2017-11-15 სტანდარტში ასახული ადრეული და სკოლამდელი განათლება
დამტკიცდა ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების, მათ შორის სასკოლო მზაობის, საგანმანათლებლო სახელმწიფო სტანდარტები. თუ გავითვალისწინებთ სკოლამდელი აღზრდის სისტემაში წლების განმავლობაში დაგროვილ პრობლემებს, ამ დოკუმენტის მიღება არა თუ დროული, დაგვიანებულიც კი არის. პრობლემა მართლაც ბევრია, მათ შორის უპირველესი, ალბათ, მაინც ბაღებში დარეგისტრირება და ადგილების სიმცირეა. ძალიან ბევრი ბავშვი რჩება ბაღს მიღმა და მათთვის სტანდარტი, თუნდაც საუკეთესო, ვერაფერს შეცვლის. მნიშვნელოვანია ასევე აღმზრდელ -პედაგოგთა კვალიფიკაცია და ბაღებში სპეცმასწავლებლის არსებობა. რამდენად შეძლებს ეს დოკუმენტი ადგილობრივი მუნიციპალიტეტების მიერ ვერ თუ არ გადაჭრილი პრობლემების მოგვარებას და ხომ არ დარჩება ახლად მიღებული სტანდარტები მხოლოდ ფურცელზე, ამას დრო დაგვანახებს.
აღმზრდელ პედაგოგთა პროფესიული სტანდარტით დადგინდა, რა ცოდნას, უნარ-ჩვევებს, ღირებულებებსა და დამოკიდებულებებს უნდა ფლობდნენ ისინი ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების დაწესებულებებში სააღმზრდელო-პედაგოგიური საქმიანობის დაგეგმვის, წარმართვის და შეფასებისთვის.
არსებული კანონმდებლობით, საბავშვო ბაღებში მუშაობა ნებისმიერი პროფესიის წარმომადგენლისთვის ნებადართულია, ახალი სტანდარტით, ბაღში მხოლოდ სკოლამდელი აღზრდის და განათლების სფეროს სპეციალისტები დასაქმდებიან.
თბილისის საბავშვო ბაგა-ბაღების მართვის სააგენტოს ხელმძღვანელი თემურ თორდინავა მიიჩნევს, რომ სტანდარტის დანერგვა ეტაპობრივი პროცესია და შედეგი, საგანმანათლებლო მიმართულებით, რა თქმა უნდა, ერთ-ორ წელიწადში მასშტაბურად არ გამოჩნდება. ამბობს, რომ ეს კარგი დასაწყისია, სტანდარტების მიღება მნიშვნელოვნად და პოზიტიურად შეცვლის საგანმანათლებლო მიმართულებას სკოლამდელი აღზრდის დაწესებულებებში.
ახალი სტანდარტების ამოქმედებას გაეროს ბავშვთა ფონდშიც დადებითად აფასებენ და იმედოვნებენ, რომ დღეს არსებული მდგომარეობა გაუმჯობესდება.
გაეროს ბავშვთა ფონდის განათლების პროგრამის ხელმძღვანელი მაია ყუფარაძე აცხადებს, რომ ყველა მუნიციპალიტეტს უნდა მიეცეს საშუალება როგორც ფინანსების, ასევე ადამიანური რესურსების თვალსაზრისით, ეფექტურად და წარმატებულად უზრუნველყოს ამ სტანდარტების განხორციელება საბავშვო ბაღებში.
რამდენი აღმზრდელი გაივლის სერტიფიცირებას, უცნობია, რადგან ზუსტი სტატისტიკა არ არსებობს, უცნობია ასევე, რამდენი აღსაზრდელია და, შესაბამისად, რა მასშტაბის სამუშაოა ჩასატარებელი. ამ სტატისტიკური ხარვეზის აღმოფხვრა სფეროს რეგულირების ერთ-ერთი წინაპირობაა, აცხადებენ გაეროს ბავშვთა ფონდში.
ვინ უზრუნველყოფს სტანდარტით დადგენილი ნორმების რეალურად განხორციელებას, რა ვადებია ამისათვის დადგენილი და რა შინაარსობრივ ცვლილებებს ითვალისწინებს ახლად დამტკიცებული დოკუმენტი — გვესაუბრება ნინო ბესელია, განათლების სამინისტროს სკოლამდელი განათლების განვითარების სამმართველოს უფროსი:
— 2015 წლისთვის შემუშავდა ადრეული და სკოლამდელი განათლების კანონი, რომელიც აწესრიგებს ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების საყოველთაო ხელმისაწვდომობის, განვითარებისა და ხარისხის უზრუნველყოფის სამართლებრივ საფუძველს. იგი განსაზღვრავს სახელმწიფო ორგანოების, მუნიციპალიტეტების უფლებამოსილებებს, ვალდებულებებს, ფუნქციებს.
განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს უფლება-მოვალეობებს შორის გამოვყოფდი ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლებისა და აღმზრდელ-პედაგოგის პროფესიული სტანდარტების შემუშავებასა და დანერგვას, ასევე, ინკლუზიური განათლების პრინციპების გათვალისწინებით, საგანმანათლებლო და მეთოდოლოგიური რესურსების შემუშავებას, აღმზრდელ-პედაგოგთა პროფესიული განვითარების ტრენინგ-მოდულების შექმნას.
აღნიშნული სტანდარტები უკვე დამტკიცებულია საქართველოს მთავრობის მიერ.
უნდა აღვნიშნოთ, რომ ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების სახელმწიფო სტანდარტები განსაზღვრავენ, თუ რა ცოდნას, უნარ-ჩვევებს, ღირებულებებსა და დამოკიდებულებებს უნდა იძენდეს ბავშვი სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების ფარგლებში. სტანდარტის მიზნებია: სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების დაწესებულებებში ხარისხიანი სააღმზრდელო და საგანმანათლებლო პროცესისათვის ხელის შეწყობა; სკოლამდელი ასაკის ბავშვის განვითარების მიზნით მისაღწევი შედეგების განსაზღვრა დაბადებიდან ზოგადი განათლების დაწყებითი საფეხურის პირველ კლასში შესვლამდე; აღზრდისა და განათლების შედეგების განსაზღვრა 2 წლიდან ზოგადი განათლების დაწყებითი საფეხურის პირველ კლასში შესვლამდე; ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების დაწესებულებების მიერ ინდივიდუალური სასწავლო-აღმზრდელობითი პროცესის წარმართვის უზრუნველყოფა თითოეულ ბავშვთან, მათ შორის, შეზღუდული შესაძლებლობის და/ან სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე ბავშვებთან; ბავშვის ფიზიკური და ემოციური განვითარების უზრუნველყოფა; ბავშვის კოგნიტური განვითარებისა და სკოლისათვის მომზადების უზრუნველყოფა; ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების დაწესებულებებში ხარისხიანი სააღმზრდელო და საგანმანათლებლო პროცესის წარმართვისათვის აუცილებელი გარემოს შექმნა; ბავშვის განმავითარებელი უსაფრთხო და პოზიტიური სააღმზრდელო და საგანმანათლებლო გარემოს შექმნის ხელშეწყობა.
— რადგან სტანდარტი მიღებულია, იგულისხმება, რომ სავალდებულო იქნება ყველა სკოლამდელისთვის. როგორ მოხერხდება ამის უზრუნველყოფა, თუ გავითვალისწინებთ, რომ, ყოველ წელს, ადგილების სიმცირის გამო, ძალიან ბევრი ბავშვი რჩება ბაღის მიღმა, ცალკე საკითხია მდგომარეობა რაიონებში, განსაკუთრებით სოფლებში. როგორ გაივლიან სკოლამდელი მომზადების კურსს იქ მცხოვრები ბავშვები? როდიდან გახდება ახალი სტანდარტი სავალდებულო?
— კანონის მიხედვით, სკოლამდელი აღზრდა და განათლება, მათ შორის, სასკოლო მზაობის პროგრამა, არის ნებაყოფლობითი, საყოველთაო და ხელმისაწვდომი შესაბამისი ასაკის ყველა ბავშვისთვის. სტანდარტი, კი სავალდებულოა ყველა ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების დაწესებულებისათვის (მიუხედავად მათი სამართლებრივი ფორმისა).
რეგიონებში, სადაც არ არის საბავშვო ბაღი, შესაძლებელია სასკოლო მზაობის ჯგუფები სკოლის ბაზაზე გაიხსნას. აღსანიშნავია, რომ 2016 წელს, საქართველოს მასშტაბით, 14 სასკოლო ცენტრი ფუნქციონირებდა, ხოლო სასკოლო მზაობის პროგრამა დაინერგა 600 საბავშვო ბაღში.
— ეს პროცესი, გარკვეულწილად, არათანაბარ პირობებში აყენებს ბავშვებს — ნაწილს გავლილი ექნება სასკოლო მზაობის პროგრამა, ნაწილს — არა.
