2016-10-13
უმაღლესი განათლების ინტერნაციონალიზაციის პერსპექტივები — როგორ გავხდეთ მიმზიდველი უცხოელი სტუდენტებისთვის
ლალი ჯელაძე
PMC კვლევითმა ცენტრმა საქართველოში საერთაშორისო სტუდენტების მოზიდვის პერსპექტივების შესახებ კვლევის შედეგების პრეზენტაცია და საჯარო განხილვა მოაწყო.
კვლევა ჵმC კვლევითი ცენტრის მიერ, „პოლიტიკის კვლევა მდგრადი ეკონომიკური განვითარებისთვის“ პროექტის ფარგლებში, კონრად ადენაუერის ფონდის მხარდაჭერით ჩატარდა და მის მიზანს საქართველოს უმაღლესი განათლების სისტემის პოლიტიკის და არსებული ვითარების ანალიზი, საერთაშორისო სტუდენტების მოზიდვისთვის ძირითადი ხელშემწყობი და შემაფერხებელი ფაქტორების ანალიზი წარმოადგენდა.
„დღესდღეობით, საქართველომ მიაღწია განვითარების იმ დონეს, როდესაც შეუძლია საერთაშორისო საგანმანათლებლო ბაზარს შესთავაზოს პოტენციურად კონკურენტული პროდუქტი და ამით გაზარდოს ქვეყნის ინტელექტუალური და ეკონომიკური შესაძლებლობები“ — განაცხადა ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის სოციალური კვლევების ლაბორატორიის ხელმძღვანელმა და ჵმC კვლევითი ცენტრისა და კონრად ადენაუერის ფონდის ერთობლივი პროექტის მკვლევარმა ანა ჟვანიამ.
კვლევის შედეგად, საქართველოში განათლების ინტერნაციონალიზაციაზე მოქმედი ძირითადი ფაქტორები გამოიყო, შემუშავდა რეკომენდაციები და კონკრეტული ნაბიჯები, რომლებიც ხელს შეუწყობს დასახული მიზნების მიღწევას, კერძოდ: აკრედიტაციის და ავტორიზაციის სისტემის ოპტიმიზაცია, გაწევრიანება საერთაშორისო სააკრედიტაციო სისტემებში; მართვის დეცენტრალიზაცია და უნივერსიტეტების ავტონომიურობის გაზრდა; აკადემიური პერსონალის ინტერნაციონალიზაცია; სტუდენტური დაბინავების პროგრამის შემუშავება; სტუდენტებისთვის და მკვლევრებისთვის ინდივიდუალური სტიპენდიების სისტემის შემუშავება; უცხოურ საგანმანათლებლო პარტნიორებთან ერთობლივი დიპლომის გაცემა.
ღონისძიებას საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი ალექსანდრე ჯეჯელავა დაესწრო. მისი თქმით, საქართველოს უმაღლესი განათლების ინტერნაციონალიზაცია კომპლექსური თემაა და მასზე ზრუნვა, ერთდროულად, დადებითად იმოქმედებს როგორც განათლების ხარისხის ზრდასა და ამ სექტორის განვითარებაზე, ასევე ქვეყნის ეკონომიკურ კეთილდღეობაზე გრძელვადიან პერიოდში.
დღევანდელი მონაცემებით, 2015-16 სასწავლო წლებში, ჩვენს ქვეყანაში, 138 900 სტუდენტიდან (ბაკალავრი და მაგისტრი) 6643 უცხოელი სტუდენტია, მათგან უმეტესობა სამედიცინო მიმართულებით სწავლობდა. პროცენტულად, უცხოელი სტუდენტების რაოდენობა 57%-ს შეადგენდა და აქედან 36% — აზერბაიჯანიდან, 22% — ინდოეთიდან, ხოლო 12% ერაყიდანაა.
განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი ალექსანდრე ჯეჯელავა აცხადებს, რომ: „დღეს 7 ათასამდე უცხოელი სტუდენტი გვყავს ქართულ უმაღლეს სასწავლებლებში, რაც ავტომატურად იმას ნიშნავს, რომ თუ ჩვენ გვექნება კარგად ორგანიზებული ძალისხმევა, ეს რაოდენობა ძალიან მალე გაორმაგდება. მნიშვნელოვანია, რომ ჩვენ უცხოელი სტუდენტები მხოლოდ იმისთვის კი არ გვჭირდება, რომ თანხა შემოვიდეს, არამედ იმისთვისაც, რომ ეს თანხა ქართველი სტუდენტების უფრო ხარისხიან განათლებას მოვახმაროთ“.
