2017-10-26
შეფასების პროცესის სკოლაში გადატანა — სქემის ყველაზე დიდი მიღწევა
მეორე წელია, რაც მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების, პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემა ამოქმედდა. ბუნებრივია, ამ ხნის განმავლობაში, დანერგვის პროცესებმა გამოავლინა სქემის სუსტი და ძლიერი მხარეები, სამომავლოდ გასასწორებელი ხარვეზები. თუმცა, როგორც სქემის მონიტორინგის მიმართულების მენეჯერმა, კახა ჟღენტმა გვითხრა, ეს დრო ცოტაა იმისთვის, რომ სქემის მუშაობა შევაფასოთ. მისივე თქმით, ყველაზე მეტად კრიტიკული მესამე წელი იქნება, რადგან „მენეჯმენტის ნებისმიერი თეორიის მიხედვით, არსებობს ახალი სისტემის დანერგვის სამწლიანი ეტაპი. როცა სისტემაში ცვლილება შემოგვაქვს, პირველი ეტაპი სიახლის შემოტანაა, მეორე — ამ სიახლის ფეხისმოკიდება და მესამე კი — კვლევის ჩატარება, თუ როგორ დაინერგა ცვლილება. თუ გინდა, იყო ობიექტური, მესამე წელს უნდა ისაუბრო შედეგებზე. სიახლის შემოტანის შემდეგ, პირველ და მეორე წელს, შედეგებზე საუბარი იმას ნიშნავს, რომ ჩქარობ და სისტემური ხედვა არ გაქვს. ამიტომაც, თუ მესამე წლის შედეგები ადეკვატური იქნება, ეს იმის მანიშნებელია, რომ სისტემა კარგად მუშაობს და მყარად იდგამს ფეხს. თუ გამოჩნდება დანერგვისთვის დამახასიათებელი სისტემური პრობლემები, გამოდის, რომ თავიდან გქონდა მნიშვნელოვანი ჩავარდნები, რაღაც ვერ გათვალე სწორად. გარკვეული ტიპის ხარვეზები მესამე წლის ბოლოსთვის უნდა გაქრეს.“
და მაინც, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები გამოვლინდა სქემის დანერგვისას და როგორია ორი წლის გადასახედიდან მონიტორინგის მიმართულების მენეჯერის პოზიცია — კახა ჟღენტის ინტერვიუდან შეიტყობთ.
— ბატონო, კახა, ვიდრე სამი წლის შედეგებამდე მივალთ, ამ ხნის განმავლობაში, სქემის მიმდინარეობამ გარკვეული კონტურები მაინც შექმნა. ცენტრის გადასახედიდან, რა არის ის პლუსები და მინუსები, რაც სქემის დანერგვის პროცესში გამოვლინდა?
— პირველი პლუსი არის ის, რომ სკოლები, ბოლოსდაბოლოს, მიხვდნენ, სახელმწიფო არ ხუმრობს, სქემის დანერგვის პროცესში პოლიტიკის შეცვლას არ აპირებს და მასწავლებლის შეფასება სკოლის საქმეა, რაც ყველაზე დიდი მიღწევაა. აქამდე მასწავლებლის შეფასება უკავშირდებოდა გარე შეფასებას და, რაც მთავარია, ეს იყო ყველაზე დაბალეფექტური ინსტრუმენტი, ამავე დროს — იაფი, ტესტების შეფასების ობიექტურობა 90%-ზე მეტია. თითქოს მარტივია — არაკორუფციული ტესტების სისტემას ვქმნით, რასაც დაწერს, იმის მიხედვით აფასებ — მშვენიერი ინსტრუმენტია, მაგრამ პარადოქსია — მასწავლებლის საქმიანობისთვის ყველაზე უფრო შეუსაბამო! იმიტომ, რომ მასწავლებელის საქმიანობას „ტესტებისთვის მომზადება არ წარმოადგენს“, მას ხომ ხელფასს ვუხდით კარგი გაკვეთილების ჩატარებაში, მოსწავლეთა წარმატებულ სწავლაში. შესაბამისად, სქემის ამოქმედების პირველი მიზანი — შეფასების პროცესის სკოლაში გადატანა იყო, რადგან ცენტრალიზებულად 67 ათასი მასწავლებლის გაკვეთილების შეფასება მოკლე ვადებში წარმოუდგენელია! შესაბამისად, ეს პროცესი სკოლაში უნდა წასულიყო, ანუ სახელმწიფოს უნდა ეთქვა, რომ სკოლას ენდობა. სხვათა შორის, ცენტრალიზებული ტესტების დამკვიდრება, ერთი მხრივ, კარგი იყო, ობიექტური ინსტრუმენტი შევქმენით, მაგრამ მეორე მხრივ, ეს იყო სკოლებისადმი უნდობლობის გამოხატვა. ცენტრალიზებული ტესტირების შემოტანა და მასზე ყველაფრის მიბმა (ხელფასის და ა.