— სკოლამდელი განათლების განვითარების პროცესში რამდენიმე ინსტიტუციაა ჩართული. საქართველოს მთავრობის, განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს, მუნიციპალიტეტების, სურსათის ეროვნული სააგენტოს მთავარი მიზანია, გაიზარდოს სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების ხელმისაწვდომობა და ხარისხი. ამისათვის დაგეგმილია ბაღების მშენებლობა. კანონით, 2020 წლისთვის, განსაზღვრულია ჯგუფის მოცულობა და აღმზრდელ-პედაგოგების/აღმზრდელების ბავშვებთან შემდეგი თანაფარდობა: თითო ჯგუფში: ბაგაში — 25 ბავშვი, მაღალ ჯგუფებში — 30-მდე; შეფარდება აღმზრდელ-პედაგოგის და ბავშვების უნდა იყოს: ბაგაში — 1/13, მაღალ ჯგუფებში — 1/15. ეს ცვლილებები, რასაკვირველია, ხელს შეუწყობს სკოლამდელი განათლების ხელმისაწვდომობისა და განათლების ხარისხის გაზრდას.
— განათლების სამინისტროს მიერ გავრცელებულ განცხადებაში ნათქვამი იყო, რომ: სამართლებრივი ფორმის მიუხედავად, სტანდარტი ყველა აღმზრდელ-პედაგოგისთვის სავალდებულო იქნება. ნიშნავს თუ არა ეს, რომ ახალი სტანდარტი სავალდებულო იქნება როგორც საჯარო, ასევე კერძო საბავშვო ბაღებისთვის?
— ამ სტანდარტით ხელმძღვანელობა ყველასთვის აუცილებელი იქნება.
— შემოწმდება რაიმე მექანიზმით, როგორ სრულდება სტანდარტის მოთხოვნები არა მარტო საჯარო, არამედ კერძო ბაღებშიც?
— აუცილებლად შემოწმდება. განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს ერთ-ერთი მოვალეობაა, სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების სახელმწიფო სტანდარტების დანერგვის, განვითარებისა და გაუმჯობესების მიზნით, შეიმუშაოს სკოლამდელ დაწესებულებაში მონიტორინგის სისტემა, განახორციელოს მონიტორინგი და მოამზადოს შესაბამისი რეკომენდაციები.
— აღმზრდელი-პედაგოგის პროფესიული სტანდარტის მოთხოვნის შესაბამისად, ბაღის აღმზრდელებს პედაგოგის სტატუსი ენიჭებათ. რას სთავაზობს მათ განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო კვალიფიკაციის ასამაღლებლად — პედაგოგთა პროფესიული განვითარების სქემის მსგავს სისტემას თუ მათი გადამზადება და კვალიფიკაციის ამაღლება სხვაგვარად იგეგმება? ვინ განახორციელებს გადამზადების პროცესს?
— დღეს საბავშვო ბაღებში გვყავს აღმზრდელები. იმისათვის, რომ აღმზრდელების იდენტიფიცირება მოხდეს აღმზრდელ-პედაგოგებად და სტატუსი მიენიჭოთ, მათ, განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მიერ შემუშავებული ტრენინგ-მოდულის მიხედვით, ტრენინგები უნდა გაიარონ. ტრენინგების გავლის შემდეგ, ვინც დააკმაყოფილებს შესაბამის კრიტერიუმებს, მიენიჭებათ აღმზრდელ-პედაგოგის სტატუსი. იმ შემთხვევაში, თუ კონკრეტული პირი კრიტერიუმებს ვერ დააკმაყოფილებს, რჩება აღმზრდელად (უბრალოდ, სტატუსს ვერ იღებს), თუმცა, უფლება აქვს, ხელმეორედ გაიაროს ანალოგიური ტრენინგი და, კრიტერიუმების დაკმაყოფილების შემთხვევაში, მიიღოს სტატუსი. რაც შეეხება პროფესიული განვითარების სქემას, ჯერჯერობით, დღის წესრიგში არ დგას, უფრო მომავლის საქმეა. ამ ეტაპზე, კადრები რომ არ დავკარგოთ და აღმზრდელ-პედაგოგების დეფიციტი არ შეიქმნეს, მათ სტატუსი ამგვარად მიენიჭებათ.
