვლილებების შესახებ ახალი სასწავლო წლის დაწყებასთან დაკავშირებით განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი ალექსანდრე ჯეჯელავა ჟურნალისტებს შეხვდა და სისტემაში დაგეგმილი სიახლეების შესახებ შეკითხვებს უპასუხა:
ახალ სასწავლო წელს გახარებულები ვხვდებით. პირველ რიგში, გვიხარია, რომ წელს მეტი პირველკლასელი მოდის სკოლაში. მათი რაოდენობის ზრდა, ნაწილობრივ, შარშან სკოლაში ხუთწლიანთა არდაშვებამაც გამოიწვია, თუმცა, ამის გარეშეც რომ ნახოთ, ვმრავლდებით, რაც ძალიან სასიხარულოა. ჩვენი სიხარულის მეორე მიზეზი იმას უკავშირდება, რომ სასწავლო წელს ძალიან ბევრ ადგილას მნიშვნელოვნად გაუმჯობესებული ინფრასტრუქტურით ვხვდებით; შემდეგი დღეების განმავლობაში მოგიწვევთ და გიჩვენებთ ამ სკოლებს. მათ შორისაა ჩვენი ამერიკელი მეგობრების დახმარებით რეაბილიტირებული, სრულიად ფანტასტიკური სკოლები, მოგინდებათ სკოლაში დაბრუნება; ასევე, ახალ სასწავლო წელს დროულად და ოპერატიულად დარიგებული სახელმძღვანელოებით, კომპიუტერებით ვხვდებით — ამისთვის, ალბათ, სკოლებსაც და რესურსცენტრებსაც მადლობა უნდა გადავუხადოთ, ასევე, სამინისტროს თანამშრომლებს; დიდი იმედი მაქვს, რომ ვხვდებით უფრო მოტივირებული და დამშვიდებული მასწავლებლებით, რომლებსაც არც გამოცდას, არც ჩაჭრას და არც გაყრას არავინ უპირებს. დარწმუნებული ვარ, ახალი ენერგიით შეუდგებიან მუშაობას თავიანთ მოსწავლეებთან. ვულოცავ მასწავლებლებს, მოსწავლეებს და მშობლებს ახალი სასწავლო წლის დაწყებას.
— რა კონკრეტული ცვლილებები იგეგმება მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების და კარიერული წინსვლის სქემაში? რით დაამშვიდეთ და გახადეთ უფრო მოტივირებული პედაგოგები?
— პირველ რიგში, ჩვენ ვთქვით, რომ სქემის ის ნაწილი, რომელიც შეიცავდა (არ მინდა ამ სიტყვის თქმა, მაგრამ მაინც გამოვიყენებ) მუქარას, რომ მასწავლებელს შეიძლება სამ წელიწადში სამსახური დაეტოვებინა, უახლოეს პერიოდში გაქრება. ყველა მასწავლებელს ვეუბნებით, რომ თუ ის გაკვეთილს ატარებს, თუ მას არ აქვს პრობლემები მოსწავლეებთან და სკოლის ადმინისტრაციასთან, გამოცდის ან მსგავსი რამის გამო, სკოლას არ დატოვებს.
რაც შეეხება თვითონ სქემაში კომპონენტების დამატებას, ვაპირებთ, რომ პედაგოგიური უნარების გამოცდა აღვადგინოთ, თუმცა, არჩევითი, ნებაყოფლობითი გავხადოთ. ნებისმიერ მასწავლებელს შეეძლება ან საგნის გამოცდა ჩააბაროს, ან უნარების, ან ორივე ერთად — ეს მისი გადასაწყვეტი იქნება. ვიდეოგაკვეთილებს რაც შეეხება, არც ისინი გაგვიუქმებია, ესეც არჩევითი კომპონენტია — მასწავლებელს, სურვილის შემთხვევაში, შეუძლია ვიდეოგაკვეთილიც გააკეთოს.
ვაპირებთ დავამატოთ სხვადასხვა კომპონენტები. ერთ-ერთი, რაც, პრაქტიკულად, გადაწყვეტილია, არის დისტანციური გაკვეთილების დაწყება (მოსინჯვა), უცხოეთში მცხოვრები საქართველოს მოქალაქეების შვილებისთვის. საუბარია ქართულ ენასა და ლიტერატურაზე და ისტორიაზე. ასევე გადაწყვეტილი გვაქვს, რომ მასწავლებელს სოციალურ აქტივობაში, ანუ სკოლის მოსწავლეების სოციალური აქტივობის მიმართულებით ორგანიზებაში მივანიჭოთ კრედიტები. აი, ეს არის, რაც ამ წუთას დანამდვილებით ვიცით რომ შეიცვლება. თუმცა, საკმაოდ მალე, ერთ თვეში, მაქსიმუმ თვენახევარში, ახალი სქემის პრეზენტაცია შედგება და ყველას ექნება საშუალება, გაეცნოს მას.