შ.), ფაქტობრივად, ნიშნავდა — მე შენ ბავშვებს განდობ, მაგრამ რომ დავრწმუნდე კვალიფიციური მასწავლებელი ხარ თუ არა, ამისთვის სკოლის გარეთ საგამოცდო ცენტრში უნდა წახვიდე და იქ ჩააბარო გამოცდა. სამაგიეროდ, მთელ რიგ პროცესებს სკოლაში, სადაც შეფასებაც ხდება, პრემიის გაცემაც, შემაჯამებელი ოქმებიც დგება პედსაბჭოზე, გვერდს ვუვლით. ეს არის უნდობლობა, რომელიც სქემით დავძლიეთ და შეფასების პროცესმა სკოლებში გადაინაცვლა. პირველ წელს დიდი პაუზა ჰქონდათ სკოლებს, რადგანაც ფიქრობდნენ, რომ რაღაც შეიცვლებოდა, ამიტომ ბევრმა სკოლამ უაზროდ გაფლანგა დრო. ახლა ეს პროცესები ტოტალურად გამოცოცხლდა — მასწავლებლები შესაფასებლად თავიანთ აქტივობებს წარმოადგენენ, დამადასტურებელ დოკუმენტაციას ჶ-School-ის სისტემაში ტვირთავენ, მასწავლებლის შეფასების ჯგუფები კი ამას აფასებენ. აქვე ვიტყვი, რომ ერთ-ერთი თემა, რომელიც მომავალში კიდევ უფრო უნდა გამოსწორდეს, არის ის, რომ სკოლების ნაწილი ჯერ ისევ მეტად შიშობს ფორმალური მხარის გამო — მეტ კითხვას იმაზე კი არ სვამენ, როგორ შეაფასონ ობიექტურად, არამედ იმაზე, როგორ არის ოქმი დაწერილი, ხელმოწერები არის თუ არა საკმარისი რაოდენობის და ა.შ.
რა თქმა უნდა, ნებისმიერი დოკუმენტაციის სწორი წარმოება მნიშვნელოვანია, მაგრამ მთავარია შინაარსობრივი მხარე. ვისურვებდით, რომ ჩვენთან იმის გასარკვევად კი არ დაერეკათ, სამზე მეტი ხელმოწერა უნდა თუ სამიც საკმარისია, არამედ, მაგალითად, გაკვეთილის შეფასების დროს მეოთხე კრიტერიუმი კარგად ვერ გამოვიყენე და თუ შეიძლება განგვიმარტეთო. ამ ტიპის ზარები ჯერჯერობით ნაკლებია, თუმცა გასაგებიცაა, როცა პროცესი ინერგება და ადმინისტრაცია და დირექტორი, რომელიც შეფასების ჯგუფის თავმჯდომარეც არის, პასუხისმგებლობას გრძნობს, შიშობს, შეცდომა არ დაუშვას.
რეალურად მათ აქვთ ძალიან მარტივი საქმეთა წარმოება, ყველაფერი გამჭვირვალეა. თუ ადრე მასწავლებელი რეკავდა პრეტენზიით და ამბობდა, რომ არაობიექტურად შეაფასეს, ვურჩევდით, შემოეტანა განაცხადი, რომელიც მერე გენინსპექციაში მიდიოდა და ის იკვლევდა. ახლა ეს პროცესები ელექტრონულმა სისტემამ გაამარტივა. ეს კიდევ მეორე პლუსია (პირველი, როგორც გითხარით, სკოლების შიდა შეფასების ამუშავებაა), თუმცა, ელექტრონულ სისტემასთან დაკავშირებითაც არის პატარა პრობლემები — მაგალითად, ვადებთან დაკავშირებით, თუმცა ამასაც ისწავლიან. ჩვენი რეკომენდაცია სწორედ იმას ითვალისწინებს, რომ ვადები უფრო ლოიალური გახდეს. ახლა მკაცრად არის განსაზღვრული დოკუმენტაციის ატვირთვის ვადები — შეფასება წლის ბოლოს ხდება. ჩვენი წინადადებაა, რომ ვადები გაქრეს და პროცესი წლის განმავლობაში განაწილდეს, რაც, შესაბამისად, ელექტრონულ სისტემასთან ურთიერთობის სხვა პასუხისმგებლობებს ითხოვს იმიტომ, რომ მასწავლებლის პასუხისმგებლობა ჩნდება, საბოლოოდ როდის დააჭერს ღილაკს თითს და იტყვის, რომ მზად არის შესაფასებლად. აქედან გამომდინარე, შემდეგ ვეღარ იტყვის, რომ ვერ ატვირთა ან ვერ გააკეთა იმიტომ, რომ სისტემა გაიჭედა და ა.შ. ანუ სისტემას ვეღარ დააბრალებს, რადგან სრულად მისი პასუხისმგებლობა იქნება — როცა იქნება მზად, მაშინ შეაფასებს შეფასების ჯგუფი.