მინისტრი სტუდენტების მოზიდვის თემაზე აგვისტოში გამართული ამბასადორიალის დროს შეხვდა და ესაუბრა ქართველ ელჩებს, რომლებიც ჩამოსული იყვნენ საქართველოში, ასევე დანარჩენი ქვეყნების ელჩებსაც, რომლებიც ამ დროს არ იმყოფებოდნენ ჩვენს ქვეყანაში.
ალექსანდრე ჯეჯელავამ განაცხადა, რომ მარტივ გათვლებზე დაყრდნობით, შესაძლებელია, საქართველოს ეკონომიკაში, კონკრეტულად განათლების სისტემაში, იმდენი ფული შემოვიდეს, რამდენიც მასზე ჯამურად იხარჯება.
ამ მიმართულებით ძალიან საინტერესო მონაცემი გამოავლინა PMC-ს კვლევამაც. უცხოელმა სტუდენტებმა, სწავლისა და საცხოვრებლის ხარჯების მიხედვით, საქართველოში, დაახლოებით, 40 მილიონი აშშ დოლარი დახარჯეს. მოცემული დაანგარიშება არის მინიმალური პირდაპირი ეკონომიკური ეფექტის მაჩვენებელი, სამუშაო ადგილების და სხვა ეკონომიკური ფაქტორების გათვალისწინების გარეშე. დათვლისას უცხოელი სტუდენტების რაოდენობა — 6 643 გამრავლდა სწავლის საფასურის სამუშაო მაჩვენებლის ქვედა ზღვარზე (3 000 დოლარი), ხოლო სხვა ხარჯებში გათვალისწინებული იყო მხოლოდ საცხოვრებლის ხარჯი, ქირის სახით, 300 დოლარის ოდენობით, 10 თვის განმავლობაში. დათვლაში არ შედის საკვების, სამედიცინო მომსახურების, კომუნიკაციის, ახლობლების ჩამოსვლის, ტრანსპორტის და სხვა ხარჯები.
მართალია, სრულად ჯერ არ დათვლილა ის შემოსავალი, რასაც საქართველოს ბიუჯეტი უცხოელი სტუდენტებისგან იღებს, მაგრამ უცხოეთის ქვეყნების გამოცდილება ანა ჟვანიამ იმის საილუსტრაციოდ მოიყვანა, თუ რა ეკონომიკური სარგებელი შეიძლება ნახოს ქვეყანამ მათი მოზიდვით, მაგალითად, 2014-15 წელს აშშ-ს უნივერსიტეტებისა და კოლეჯების 974 926 უცხოელი სტუდენტისგან მიღებულმა შემოსავალმა 30.5 მილიარდი დოლარი შეადგინა და 373 000 სამუშაო ადგილი უზრუნველყო. შვეიცარიაში ერთი სტუდენტი წელიწადში, საშუალოდ, 19 500 ევროს ხარჯავს, პოლონეთში — 4 800-ს, ესპანეთში — 9 000-ს, ჰოლანდიაში — 11 400-ს. 2011 წელს გერმანიაში ჩამოსულმა 160 702-მა სტუდენტმა მხოლოდ არასასწავლო მიზნებზე, დახარჯა 1 531 მილიარდი ევრო (2.09 მილიარდი $), შექმნეს 400 მილიონი ევრო ფისკალური შემოსავალი (თითოეულმა სტუდენტმა ბიუჯეტში 2 500 ევრო შეიტანა), შეიქმნა 22 000 ახალი სამუშაო ადგილი.
საინტერესოა ისიც, რომ ეკონომიკური სარგებლის გარდა, განათლების ინტერნაციონალიზაცია ქვეყნის ცნობადობასაც ზრდის. სტუდენტების, დაახლოებით, 20-30% მასპინძელ ქვეყანაში რჩება ან მასთან სამუშაო/ბიზნეს კავშირებს ამყარებს.
