2016-11-17
ეროვნულ ბიბლიოთეკას იტალიური სამკითხველო დარბაზი შეემატა
მაკა ყიფიანი
10 ნოემბერს, გუდიაშვილის ქუჩაზე, პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის მესამე კორპუსში მდებარე „ლიბერთი დარბაზში“, სტეფანო პაოლინის სახელობის იტალიური ბიბლიოთეკა ერთობლივად გახსნეს იტალიის რესპუბლიკის ელჩმა საქართველოში ანტონიო ბარტოლიმ, საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარემ, დავით უსუფაშვილმა და საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის გენერალურმა დირექტორმა, გიორგი კეკელიძემ.
ეროვნულ ბიბლიოთეკას იტალიის რესპუბლიკის საელჩომ, ელჩის, ანტონიო ბარტოლის ინიციატივით, 5000-ზე მეტი წიგნი გადასცა და იტალიური დარბაზის ავეჯითა და სხვა ინვენტარით აღჭურვა უზრუნველყო. კოლექცია თანამედროვე იტალიურ ლიტერატურას, იტალიის კულტურის შესახებ უნიკალურ კოლექციას და მდიდარ აუდიო-ვიდეო მასალას მოიცავს. აღსანიშნავია, რომ პირველი ქართული ნაბეჭდი წიგნის, 1629 წელს რომში გამოცემული „ქართულ-იტალიური ლექსიკონის“ შემდგენლის, სტეფანო პაოლინის სახელობის იტალიური ბიბლიოთეკა სწორედ ამ წიგნადი ფონდის საფუძველზე შეიქმნა. შემთხვევითი არ არის, რომ იტალიური ბიბლიოთეკა იმ ადამიანის სახელს ატარებს, რომელმაც ნიკიფორე ირბახის (ნიკოლოზ ირუბაქიძე-ჩოლოყაშვილი, საქართველოს იმდროინდელი ელჩი რომში) დახმარებით, 400 წლის წინ, პირველი ბეჭდური ქართული წიგნი შექმნა.
1629 წელს რომში გამოცემული წიგნის — „ქართულ-იტალიური ლექსიკონი“ (დitionario გiorgiano) სათაურში აღნიშნულია, რომ ლექსიკონი შედგენილია „სტეფანო პაოლინის მიერ ქართველის, წმინდა ბასილის წესის ბერის ნიკიფორე ირბახის დახმარებით, სახმარებლად სარწმუნოების გამავრცელებელ სასულიერო კონგრეგაციის მისიონერთათვის“. ეს იყო არა მარტო პირველი ქართული ნაბეჭდი წიგნი, არამედ 3086 სიტყვისგან შემდგარი, პირველი ქართული ლექსიკოგრაფიული ნაშრომიც. იმავე წელსვე, ნიკიფორეს აქტიური მონაწილეობით, დაისტამბა არანაკლებ მნიშვნელოვანი მეორე წიგნი — „ქართული ანბანი ლოცვანითურთ“ (ლitania ლauretana).
სტეფანო პაოლინის სახელობის იტალიური ბიბლიოთეკით სარგებლობა ნებისმიერ მსურველს შეუძლია.
იტალიური ბიბლიოთეკის გახსნამდე, პარლამენტის თავმჯდომარემ და მოწვეულმა სტუმრებმა ეროვნული ბიბლიოთეკის პირველ და მეორე კორპუსში მიმდინარე სარეაბილიტაციო სამუშაოები დაათვალიერეს.