გასათვალისწინებელია ერთი მნიშვნელოვანი დეტალი — როდესაც შესრულდება გარკვეული ვალდებულება, რაც სქემის მიხედვითაა დაწესებული, როდის აისახება ის მასწავლებლის სტატუსსა და ხელფასზე. არსებული რეგულაციით, ეს სასწავლო წლის ბოლოს ხდება. ჩვენი წინადადებაა, რომ სასწავლო წლის განმავლობაში, სულ მცირე ორჯერ მაინც მოხდეს. იდეალური ვარიანტია, თუ შეფასებას ასრულებს ოქტომბრის თვეში, ნოემბერში უკვე ისახებოდეს მის ხელფასზე. იმედია, აქამდეც მივალთ, ყოველ შემთხვევაში, ჩვენი სურვილია, ეს პროცესი არ იყოს მიბმული მაინცდამაინც სასწავლო წლის ბოლოზე.
ელექტრონული სისტემის ამუშავება რომ დიდი პლუსია, იქიდანაც კარგად ჩანს, რომ სისტემაში ჩახედვისთანავე მიხვდებით, სად არის ხარვეზი, რა არის გამოსასწორებელი. უამრავი პრობლემა მაშინვე სწორდება, რადგანაც პროცესი აბსოლუტურად გამჭვირვალეა და, შესაბამისად, უამრავ კითხვაზე რეაგირებას (2085 საჯარო სკოლაზე და იმ კერძო სკოლებზე, რომლებიც ჩართულები არიან სქემაში) სწრაფად ვახდენთ.
გააქტიურდა, ასევე, საკუთარი საქმიანობის თვითშეფასების პროცესი. პირველ წელს, მასწავლებლები თვითშეფასებას სკეპტიკურად მოეკიდნენ და უამრავი კითხვა გაჩნდა. შემდეგ მიხვდნენ, რომ ადეკვატური თვითშეფასების შემთხვევაში, ზუსტად შეუძლიათ განსაზღვრონ, რომელი ძლიერი მხარე წარმოაჩინონ შესაფასებლად. თუ ვიცი, რომ სასწავლო რესურსის გაკეთება კარგად შემიძლია, მაგრამ კონფერენციაზე კარგად ვერ გამოვალ სიტყვით, დიახაც, აქცენტს სასწავლო რესურსის წარდგენაზე გავაკეთებ და ამით მეტ დადებით ქულას მივიღებ, რომ წინ წავიდე კარიერულად.
მოკლედ, ვფიქრობთ, პროფესიული განვითარების პროცესი უფრო ორგანიზებული გახდა, რაც მთავარია, თავი მოიყარა ელექტრონულ სისტემაში, არსებობს ერთი ვირტუალური საქაღალდე, სადაც ატვირთულია მასწავლებლის ყველა ნაშრომი, რომელიც მას საუკეთესოდ მიაჩნია. როგორც კი დოკუმენტაციას ატვირთავს ელექტრონულ სისტემაში, შეფასების ჯგუფი ვალდებულია, შეაფასოს. არც ერთი ატვირთული საბუთი შეფასების გარეშე არ დარჩება, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ეს იქნება შეფასების ჯგუფის ხარვეზი, რომელსაც მონიტორინგის ჯგუფი პოულობს და სკოლას წერილობით ატყობინებს — მასწავლებელს წარმოდგენილი აქვს რაღაც შესაფასებლად, მიაქციე ყურადღება და მითითებულ ვადებში სთხოვს შეფასებას.