გადამზადების პროცესი 2018 წლის იანვრიდან დაიწყება. განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო უზრუნველყოფს ტრენერების მომზადებას. ტრენერებად გადამზადდებიან მეთოდისტები, დარგის სპეციალისტები, პროფესურა, რომელიც ამ დარგში მუშაობს. ჯერ ტრენერობის მსურველები შეირჩევა, შემდეგ ჩაუტარდებათ ტრენინგი, რომ დაეუფლონ ტრენერის უნარ-ჩვევებს და ადგილებზე შეძლონ ტრენინგების ჩატარება. განსაზღვრულია კრიტერიუმები, რომელსაც უნდა აკმაყოფილებდეს ტრენერობის კანდიდატი. ნებისმიერ მსურველს არ შეეძლება განაცხადის შემოტანა. ყველა მუნიციპალიტეტი გამოაგზავნის რეგიონის მეთოდისტს/დარგის სპეციალისტს, რომელიც გადამზადდება. ისინიც სერტიფიცირებას გაივლიან.
— ბაღის აღმზრდელის სტატუსი თუ გაუთანაბრდება პედაგოგის სტატუსს, ხომ არ გაუთანაბრდება მათი ხელფასი სკოლის პედაგოგების ხელფასს?
— ხელფასს სტანდარტი არ განსაზღვრავს, ეს მთავრობის დასადგენია, ადგილობრივი მუნიციპალიტეტების ბიუჯეტის გათვალისწინებით. თუმცა, რასაკვირველია, სტატუსი იმიტომ ენიჭება, რომ ხელფასი გაიზარდოს. ცალკეული სააგენტოები მზად არიან კიდეც ამისთვის, მაგრამ პროცედურულად როგორ განხორციელდება, ეს ჩვენი პრეროგატივა არ არის.
— რაც შეეხება გარემოს მოწესრიგებას და გარკვეულ სტანდარტებში მოქცევას. თუ გავითვალისწინებთ ბაღების შენობების მდგომარეობას დღეისათვის, ალბათ, ამ პროცესს საკმაოდ დიდი დრო დასჭირდება... როდის დაიწყება ბაღების ავტორიზაცია და რა იქნება ძირითადი მოთხოვნები, რა ვადებია განსაზღვრული ამ მოთხოვნების შესასრულებლად?
— როგორც უკვე გითხარით, ყველა სახელმწიფო ორგანიზაციას შემუშავებული აქვს შესაბამისი სტანდარტები. ახლა რეგულირდება კვების საკითხი და დამტკიცდება ახალი სტანდარტი, იგივე ეხება ჰიგიენას. გათვალისწინებულია აბსოლუტურად ყველაფერი, სამინისტროების მიერ შემუშავებული სტანდარტები სავალდებულო იქნება ბაღებისთვის. როდესაც უკვე ყველა სტანდარტი ამოქმედდება, ავტორიზაციის პროცესიც დაიწყება.
— დაახლოებით მაინც თუ შეგიძლიათ გვითხრათ, როდის დაიწყება ეს პროცესი?
— ზუსტი თარიღი განსაზღვრული არ არის, დაახლოებით, ერთ წელიწადში. 2018 წელი ბაღებს მოსამზადებლად მისცეს. როდესაც ყველა სტანდარტი ექნებათ, რომელსაც უნდა აკმაყოფილებდნენ და მათ მიხედვით გარკვეულ ცვლილებებს შეიტანენ თავიანთ სამუშაო რეჟიმში, მეტი შანსი ექნებათ, გაიარონ ავტორიზაცია.
— და ისევ მივდივართ იქამდე, რომ, თუ დღის წესრიგში არ დადგა ბაღების მშენებლობის საკითხი, ძალიან ძნელი იქნება ამ სტანდარტის განხორციელება. მართალია, თბილისში აშენდა რამდენიმე ახალი ბაღი და კიდევ იგეგმება, მაგრამ ეს, ქვეყნის მასშტაბით, სურათს ვერ შეცვლის. პრობლემა, რაიონებში გაცილებით მწვავედ დგას, ბევრი ბავშვი მოკლებულია სასკოლო მზაობის პროგრამას და იმთავითვე არათანაბარ პირობებში დგება, დედაქალაქელ თანატოლებთან შედარებით.
— ეს საკითხი დღის წესრიგში უკვე დგას. რამდენი აშენდა და რამდენის მშენებლობა იგეგმება — ამასთან დაკავშირებით ზუსტი სტატისტიკური მონაცემები მერიასთან არსებულ ბაღების მართვის სააგენტოში აქვთ. ვიცი, რომ ბევრი ბაღის მშენებლობა იგეგმება, თუმცა, არ ვიცი, რომელ რეგიონში — რამდენის. ჩვენ, ძირითადად, სტანდარტებზე და შინაარსობრივ მხარეზე ვიყავით აქცენტირებული. საერთოდ, ძალიან მნიშვნელოვანია კოორდინაცია ამ პროცესში ჩართულ ყველა ინსტიტუციას შორის, რომ ერთიანი საქმე გაკეთდეს და კარგი შედეგი მივიღოთ.