უნივერსიტეტები, რომლებიც უცხო ქვეყნის სტუდენტებს მასპინძლობენ, მათ მოსაზიდად, სასწავლო გარემოს მაქსიმალურად მიმზიდველსა და მათთვის ხელმისაწვდომს ხდიან. შესაბამის საგანმანათლებლო პროგრამებს ქმნიან მათთვის, რადგან ყველა განვითარებული ქვეყნის სტრატეგიული მიზანია ინტერნაციონალიზაციისათვის მდგრადი და განვითარებადი გარემოს შექმნა. ამ პროცესში ჩართულია როგორც სახელმწიფო, ასევე კერძო სექტორი. მაგალითად, ჰოლანდიის უმაღლესი განათლების პროგრამების 79% ინგლისურ ენაზეა, ესტონეთი 100-ზე მეტ აკრედიტებულ პროგრამას სთავაზობს სტუდენტებს ინგლისურ ენაზე. მკვლევრის აზრით, ინტერნაციონალიზაციამ უნდა აამაღლოს უმაღლესი საგანმანათლებლო სისტემის ხარისხი. საქართველოში უნდა შეიქმნას უფრო მეტი ინგლისურენოვანი პროგრამა და ხელი შეეწყოს საერთაშორისო ლექტორების მოწვევას. „თუმცა, არ არის აუცილებელი უცხოელი სტუდენტებისთვის პროგრამები მხოლოდ ინგლისურ ენაზე, მთავარია, სტუდენტისთვის მისაღებ ენაზე ითარგმნოს. უბრალოდ, ინგლისური ენა საერთაშორისო კომუნიკაციის ენაა და ამიტომ ვითხოვთ, ბაკალავრიატის სტუდენტებმა, უკვე მეორე ან მესამე კურსიდან, შეძლონ ინგლისურენოვანი პროფესიული ლიტერატურის კითხვა. პირადად მე ხშირად ვიყენებ ძალიან ბევრ წყაროს ინტერნეტიდან, რომელიც, ძირითადად, ინგლისურ ენაზეა. თუ ჩემი მოთხოვნა ბაკალავრიატის მეორე-მესამე კურსისთვის ასეთია, სასურველია, შესაბამისმა პროფესორმა, უცხო ქვეყნიდან ჩამოსული სტუდენტისთვის, კურიკულუმი ინგლისურ ენაზე თარგმნოს, ყოველ შემთხვევაში, გასაგები მაინც უნდა იყოს უცხოელი სტუდენტისთვის, რასთან აქვს საქმე. არ ვამბობ, რომ ყველა სასწრაფოდ გადავიდეს ინგლისურ ენაზე სწავლებაზე, მაგრამ გარკვეული ელემენტები აუცილებლად უნდა ისწავლებოდეს ინგლისურად. ადამიანი, რომელიც პროგრამას ორ ენაზე წარმართავს, აუცილებლად უნდა იყოს წახალისებული მატერიალურად. მთავრობა უნდა ფიქრობდეს, როგორ დაეხმაროს განათლების სამინისტროს არა მხოლოდ თანხობრივად, არამედ სხვა მხრივაც,“ — ამბობს ანა ჟვანია.
კვლევის შედეგად შემუშავდა რეკომენედაციები, რომელიც, უმაღლესი განათლების ინტერნაციონალიზაციისა და უცხოელი სტუდენტების რაოდენობის გაზრდისთვის, სახელმწიფომ უნდა განახორციელოს, რაც ხელშემწყობ და მასტიმულირებელ გარემოს შექმნას გულისხმობს. ერთ-ერთია უნივერსიტეტების დეცენტრალიზაცია, რისთვისაც, პირველ რიგში, პოლიტიკური ნებაა საჭირო. მაგალითად, საერთაშორისო სტუდენტების ნაკადის მართვაში სახელმწიფო ყველა უნივერსიტეტს ეხმარება და მათ იმის განცდას უკარგავს, ამ პროცესში თავად იყვნენ აქტორები.