— ხომ არ იგეგმება „ახალ სქემაში“ პროფესიაში ახალგაზრდების შესვლის გაიოლება?
— ეს ის საკითხია, რომელიც უფრო მძიმედაა წარმოჩენილი, ვიდრე რეალურადაა საქმე. რომ ვნახოთ სტატისტიკა, რამდენი ახალგაზრდა მასწავლებელი შევიდა ბოლო წლების განმავლობაში სისტემაში, დამერწმუნეთ, რომ საკმაოდ შთამბეჭდავი რაოდენობაა. მეორე მხრივ, ვაპირებთ თუ არა მასობრივ ცვლილებებს და ათობით ათასი ადამიანის ჩანაცვლებას, ამას ნამდვილად არ ვაპირებთ და არც გვაქვს ჩასანაცვლებლად საქმე, რადგან ჩვენი მასწავლებლები ძალიან კომპეტენტურები, გულანთებულები და მოტივირებულები არიან. მათთან ერთად და მათი განვითარებით ვაპირებთ, შევძლოთ სკოლის წინ წაყვანა.
— როდის ამოქმედდება თქვენი ინიციატივა ხჳჳკლასის შესახებ?
— ეს ინიციატივა მხოლოდ ხჳჳ კლასს არ ეხებოდა, არამედ ხჳ-ხჳჳ კლასებს, ანუ ამ საფეხურის გაძლიერებას, შედეგობრივად — რეპეტიტორობის ინსტიტუტთან გათანაბრებას. წელს ეს ინიციატივა ვერანაირად ვერ ამოქმედდება. ცხადია, მოსწავლეებმა ასეთი ცვლილებების შესახებ რამდენიმე ხნით ადრე უნდა იცოდნენ. ამიტომ, თუ კანონში ცვლილებას შევიტანთ, მინიმუმ, ერთი ან ორი წელი ექნება ყველა მოსწავლეს, რომ ამ სიახლეს შეეგუოს და მოემზადოს. ერთ წელიწადში ეს სიახლე რამდენიმე საექსპერიმენტო სკოლაში ამოქმედდება, მოვსინჯავთ სისტემას და ამის შემდეგ ექსპერიმენტს სხვა სკოლებშიც გავაგრძელებთ.
— ვრცელდება ინფორმაცია, რომ დარიგებული სახელმძღვანელოების უმეტესი ნაწილი დაზიანებულია, რამდენ პროცენტს შეადგენს ახალი წიგნების რაოდენობა?
— დაახლოებით 30% ახალი წიგნებია, დაახლოებით 70% კი — ნახმარი სახელმძღვანელოები. ამ 70%-დანაც ზოგი ორი წლის წიგნია, ზოგი კი — 3. ძალიან დაზიანებული წიგნები გადავარჩიეთ და ხმარებიდან ამოვიღეთ, ამიტომ, წესით, დაზიანებული სახელმძღვანელო არც ერთ მოსწავლეს არ უნდა შეხვდეს. თუმცა, შეგახსენებთ, რომ ასიათასობით სახელმძღვანელოზეა საუბარი (მილიონობით — თავისი რვეულებით), შესაბამისად, რა თქმა უნდა, შეიძლება გამონაკლისიც მოხდეს. ისიც შესაძლებელია, რომ თვითონ ბავშვებს გაუფუჭდეთ წიგნები. მთლიანობაში ეს წიგნები კარგ მდგომარეობაშია.
— იგეგმება სახელმძღვანელოების გრიფირება. რა იცვლება გრიფირების ახალი წესის მიხედვით და როდის დაიწყება პროცესი?
— იმედი მაქვს, გრიფირების პროცესი რამდენიმე კვირაში გამოცხადდება. ამის შემდეგ გამომცემლობებმა უნდა დაიწყონ ახალი სახელმძღვანელოების შექმნა. შემდგომი ეტაპია ამ სახელმძღვანელოების შემოწმება-გადამოწმება და, საბოლოო ჯამში, 2017 წლის ზაფხულის დასაწყისისთვის უნდა გვქონდეს უკვე ახალი სახელმძღვანელოები, რომლებსაც მიენიჭება გრიფი და ახალი სასწავლო წელი ახალი სახელმძღვანელოებით დაიწყება.