მაია სიმონიშვილი, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის საზოგადოებასთან ურთიერთობისა და კულტურის პროგრამების მთავარი სპეციალისტი, ანგლო-ამერიკული სამკითხველო დარბაზის კურატორი: „ეროვნულ ბიბლიოთეკაში იტალიური სამკითხველო დარბაზის გახსნის შესახებ ჯერ კიდევ აპრილის თვეში, იტალიის ელჩის წინადადებით, დავიწყეთ მუშაობა. რა თქმა უნდა, სიხარულით დავთანხმდით ამ ინიციატივას და ბიბლიოთეკაში სათანადო ფართიც გამოვყავით. იტალიური ბიბლიოთეკის კოლექცია, სულ 5100 წიგნი, ლუქსემბურგის იტალიური კულტურის ცენტრიდან გადმოიგზავნა. ჩვენ წინასწარ არ ვიცოდით, იტალიური ბიბლიოთეკის შესავსებად რა სახის და რა შინაარსის წიგნები ჩამოვიდოდა, თუმცა, ვიცოდით, რომ ევროპის ცენტრში საინტერესო ლიტერატურა იქნებოდა. აღმოჩნდა, რომ ყველა წიგნი, რომელმაც ჩვენს საცავში დაიდო ბინა, უახლესი, ძალიან მნიშვნელოვანი და აქტუალურია. განსაკუთრებით მინდა აღვნიშნო, რომ ძალიან ბევრი საინტერესო წიგნია ხელოვნების მოყვარულებისთვის. აქ თავმოყრილია 1000-ზე მეტი უძვირფასესი ალბომი. გარდა იმისა, რომ კოლექციაში იტალიური ხელოვნების ყველა დარგია წარმოდგენილი, ასევე ყველა იტალიელი მნიშვნელოვანი ავტორის წიგნიცაა. კოლექცია აუდიო-ვიდეო მასალას მოიცავს, რაც მკითხველს საშუალებას მისცემს, დაეუფლოს და შეისწავლოს იტალიური ენა. მათთვის, ვისაც აინტერესებთ იტალიასთან კავშირები, მეცნიერება, კულტურა, მართლაც ძალიან მდიდარი და მნიშვნელოვანი ბიბლიოთეკაა. სასიხარულოა, რომ ეროვნულ ბიბლიოთეკაში აქამდე არსებულ, ჰუმბოლტის გერმანულ ბიბლიოთეკას, დიუმას ფრანგულ ბიბლიოთეკას, მარჯორი და ოლივერ უორდროპების სახელობის ანგლო-ამერიკულ ბიბლიოთეკასა და აღმოსავლურ ბიბლიოთეკას იტალიური ბიბლიოთეკა დაემატა. დაინტერესებულ მკითხველს, გემოვნების მიხედვით, მათთვის საინტერესო ქვეყნის ლიტერატურის არჩევის შესაძლებლობა აქვს. დღეიდან სტეფანო პაოლინის სახელობის იტალიური ბიბლიოთეკით სარგებლობა ნებისმიერ მსურველს შეუძლია.“
გიორგი კეკელიძე, პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის გენერალური დირექტორი: „იტალიური ბიბლიოთეკის გახსნა მრავალმხრივ მნიშვნელოვანია. ერთი მხრივ, ეს არის შესაბამისი სივრცე უშუალოდ იტალიური ენით და ლიტერატურით დაინტერესებული ადამიანებისთვის; მეორე მხრივ, ქვეყნებს შორის კულტურული ურთიერთობების კარგი ხიდია და მნიშვნელოვანი ნაწილი, რომელზეც დარწმუნებული ვარ, რომ კიდევ ბევრი საინტერესო ამბავი აიგება.
იტალიური ბიბლიოთეკა ერთ-ერთი საუკეთესო თემატური ბიბლიოთეკაა, რომელიც გვერდს დაუმშვენებს ეროვნულ ბიბლიოთეკაში უკვე არსებულ, ორ მეზობელ თემატურ ბიბლიოთეკას, ეს არის ჰუმბოლტის და დიუმას ბიბლიოთეკები. იტალიური ბიბლიოთეკა საკმაოდ მოცულობითია, სამკითხველო ტიპის დარბაზში, მკითხველები სხვადასხვა სიახლეებს და კლასიკურ ლიტერატურას გაეცნობიან. დიდი მადლობა ამ საჩუქრისთვის იტალიის ელჩს და მთელ იტალიას, რომელიც ბუნებრივია, როგორც სახელმწიფო, ამ პროცესებში იყო ჩართული. დიდი მადლობა ეროვნული ბიბლიოთეკის ყველა იმ თანამშრომელს, რომელიც აქტიურად მონაწილეობდა იტალიური ბიბლიოთეკის დაარსებისა და გახსნის პროცესში, განსაკუთრებით მინდა გამოვყო გულიკო გორდელაძის და მაია სიმონიშვილის თავდაუზოგავი შრომა. მადლობა ასევე ყველა იმ ადამიანს, რომლებიც გვეხმარებოდნენ თუნდაც წიგნების გადაზიდვაში, დარბაზის მოწყობაში... ნებისმიერ მათგანს, რომელიც ფიქრობდა, რომ აკეთებდა მნიშვნელოვან საქმეს.