ასევე, დაინერგოს ელექტრონული განათლება, რაც გახდება საქართველოს უმაღლესი განათლების სისტემის ინტერნაციონალიზაციის ახალი შესაძლებლობა — მასობრივი ონლაინ კურსები. დასავლეთის ევროპული უნივერსიტეტების 72%-ს უკვე აქვს ან გეგმავს მასობრივ ღია ონლაინ კურსებს ( მჴჴC). 25 მილიონი ადამიანი დარეგისტრირდა ონლაინ კურსებზე. ამისთვის, აუცილებელია საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლის მიხედვითაც, განათლების მიღების ერთ-ერთ ფორმად სახელმწიფო აღიარებს ონლაინ და შერეული სწავლების ფორმებს და ამ გზით მიღებულ დიპლომს მიიჩნევს კვალიფიციურად. ასევე, აუცილებელი და მნიშვნელოვანია, შეიქმნას ერთიანი ინტერნეტრესურსი: Study in Georgia — ვირტუალური სერვის ცენტრი მომსახურების ფართო სპექტრით — ქვეყნის, სისტემის და უნივერსიტეტების პოპულარიზაციის კამპანია, უნივერსიტეტების და საგანმანათლებლო პარტნიორების თანამშრომლობის პლატფორმა, ინტეგრირებული საერთაშორისო საძიებო და საგანმანათლებლო სისტემები. ეს არის, ფაქტობრივად, ვირტუალური რესურსცენტრი, რომელიც დაეხმარება როგორც პოტენციურ სტუდენტს, ისე უმაღლეს სასწავლებელს.
„კვლევის შედეგად ორი რეკომენდაცია გამოიკვეთა — ელექტრონული განათლება და Study in Georgia — რომელიც სახელმწიფოს მხრიდან სერიოზულ ფინანსურ ძალისხმევას ან დიდ საკანონმდებლო ჩასწორებას არ მოითხოვს. მაგალითად, ჩვენ რომ გვქონდეს სწავლების შერეული კურსი — დისტანციურ-პრაქტიკული (ჩამოსული სტუდენტი პრაქტიკულ კურსს აქ, ადგილზე, კონკრეტულ სასწავლებელში გაივლის), საშუალება მოგვეცემა, უფრო მოქნილ, ხელსაყრელ და გამჭვირვალე პირობებში წარიმართოს სწავლება, როგორც მსოფლიოს ბევრ ქვეყანაში. თავისთავად, ასეთი ტიპის სწავლება მიბმული იქნება ჩვენს საგანმანათლებლო სისტემაზე და უცხოელი სტუდენტისგან თანხაც იგივე შემოვა, რაც ჩვეულებრივ შემთხვევაში, რადგან იმავე ოდენობის სწავლის საფასურს გადაიხდის. საქართველოს საგანმანათლებლო სისტემა ასე უფრო დამაჯერებელი, შედეგიანი და ხარისხიანი გახდება. სამწუხაროდ, ჩვენი კანონმდებლობა საერთოდ არ განიხილავს ამგვარი ტიპის სწავლებას, თუმცა უშვებს, რომ ასეთი ფორმა შეიძლება არსებობდეს. მაგრამ, ვინაიდან ჯერ კიდევ ძალაშია აკრედიტაციის პროცესი, სახელმწიფო სასწავლებლებისთვის კანონმდებლობა უფრო მნიშვნელოვანია, თავის სააკრედიტაციო პირობებით დადგენილი მოთხოვნებით (ფართის კვადრატული მეტრობითა თუ სხვ.), ასეთ პრობებში დისტანციური სწავლების აღიარება რეალურად არ ხდება. გარდა ამისა, ჩვენ არ ვაღიარებთ ონლაინ კურსებით მიღებულ კვალიფიკაციას. მაგალითად, ჩამოდის უცხოელი, რომელმაც საერთაშორისო სტატისტიკაში სერტიფიკატი ერთ-ერთ ძალიან სერიოზულ უნივერსიტეტში მიიღო, მიუხედავად ამისა, ჩვენ მაინც არ ვუღიარებთ. ამ შემთხვევაში, ავტომატურად, არც იმ უნივერსიტეტის ხარისხს ვაღიარებთ და არც ონლაინ მიღებულ განათლებას, რადგან მას სრულყოფილ განათლებად არ მივიჩნევთ. დამეთანხმებით, რომ ასეთი ტიპის ჩასწორებები ჩვენს კანონმდებლობაში აუცილებელია და სულაც არ მოითხოვს სერიოზულ დანახარჯებს ან დიდი პროგრამების განხორციელებას.“
ანა ჟვანია ხარისხის გართულებულ აღიარებას ბიუროკრატიულ ბარიერს უწოდებს და ამბობს, რომ ასეთი ფორმით ხარისხის აღიარება სიკეთის მომტანი არავისთვის არ არის: „იმისთვის, რომ ვიღაცას ვუღიაროთ განათლების ხარისხი, ყოველ ჯერზე მისი გადამოწმება ხდება. მაგალითად, თქვენ დაამთავრეთ კემბრიჯის უნივერსიტეტის ბაკალავრიატი და გინდათ ჩაირიცხოთ თსუ-ში რომელიმე ფაკულტეტზე, თქვენ პირდაპირ უნივერსიტეტის დოკუმენტებით კი არ მიდიხართ თსუ-ში, არამედ, პირველ რიგში, ნოტარიუსში თარგმნით და ამოწმებთ, შემდეგ კი მიმართავთ სამინისტროს ერთ-ერთ სსიპ-ს, რომელიც შეგიმოწმებთ ხარისხს. რისთვისაა საჭირო ასეთი ბიუროკრატიული ბარიერი, რომელიც, პრინციპში, არავის არაფერს უკეთებს. უნივერსიტეტებს აფასებენ შედეგებით (სტუდენტებით, კვლევებით და ა.შ.) და არა იმით, ვინ როგორ ჩააბარა. ეს შედეგზე ორიენტირებული განათლებაა და არა ჩაბარებაზე, რადგან სისტემამ ხარისხი აუცილებლად შედეგით უნდა შეამოწმოს.“.