სქემის მიღწევაა, რომ სკოლებში მასიურად დაიწყო ისეთი პროცესი, როგორიც არის საკუთარი საქმიანობის კვლევა — პრაქტიკის კვლევა და რეფლექსია, მიუხედავად იმისა, რომ პერიოდულად გხვდება დოკუმენტები, რომლებიც შეიძლება ჩათვალო ფორმალურად დაწერილ ან შედარებით არასიღრმისეულად, მაგრამ ეს მოვლენა დამკვიდრდა. მასწავლებლის პროფესია შეუძლებელია საკუთარი საქმიანობის გამოძიების და რეფლექსიის გარეშე, ზოგადად, ამის გარეშე წარმოუდგენელია ნებისმიერი პროფესია.
კიდევ ერთი ძალიან დიდი პლუსია ისიც, რომ მასწავლებლებმა დაინახეს სისტემა, რომლის დახმარებითაც გაეხსნათ გზა საკუთარი კარიერული ზრდისაკენ. სქემამ აბსოლუტურად ახალი „თამაშის წესი“ შემოიტანა — თუ გეკუთვნის კარიერული წინსვლა და დაფასება, ამ პროცესს ვერაფერი შეაჩერებს! მაგალითად, პრაქტიკოსი მასწავლებელი, რომელმაც ჩააბარა ორი გამოცდა (მით უმეტეს ახლა შედარებით ლოიალური დამოკიდებულებაა მათ მიმართ, რადგანაც გამოცდაში 1-დან 10 კრედიტამდე შეუძლია დააგროვოს) და დადებითად შეუფასდა; ამავე დროს, სხვადასხვა ტიპის აქტივობები წარმოადგინა შესაფასებლად და დააგროვა 19 კრედიტი, მას ეკუთვნის გახდეს უფროსი მასწავლებელი; თუ უფროსი მასწავლებელი აგროვებს შესაბამის კრედიტს — გახდეს წამყვანი, მას ეკუთვნის, რომ გახდეს წამყვანი, რაც ავტომატურად იმას ნიშნავს, რომ გაეზარდოს ხელფასი, ანუ მისი სახელფასო ანაზღაურება კვალიფიკაციის შესაბამისია. იმ შემთხვევაშიც კი, თუ დირექტორმა ან შეფასების ჯგუფმა სუბიექტური დამოკიდებულება გამოხატა და უარყოფითად შეუფასა რომელიმე აქტივობა, მასწავლებელს აქვს მექანიზმი — საპრეტენზიო განაცხადის შეტანა ჩვენს ცენტრში — და მის საქმიანობას გარე შემფასებელი შეაფასებს. თუ ის აღმოაჩენს, რომ მასწავლებელს ობიექტურად ეკუთვნის დადებითი შეფასება, აუცილებლად შეაფასებს დადებითად და სტატუსის მინიჭებას წინ არაფერი დაუდგება. რაც მთავარია, საპრეტენზიო განაცხადი რეგიონის, სოფლის მასწავლებელმა შეიძლება აქ ჩამოუსვლელად, ელექტრონულად გამოაგზავნოს. ასე რომ, კარიერული ზრდის პროცესი კიდევ უფრო ობიექტური გახდა. ამ კუთხით მომართვიანობაც გაიზარდა, თუნდაც ტელეფონზე დარეკვით, რადგან მასწავლებელმა უკვე იცის, რომ დარეკვასაც კი აზრი აქვს. წელს საპრეტენზიო განაცხადების შემოსვლის ვადა — 20 ოქტომბერს დასრულდა.
— რამდენი საპრეტენზიო განაცხადი შემოვიდა და შეცვლის თუ არა ეს მნიშვნელოვნად სტატუსის მინიჭების სურათს?
— დღეის მონაცემებით, მხოლოდ 71 საპრეტენზიო განაცხადია შემოსული. ამ საპრეტენზიო განაცხადების თითქმის ერთი მესამედი გვატყობინებს, რომ შეფასების ჯგუფებს დაავიწყდათ წინადადების წარდგენა. ასეთ შემთხვევაში, გვიწევს მისი შეფასების მთელი პროცესის გადახედვა და თუ გამოვავლენთ, რომ ეკუთვნის სტატუსის მინიჭება, ჶmis-თან ვშუამდგომლობთ, რომ გაიხსნას სისტემა კონკრეტულად ამ მასწავლებლისთვის და სკოლას მიეცეს საშუალება, წარადგინოს მასწავლებლის სტატუსის მინიჭების წინადადება. შესაბამისად, აუცილებლად იცვლება მასწავლებლის სტატუსი.