ამ პროცესებს ძალიან ფრთხილად ვუდგებით. მოგეხსენებათ, რომ იმდენად ცუდი სახელმძღვანელოები გვაქვს შინაარსობრივად და სტრუქტურულად, კიდევ ახლის დამატება არ ივარგებს, რადგან სჯობს თუ კარგს ვერ აკეთებ, ცოტა ხანს თავი დაანებო და მაშინ გააკეთო, როცა ამას ნამდვილად შეძლებ. დარწმუნებულები ვართ, მომავალ წელს, სახელმძღვანელოების გარკვეული ნაწილი მოესწრება. დღესაც გვქონდა გამომცემლებთან შეხვედრა. მიმდინარეობს მოლაპარაკებები იმის შესახებ, მხოლოდ ჳ-ჳვ კლასების სახელმძღვანელოებზე ვიმუშაოთ, თუ ვ-ვჳ კლასებისაზეც, იმიტომ რომ, სახელმძღვანელოების რაოდენობა ვ-ვჳ კლასებში ერთი იმდენია, რაც ჳ-დან ჳვ-მდე. ამიტომ ხომ არ დაზარალდება ხარისხი?! თუმცა, ავტორები აცხადებენ, რომ ვადები, რაც ჩვენ დაახლოებით მოვხაზეთ, სავსებით რეალისტურია. კიდევ ბევრი რამ იცვლება, მაგრამ მთავარი არის ის, რომ გამომცემლობებს ვუბრუნებთ, ასე ვთქვათ, ამ ბიზნესს. არანაკლებ მნიშვნელოვანია, ფასი არ გაგვექცეს ხელიდან. ჩვენი სურვილია, რომ საგამომცემლო ბიზნესი გამომცემლების იყოს, ოღონდ ამან არ გამოიწვიოს სახელმძღვანელოების გაძვირება. ეს ყველაზე რთული ამოცანაა, რომელიც უნდა ამოვხსნათ. ასევე, პირველ წელს, ყველა სახელმძღვანელოს საპილოტე რეჟიმში შემოვიტანთ, რაც იმას ნიშნავს, რომ ყველა მასწავლებელს და მოსწავლეებსაც შეეძლებათ თავიანთი კომენტარები და შენიშვნები დაუბრუნონ გამომცემლებს და, ფაქტობრივად, მეორე წლიდან იგივე სახელმძღვანელოები კიდევ უფრო დახვეწილი სახით დაიბეჭდება.
ვგეგმავთ, რომ თითოეულ კლასში თითო საგანში, მინიმუმ, სამი ალტერნატიული სახელმძღვანელო იყოს. იმედი გვაქვს, რომ ზოგან კიდევ უფრო მეტი იქნება. ჩემი სურვილია, სკოლებს, რომლებსაც კარგი შედეგები აქვთ და მოწინავე სკოლებად ითვლებიან, თანდათან დავუბრუნოთ დამოუკიდებლობა სახელმძღვანელოების არჩევანში. უნდა ვაღიაროთ, რომ მოწინავე სკოლები მაინც იყენებენ პარალელურად, როგორც დამატებით რესურსს, სხვა სახელმძღვანელოებს და ეს აკრძალული არც აქვთ. მიმაჩნია, რომ სიმკაცრე თავის დროზე კარგიც იყო (როცა გადაწყდა, რომ არეულობა ამ ბაზარზე მოწესრიგებულიყო), მაგრამ ახლა ცოტათი ზღუდავს მოწინავე მასწავლებლებსა თუ სკოლებს. როდესაც სკოლა აირჩევს ალტერნატიული სახელმძღვანელოებიდან ერთ-ერთს, მოწინავე სკოლებს რეკომენდაციას გავუწევთ (ექსპერიმენტის სახით დავიწყებთ), რომ ამ სამი სახელმძღვანელოს გარდა სხვა სახელმძღვანელოებიც მოსინჯონ და დავაკვირდეთ, როგორ გავლენას იქონიებს ეს შედეგებზე. ბევრ ქვეყანაში მასწავლებელი და სკოლა თავად ირჩევენ სახელმძღვანელოს ყოველგვარი გრიფირების გარეშე.
ჩვენი ამოცანაა, რომ სახელმძღვანელოში მოსწავლის საზიანო რამ არ ეწეროს, ხოლო რა პრინციპით ასწავლოს მასწავლებელმა წილადები ან კონტინენტები, მისი გადასაწყვეტი იქნება.
— შენარჩუნდება თუ არა სახელმწიფო პოლიტიკა უფასო სახელმძღვანელოების შესახებ?
— ალბათ, ამაზე ჩემი პირადი მოსაზრება იცით, რომ მე არ ვარ მდიდარი ხალხისთვის საჩუქრების კეთების ფანი. თუმცა, ეს ჩემი გადასაწყვეტი არ არის, ეს მთელი ერის გადასაწყვეტია. ეს პრინციპი წელსაც შენარჩუნებულია და ეჭვი მაქვს, მომავალ წელსაც შენარჩუნდება, მაგრამ მიმაჩნია, რომ აუცილებლად უნდა წავიდეთ იქითკენ, რომ სახელმძღვანელო საჩუქრად მივცეთ მას, ვისაც ეს მართლა სჭირდება.