და მაინც, რა გვიშლის ხელს, რომ უფრო მეტი უცხოელი სტუდენტი მოვიზიდოთ? ანა ჟვანიას მიაჩნია, რომ: „დამაბრკოლებელი ფაქტორი, პირველ რიგში, არის ის, რომ ჩვენი განათლების ხარისხი საერთაშორისო ბაზრისთვის უცნობია. გასაგებია, რომ სხვა ბევრი რამ იციან საქართველოს შესახებ, მაგალითად, ის, რომ ქვეყნაში დაბალია ტერორიზმის თუ კრიმინალის დონე, მაგრამ გადამწყვეტი მაინც განათლების ხარისხია. ადამიანმა, რომელიც განათლებას ყიდულობს, აუცილებლად უნდა იცოდეს, თუ რას ყიდულობს — როგორია განათლების ხარისხი და მისი აღიარება საერთაშორისო დონეზე. ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია იმ პროცედურების გამარტივება, რომელიც სტუდენტებმა ჩვენს სასწავლებლებში ჩასარიცხად უნდა გაიარონ.“
გაცვლითი პროგრამების შემთხვევაში, ზოგიერთი ქვეყნის მოქალაქე სტუდენტისთვის ისევ პრობლემური რჩება ვიზის გაცემის საკითხი, რადგან საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო აკადემიურ ვიზებს არ გასცემს და მათ ტურისტული ვიზით უწევთ ჩამოსვლა. მაგალითად, ნიგერიაში ჩვენი საელჩო არ არის და არც ელექტრონულად ვიზის გაცემა ხდება, ამიტომაც ნიგერიის მოქალქეებს სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკაში უწევთ ჩასვლა და რამდენიმე კვირის განმავლობაში ვიზის ლოდინი, რომელსაც ან მიიღებენ, ან არა. ეს ყველაფერი კი რამდენიმე ათასი დოლარი უჯდებათ. მაშინ, როცა შესაძლებელია, თუნდაც ერთი თვით, საგარეო საქმეთა სამინისტრომ საკონსულო მომსახურება შესთავაზოს ნიგიერიელ სტუდენტებს და ამით გაუადვილოს იმ ბარიერების გადალახვა, რაც საქართველოში სწავლის გზაზე ეღობებათ. მთელ მსოფლიოში არსებობს მსგავსი პრაქტიკა. ამის გარდა, სტუდენტის ჩარიცხვა ხდება სამინისტროს მიერ გაცემული დოკუმენტის საფუძველზე. ამიტომაც ვამბობ, რომ სასურველია დაიხვეწოს როგორც ვიზასთან, ისე ჩარიცხვასთან დაკავშირებული პროცედურები და გახდეს უფრო სწრაფი და ხელმისაწვდომი უცხოელი მოქალაქისთვის.