თუმც არის დასაფიქრებელი მომენტიც — როცა 67 ათასი მასწავლებლის შეფასება მიმდინარეობს და მხოლოდ 71 საპრეტენზიო წინადადება შემოდის, ორი ვარიანტია: სკოლებში პროცესები, ძირითადად, ნორმალურად მიდის ან სკოლაში არსებული ვითარება არ შეესაბამება სტანდარტებს. ამ მიმართულებით, ჩვენ მნიშვნელოვანი კვლევების ჩატარებას ვგეგმავთ. მონიტორინგი, ყოველწლიურად, მხოლოდ 200 სკოლის დოკუმენტაციის ნახვას ახერხებს, ძალიან დიდი სივრცეა შესამოწმებელი და მისი ერთდროულად შემოწმება ფიზიკურად შეუძლებელია.
წელს, სქემის მუშაობის შედეგად, სტატუსი შეეცვალა 2000 მასწავლებელს. 67 ათასი მასწავლებლის გადასახედიდან, შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ცოტაა, მაგრამ ჩემი აზრით, ეს განათლების სისტემაში არსებული ვითარების ადეკვატური შედეგია. თუ დანარჩენი კოლეგები დაუჯერებენ სისტემას და გაუყვებიან ამ 2000 კაცის გზას, მომავალ წელს, ეს შედეგი, სავარაუდოდ, გაორმაგდება.
ერთ-ერთი საფრთხე მდგომარეობდა იმაში, რომ სისტემა, სადაც პასუხისმგებლობა სკოლაზე გადავიდა, ფორმალური შეფასების საფუძველი არ გამხდარიყო. ამ ორი წლის მუშაობის კარგი შედეგი სწორედ ის არის, რომ ასე არ მოხდა. პირიქით, არის სადავო საკითხები, მასწავლებლები არ ეთანხმებიან გარკვეულ შეფასებებს, ანუ შეფასების ჯგუფები სერიოზულად მიუდგნენ საქმეს და დაკისრებული პასუხიმგებლობა ბოროტად არ გამოიყენეს — ფორმალურად არ დაუწერეს თავიანთი სკოლების მასწავლებლებს ქულები, შეფასების პროცესები მოსალოდნელი პლუსებით და მინუსებით წარიმართა.
— და რა არის ის ყველაზე მნიშვნელოვანი ხარვეზები, რომელიც სქემის დანერგვამ გამოაჩინა?
— ერთ-ერთი პრობლემა, რომელზეც აუცილებლად უნდა ვიმუშაოთ, არის ის, რომ შეფასებას, როგორც ყველა იურიდიულ აქტს, აუცილებლად სჭირდება დამადასტურებელი დოკუმენტი — აქტების შედგენა, რომელიც, ხელმოწერის შემდეგ, უნდა დასკანერდეს და აიტვირთოს. ძალიან დიდი მოცულობის საქმეთა წარმოება ახლავს თან შეფასებას. სკოლას დაემატა ეს საქმიანობა, ამ მხრივ გამოვლინდა ხარვეზები, ელექტრონულ სისტემაში არასწორად იტვირთება დოკუმენტები, რომლის გამოსწორებაზეც მერე დრო იკარგება. სისტემა ნახევრად ელექტრონულია, პარალელურად, საქმეთა წარმოება ქაღალდზეც ხდება. სისტემა უნდა განვითარდეს ისე, რომ მთლიანად ელექტრონიზაცია მოხდეს, საინფორმაციო ტექნოლოგიები მეტად იყოს გამოყენებული.
ხარვეზები გამოჩნდა ზოგადად, ელექტრონული სისტემის გამოყენებასთან დაკავშირებით. საინფორმაციო ტექნოლოგიების გამოყენების დაბალი კომპეტენცია ართულებს სკოლის მართვის ელექტრონული სისტემის ეფექტურ გამოყენებას. მასწავლებლები თავად არ არიან ამ პროცესში ჩართულები და დელეგირებული აქვთ სკოლის საინფორმაციო მენეჯერზე, რომელიც ხშირად უშვებს შეცდომებს დოკუმენტების ატვირთვის პროცესში. ამიტომ საჭიროა ვიზრუნოთ მასწავლებლების საინფორმაციო ტექნიკური უნარების განვითარებაზე, რომ თვითონ შეძლონ ამის კეთება.
— ასევე საინტერესოა, როგორ ინერგება სქემა არაქართულენოვან სკოლებში?