არ შემიძლია განსაკუთრებული და გულწრფელი მადლიერება არ გამოვხატო პარლამენტის თავმჯდომარის, ბატონ დავით უსუფაშვილის მიმართ, იმ კვალიფიციური თანამშრომლობისთვის, რომელიც მან პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკისთვის არაერთხელ გასწია.“
ანტონიო ბარტოლი, იტალიის რესპუბლიკის ელჩი საქართველოში: „იტალიის საელჩო მხარს უჭერს იტალიური ენისა და კულტურის პოპულარიზაციას, რადგან ვფიქრობთ, რომ ეს ორ ქვეყანას შორის ურთიერთობების განვითარების გასაღებია. უპირველეს ყოვლისა, დიდი მადლობა საქართველოს პარლამენტის ეროვნულ ბიბლიოთეკას თანამშრომლობისთვის. დიდი მადლობა ბატონ დავით უსუფაშვილს, რომელიც ქართველ პოლიტიკოსებს შორის ჩემთვის ერთ-ერთი პატივსაცემი ადამიანია. სასიხარულოა, რომ დღეს, იტალიური ბიბლიოთეკა გაიხსნა, საჩუქრად გადავეცით ეროვნულ ბიბლიოთეკას 5000-მდე წიგნი, მაგრამ ეს მხოლოდ დასაწყისია, გიორგი კეკელიძესთან ერთად განვიხილავთ ამ ბიბლიოთეკის სამომავლო განვითარებასა და გაფართოებას. გაიზრდება წიგნების რაოდენობა, საცავი მთლიანად გაფორმდება იტალიურ სტილში და ეს იქნება თავშეყრის ადგილი ყველა იმ ადამიანისთვის ვისაც იტალიური ენა და კულტურა უყვარს. შეიძლებოდა, ბიბლიოთეკა დანტე ალიგიერის სახელობის ყოფილიყო, მაგრამ გადავწყვიტეთ, ისეთი ადამიანის სახელი შეგვერჩია, რომელიც, იტალიასა და საქართველოს კულტურული ურთიერთობების დასაწყისიდანვე, ყველაზე მნიშვნელოვანი ფიგურა იქნებოდა. ისტორიიდან იცით, რომ თეატინელი მისიონერები, რომლებიც საქართველოში გამოსამგზავრებლად ემზადებოდნენ, შეხვდნენ ნიკოლოზ ჩოლოყაშვილს (ნიკიფორე ირბახი) და მასთან ერთად შექმნეს იტალიურ-ქართული ლექსიკონი, რომელიც ამასთანავე პირველი ქართული ნაბეჭდი წიგნია. მიხარია, რომ ჩვენი თანამშრომლობა მარტო წარსულში არ რჩება, ის დღესაც გრძელდება.“
დავით უსუფაშვილი, საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე: „დღეს ძალიან მნიშვნელოვანი და სასიხარულო დღეა. მიხარია, რომ ეროვნულ ბიბლიოთეკაში ყოველთვის ძალიან ბევრი კარგი ამბავი ხდება. ყველას, ვისაც გაუჩნდება სურვილი, იმ პრობლემებიდან, იმ თემებიდან, რომელიც ჩვენს ყოველდღიურ ცხოვრებას ამძიმებს, ხანდახან მაინც გამოვიდეს და იფიქროს კარგზე, დადებითზე, ამაღლებულზე, ადამიანზე, სულიერებაზე, წარსულზე, მომავალზე, ამ შენობაში უნდა მოვიდეს, რადგან აქ მომსვლელს ძალიან ბევრი ისეთი კუთხე, ისეთი ნივთი და რაც მთავარია, ისეთი წიგნი ელის, რომელიც თითოეულ ჩვენგანს გაგვახსენებს, რომ ყოველდღიური პრობლემების მიღმა არსებობს რაღაც სხვა — მშვენიერი, ამაღლებული, სასიამოვნო. ყველაზე უკეთ, ალბათ, ამ შენობაში ვგრძნობთ ქართველები, რომ ვართ ძალიან მდიდარი თვითმყოფადი ეროვნული კულტურის მქონე, ევროპული ცივილიზაციისა და ქრისტიანული კულტურის ნაწილი. დღევანდელი დღე ამის დემონსტრირებაა, დღევანდელი მოვლენა არის ევროპული ინტეგრაცია პრაქტიკაში, ჩვენი სვლა ევროპული სახლისკენ რეალობაში. დღეს ამ შენობაში გაიხსნა კიდევ ერთი მშვენიერი, იტალიური კუთხე, რომელიც ატარებს იმ ადამიანის სახელს, რომელმაც პირველი ბეჭდური ქართული წიგნი შექმნა. ეს იყო 400 წლის წინ, როდესაც იტალიელი და ქართველი მოღვაწეეები, მწიგნობრები ზრუნავდნენ იმისთვის, რომ ეს ორი ქვეყანა, ეს ორი ერი ერთმანეთთან დაკავშირებული ყოფილიყო, ერთმანეთი უკეთ გაგვეცნო და გაგვემდიდრებინა. ნამდვილად ფასდაუდებელია იმ ადამიანების წვლილი, ვინც საფუძველი ჩაუყარეს ამ ურთიერთობას და მეგობრობას. ასევე, ძალიან დიდია წვლილი ბატონი ელჩის, მისი მთავრობის და იმ ადამიანების, ვინც რეალობად აქცია დღევანდელი დღე.