ჩვენი ვიზა არ ითვალისწინებს არც მათ ინტერესებს, ვინც 4 ან 5 თვითაა ჩამოსული არა საბაკალავრო ან სამაგისტრო პროგრამებზე, არამედ უნივერსიტეტში კონკრეტული ლექციების მოსასმენად. მაგალითად, რომელიმე სტუდენტს სურს ილიას უნივერსიტეტში მოისმინოს გია ნოდიას ლექციების კურსი, სამწუხაროდ, დღესდღეობით, ეს არ არის საფუძველი, რომ სასწავლო ვიზა გაიცეს (სასწავლო ვიზა გაიცემა სრულ აკრედიტირებულ კურსზე და ის ადამიანი აუცილებლად უნდა ირიცხებოდეს კონკრეტულ სასწავლო პროგრამაზე). ამიტომაც თვითდინებით მოსულ ადამიანს, რომელსაც კონკრეტული ლექციის მოსმენა აინტერესებს და მზად არის ამისთვის, უნივერსიტეტს გარკვეული საფასური გადაუხადოს, ჩვენ ამის საშუალებას არ ვაძლევთ. არადა, ეკონომიკური შედეგი ქვეყნისთვის ასეთი ტიპის სწავლის დროსაც ზუსტად იგივეა, რაც სხვა შემთხვევების დროს. ასეთი ფორმა ტურიზმისა და სწავლის გარდამავალი მომენტია, რომელსაც, სამწუხაროდ, ჩვენი კანონმდებლობა საერთოდ არ ითვალისწინებს.“
ალექსანდრე ჯეჯელავა დაჰპირდა საზოგადოებას, რომ ისე ჩააბარებს ყოველკვარტალურ ანგარიშს საერთაშორისო სტუდენტების რაოდენობის შესახებ, როგორც ითვლიან საქართველოში ტურისტების რაოდენობას. მისი დაპირებით, შეიქმნება სტრატეგია და სამოქმედო გეგმა, რომელიც მიმართული იქნება საერთაშორისო სტუდენტების რაოდენობის ზრდისკენ — შეიქმნება პლატფორმა Study in გeorgia, რაც დაეხმარება საერთაშორისო სტუდენტებსა და საქართველოს უნივერსიტეტებს ერთმანეთის პოვნაში.
მინისტრის თქმით, განათლების ინტერნაციონალიზაცია დადებით გავლენას პოლიტიკურ ასპარეზზეც ახდენს. „დარწმუნებული ვარ, ის ვინც საქართველოში ისწავლის და მერე დაბრუნდება სამშობლოში, საქართველოს პატარა ნაწილს გულით წაიღებს და ისინი ჩვენი მომავალი ინვესტორები და მხარდამჭერები იქნებიან“.
პრეზენტაცია საკმაოდ წარმომადგენლობითი იყო და მას, განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის გარდა, პრაქტიკულად ყველა ის დონორი ესწრებოდა, რომელიც ამ სფეროშია ჩართული, ასევე, თსუ-ს და ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტების რექტორები, დეკანები და განვითარების სამსახურების წარმომადგენლები როგორც სახელმწიფო, ისე კერძო უმაღლესი სასწავლებლებიდან, დაინტერესებული მხარეები და არასამთავრობო ორგანიზაციები.
„კვლევის დროს 30-ზე მეტი ჩაღრმავებული საექსპერტო ინტერვიუ ჩავიწერე საგანმანათლებლო ინსტიტუტების წარმომადგენლებთან, მენეჯერებთან და ექსპერტებთან. წარმოდგენილი კვლევის რეკომენდაციები სწორედ მათი ნააზრევისა და ნაფიქრალის შეჯერებული ვარიანტია. პრეზენტაციაზე ამდენი ადამიანის მოსვლა კი იმას ადასტურებს, რომ ჩვენი მხრიდან დიდია ინტერესი და მზაობა, რომ ეს კარგად გავაკეთოთ“ — ამბობს ანა ჟვანია.
PMC-ის კვლევითი ცენტრის დირექტორმა, მაია გრიგოლიამ, განაცხადა, რომ ცენტრის ინიციატივაა Study in Georgia-ს პერსპექტივების შესწავლა საქართველოში, რაც იმას გულისხმობს, რომ საქართველო გახდეს მიმზიდველი ადგილი უცხოელი სტუდენტებისთვის: „ინტერნაციონალიზაცია განათლების სფეროში ერთ-ერთი პრიორიტეტი უნდა იყოს, განათლებაში სწორი ინვესტირება კი, ადამიანის შესაძლებლობებისთვის ასპარეზის გახსნა, საქართველოსთვის — მთავარი ამოცანა. რადგან ინვესტირება შეზღუდულია, ამიტომაც მთავარია მისი სწორად პრიორიტეტიზაცია.“
|