— არაქართულენოვანი სკოლების მასწავლებლებს წვდომა აქვთ ყველა საჭირო მასალასთან, ყველაფერი ნათარგმნია მათ მშობლიურ ენაზე. ძალიან ხშირად მათთან ერთი ფასილიტატორი ქართულენოვანია ან ქართული იცის იმ დონეზე, რომ ჩვენთან ახერხებდეს კომუნიკაციას. მომზადების თვალსაზრისითაც, მეტ-ნაკლებად, ნორმალური სიტუაციაა, რადგან მათთვისაც ტარდება სამუშაო შეხვედრები შეფასების ჯგუფებთან სომხურ და აზერბაიჯანულ ენებზე. ათასწლეულის გამოწვევის ფონდის მიერ ხორციელდება პროგრამა, რომლის ფარგლებშიც ხდება დირექტორების და ერთი ფასილიტატორის, ასევე STჶმ მიმართულების მასწავლებლების გადამზადება. სამინისტროს დაკვეთით, ამ მოდულებში ინტეგრირებულია სქემის პროცესები. შესაბამისად, ჩვენი ცენტრი ცდილობს, მათივე ენაზე იმუშაოს შეფასების ჯგუფებთან. მეორე მხრივ მუშაობს მილენიუმის პროექტიც. რა თქმა უნდა, ენის ცოდნის პრობლემა, ჯერჯერობით, ისევ არსებობს. არაქართულენოვანი სკოლებისთვის ცოტა დაგვიანებით, მაგრამ სქემა მაინც ყველგან ერთდროულად გავრცელდა, ანუ სქემას არ განურჩევია ეროვნული უმცირესობები. ამიტომ მინდა გითხრათ, რომ ეთნიკური უმცირესობების ის მასწავლებლები, რომლებიც ჩაერთვნენ სქემაში და სახელმწიფო ენის ცოდნის პრობლემა არ აქვთ, ჩვეულებრივად არიან პროცესების მონაწილე, მათ შორის სტატუსების შეცვლის თვალსაზრისითაც.
არაქართულენოვანი მასწავლებლები პროფესიული უნარების გამოცდას ქართულ ენაზე აბარებენ, ხოლო საგანი შეუძლიათ მშობლიურ ენაზე ჩააბარონ. თუ გამოცდას ვერ ჩააბარებენ, სამწუხაროდ, ისევ პრაქტიკოსის საფეხურზე დარჩებიან, რადგანაც სქემის მიხედვით, გამოცდის ჩაბარება სავალდებულოა და მხოლოდ ამის შემდეგ შეიძლება იმ სავალდებულო თუ დამატებითი აქტივობების განხორციელება, რასაც კარიერული წინსვლის სქემა ითვალისწინებს. რაც შეეხება სახელმწიფო ენის ცოდნას, ამაზე სახელმწიფო დიდ რესურსს ხარჯავს და მათ აუცილებლად უნდა ისწავლონ ქართული ენა.
სქემამ ამ ადამიანებს დაანახა, რომ მათი პროფესიული განვითარება და კარიერული წინსვლა დირექტორზე კი არ არის დამოკიდებული, არამედ მათზე. რა თქმა უნდა, იძულებითი პროცესები ვერ წავა, მთავარია მოტივაცია და ხელმისაწვდომობა. მილენიუმის პროექტი ამის საუკეთესო საშუალებას იძლევა, რადგან მათ ისეთი პროგრამა აქვთ დაფინანსებული, რომელიც ერთდროულად მუშაობს ყველაზე — დირექტორზე, ფასილიტატორზე და საბუნებისმეტყველო მიმართულების მასწავლებლებზე. ეს მათ აუცილებლად გონივრულად უნდა გამოიყენონ. თუკი სკოლაში გაჩნდებიან გადამზადებული მასწავლებლები, რომლებიც სტატუსს გაიუმჯობესებენ, შეიძლება ამან მათ კოლეგებს მისცეს სტიმული.
ახალი თაობა, პირადად ვისთანაც მქონია ურთიერთობა, აბსოლუტურად სხვანაირად ფიქრობს. მათ გააზრებული აქვთ, რომ თუკი სახელმწიფო ენა იცი, შენთვისაც ისეთივე ღიაა ყველა სიკეთე, როგორც დანარჩენი მოქალაქეებისთვის, ეს ძალიან მნიშვნელოვანია.
ესაუბრა ლალი ჯელაძე
|