დიდი მადლობა ბატონ გიორგი კეკელიძეს და ბიბლიოთეკის თანამშრომლებს, რომლებიც მუდამ შემართული, მოწადინებულნი არიან სიახლეებისთვის, ყოველთვის უნდათ რაღაც ახალი მიუმატონ ამ მშვენიერ დაწესებულებას, რომელსაც სახელად ეროვნული ბიბლიოთეკა ჰქვია, მაგრამ შინაარსით გაცილებით მეტია, გაცილებით დიდი. ძალიან მალე, ამ ყველაფერს კიდევ უფრო მკაფიო, ვიზუალური დემონსტრირება ელის, როდესაც მწყობრში ჩადგება ის შენობა, ის კაბინეტები, დღეს რომ დავათვალიერეთ. მოხარული ვარ, რომ ვიყავი იმ პარლამენტის წარმომადგენელი, რომელმაც საკმაოდ რთულ ვითარებაში, როდესაც ქვეყანას ძალიან ბევრი სხვა საჭიროება და პრიორიტეტი ჰქონდა, გამოვნახეთ საშუალება, დამატებითი თანხები, რითიც შესაძლებელი გახდა ბიბლიოთეკის შენობის გამაგრება და სათანადოდ მოწყობა. აქ ხომ სულ მალე დაიდებს ბინას ძალიან მნიშვნელოვანი ხორცშესხმული იდეები — „ანბანის მუზეუმი“, „წიგნის მუზეუმი“, რომელზეც ჯერ კიდევ 60 წლის წინ, გალაკტიონ ტაბიძე ოცნებობდა; მალე ბიბლიოთეკის მეორე კორპუსის ბაღში, სამხედრო მისიებში დაღუპული ქართველების უკვდავსაყოფად, სპეციალური კუთხე გაკეთდება. ყველა ის კაბინეტი, რომლებიც დღეს დავათვალიერეთ, შენების და შექმნის პროცესშია. აქ მხოლოდ ბიბლიოთეკის შენობის ფუნდამენტს არ ვამაგრებთ, არამედ ქართული სახელმწიფოებრიობის ფუნდამენტს. ქართული სახელმწიფოსთვის თუ რაიმე მნიშვნელოვანი ინსტიტუტია ჩვენს ქვეყანაში, პირველ რიგში, ეს ეროვნული ბიბლიოთეკაა. სწორედ ამაზე დგას ჩვენი დღევანდელობა და ჩვენი მომავალი. მოხარული ვარ, რომ 4 წლის განმავლობაში მქონდა ბედნიერება ეროვნულ ბიბლიოთეკასთან თანამშრომლობის, მოხარული ვარ, რომ ამ ხნის განმავლობაში ბევრი რამ შევძელით და მჯერა, ახალი პარლამენტი კიდევ უფრო მეტ საშუალებას გამოძებნის იმისთვის, რომ ეროვნულ ბიბლიოთეკაში წამოწყებული საქმიანობები სათანადოდ განვითარდეს. ამ შენობაში კიდევ ბევრჯერ შევიკრიბებით სასიხარულო და ძალიან სერიოზული მოვლენების აღსანიშნავად.
სასიხარულოა, რომ დღეიდან ამერიკულ, გერმანულ, ფრანგულ, თურქულ ბიბლიოთეკებს იტალიური ბიბლიოთეკაც შეემატა. კიდევ ერთხელ შევახსენებ ჩვენს თანამემამულეებს, დიახ, ჩვენ ვართ ერთიანი მსოფლიო ცივილიზაციის ნაწილი, რომელშიც ჩვენი წვლილი უნდა შევიტანოთ და რომლიდანაც მაქსიმალურად უნდა მივიღოთ ის ღირებულებები, ის სულიერი საზრდო, რომლის გარეშეც მსოფლიოში ვერც ერთი ერი იზოლირებულად ვერ იარსებებს.
მართალია, მე დღეს პარლამენტის თავმჯდომარის რანგში ბოლოჯერ ვესტუმრე ბიბლიოთეკას, მაგრამ, რა თქმა უნდა, ეს არ იქნება ჩემი ბოლო სტუმრობა. სხვა სტატუსით სიამოვნებით ვესტუმრები მას, ყოველთვის ვიქნები მათ გვერდით ყველა ახალი წამოწყების ხორცშესხმაში და ვიქნები მდიდარი ეროვნული ბიბლიოთეკით მოსარგებლე ერთ-ერთი რიგითი მკითხველი“.
|