— ხომ არ იგეგმება ერთიანი ეროვნული გამოცდების სახეცვლილება და სტუდენტთა დაფინანსების საკითხის გადახედვა — 2250 ლარით ფინანსდება ყველა სახელმწიფო საბაკალავრო პროგრამა — ძვირადღირებულიც და ნაკლებად ძვირადღირებული პროფესიებიც.
— ერთიანი ეროვნული გამოცდები, ისევე როგორც დაფინანსება, ყოველწლიურად უნდა გადაიხედოს, იმიტომ რომ, სამყარო წინ მიდის, გარემოებები იცვლება და ის, რაც თავის დროზე არაჩვეულებრივი იყო, შეიძლება რამდენიმე წელიწადში საზოგადოების საჭიროებებს ჩამორჩეს. ამიტომ ვფიქრობ, რომ ყოველწლიურად გადასახედია. რეალურად ასეც არის, წლევანდელი ეროვნული გამოცდები განსხვავდებოდა შარშანდელისგან, შარშანდელი — შარშანწინდელისგან, მომავალ წელსაც აუცილებლად განსხვავებული იქნება.
რაც შეეხება დაფინანსების სქემას, აქაც მიმაჩნია, რომ მრავალფეროვნება გვაკლია. არსებული სქემის მოშლას ან შეცვლას არ ვაპირებთ, თუმცა, მგონია, რომ დამატებითი ხელშეწყობა სჭირდება ზოგიერთ სპეციალობას, რომელიც შეიძლება უფრო ძვირადღირებული იყოს, იგივე სამედიცინოზე შეიძლება ვისაუბროთ ან საინჟინროზე და სხვ. ვფიქრობ, უნდა გამოვნახოთ შესაძლებლობები, რომ ძვირადღირებული სპეციალობების ხელშეწყობა მოვახერხოთ.
— როგორ აფასებთ სტუდენტთა გარკვეული ნაწილის კრიტიკულ განწყობას გიორგი შარვაშიძის, როგორც რექტორის კანდიდატურის, მიმართ — მიაჩნიათ, რომ ის პოლიტიკური ფიგურაა და ამდენად ვერ უზრუნველყოფს უნივერსიტეტის ავტონომიურობას.
— უნივერსიტეტის რექტორი არჩევნების ფორმით იმიტომ ირჩევა, რომ დაბალანსებული იყოს — ყველას მიეცეს არჩევანის უფლება. მოგეხსენებათ, რომ საპარლამენტო არჩევნებშიც და საპრეზიდენტოშიც ყველას ყველაფერი არ მოსწონს. ნებისმიერ სტუდენტს და პროფესორს აქვს უფლება შარშვაშიძე ან ნებისმიერი სხვა კანდიდატი არ მოსწონდეს. რაც შეეხება უნივერსიტეტის დამოუკიდებლობას, ვფიქრობ, არჩევნებში რომ ვმონაწილეობდე ისეთ კანდიდატს მივცემდი ხმას, რომელსაც გავლენა აქვს როგორც განათლების სამინისტროზე, ისე სხვა საგანმანათლებლო წრეებში, რადგან მიმაჩნია, რომ დამოუკიდებლობა იზოლაციას არ ნიშნავს, ანუ თსუ-ს რექტორი საზოგადოებისგან იზოლირებული ვერ იქნება, პირიქით, ის ყოველდღიურ ურთიერთობაში უნდა იყოს, უბრალოდ, ამან მისი გადაწყვეტილებების ცვლა არ უნდა გამოიწვიოს. ვფიქრობ, ბატონი გიორგი შარშვაშიძე სწორედ ისეთი დონის და რანგის პროფესიონალია, რომელსაც ყველა იცნობს და პატივს სცემს. ძალიან გამიჭირდებოდა მისი აზრის შეცვლა, რომც მდომოდა ამის გაკეთება. სამინისტროშიც ჩვენი თანამშრომლობა ძალიან თანაბარი, მეგობრული და კოლეგიალური იყო. ასე რომ, სხვა კარგ კანდიდატებსაც მივესალმები, თუმცა ვფიქრობ, რომ ძლიერი, გამოცდილი კანდიდატი მხოლოდ არგებს უნივერსიტეტს. ვის აირჩევენ და როგორ იმუშავებენ, რა თქმა უნდა, უნივერსიტეტის შიდა საქმეა.
მოამზადა ლალი ჯელაძემ
|