— თუ არსებობს ზუსტი მონაცემი, რამდენი აღმზრდელი, ბაღი და აღსაზრდელია, ქვეყნის მასშტაბით?
— კანონის მიხედვით, ამას საქსტატი განსაზღვრავს, მუნიციპალიტეტების მიერ მიწოდებულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით. მე ძველი მონაცემი მაქვს: დაახლოებით, 6 ათასამდე აღმზრდელი, 600-მდე მეთოდისტი და 1300-მდე ბაღია. ჩვენი ძალისხმევით, ყველა მუნიციპალიტეტს დავუგზავნეთ მოთხოვნა და ახლა ინფორმაციის შეგროვების პროცესში ვართ.
— რა თქმა უნდა, 1300-მდე ბაღი ყველა მსურველს ვერ დააკმაყოფილებს. ეს, ალბათ მხოლოდ საჯარო ბაღებია?
— დიახ, ეს ინფორმაცია მხოლოდ საჯარო ბაღებს შეეხება. საქსტატი შეგვპირდა, რომ დეკემბრის ბოლოსთვის მოგვაწვდის განახლებულ ინფორმაციას. ჩვენი მოთხოვნის საფუძველზე მიღებულ (ჯერჯერობით, 25-მა მუნიციპალიტეტმა გადმოგვიგზავნა მონაცემები) ინფორმაციასაც გავაანალიზებთ და, ერთ თვეში, ხელთ გვექნება ზოგადი სტატისტიკური მონაცემები.
პროცესი დაიწყო, მთავარია ხელი შევუწყოთ სტანდარტების დანერგვას და მასწავლებლების გადამზადებას.
— რადგან ეს სტანდარტი ეხება როგორც კერძო, ასევე საჯარო ბაღების აღმზრდელებს, ხომ არ იგეგმება, სკოლების ანალოგიურად, საჯარო და კერძო ბაღების ერთ საგანმანათლებლო სისტემაში გაერთიანება?
— კერძო ბაღებისთვის სავალდებულოა, სტანდარტზე დაყრდნობით შეიმუშაონ თავიანთი სააღმზრდელო-საგანმანათლებლო პროცესი. ავტორიზაციას ვერ გაივლიან, თუ არ ექნათ სათანადო სტანდარტებით გათვალისწინებული გარემო (მაგალითად, ეზო, ფანჯრიანი ოთახი...), ასევე, ბავშვის აღზრდისა და განათლების სტანდარტზე დაყრდნობით მიღწეული შედეგები. ამდენად, თავისთავად, ერთიან საგანმანათლებლო სივრცეში მოექცევიან.
არის ინფორმაცია, რომ წელს, თბილისში, საჯარო ბაღებში, 2 000 ბავშვით მეტია სასკოლო მზაობის პროგრამაში. მოწესრიგდა ბაღების საქმიანობა, ინფრასტრუქტურა, კვება და მშობლების მხრიდან ინტერესიც გაიზარდა. ხარისხთან ერთად მსურველთა რაოდენობამაც იმატა.
— რით არის საინტერესო ახალი სტანდარტის შინაარსობრივი მხარე?
— სტანდარტში განსაზღვრულია აღმზრდელ-პედაგოგის განათლება — სწავლის სფეროები, აკადემიური ხარისხები და სამუშაო გამოცდილება, რომელიც აუცილებელი წინაპირობაა საბავშვო ბაღებში აღმზრდელ-პედაგოგად მუშაობის დასაწყებად. განათლებასთან დაკავშირებული მოთხოვნები იყოფა ორ ნაწილად: საბავშვო ბაღებში დასაქმებული/სტანდარტის ამოქმედებიდან, 2024 წლის 1 სექტემბრამდე, დასასაქმებელი აღმზრდელ-პედაგოგის განათლება და 2024 წლის 1 სექტემბრიდან დასასაქმებელი აღმზრდელ-პედაგოგის განათლება.
განსხვავება 2024 წლის 1 სექტემბრამდე დასაქმებული/დასასაქმებელი და 2024 წლის 1 სექტემბრის შემდეგ დასასაქმებელი აღმზრდელ-პედაგოგისთვის შეთავაზებულ საკვალიფიკაციო მოთხოვნებში მდგომარეობს იმაში, რომ 2024 წლის 1 სექტემბრამდე დასაშვებია აღმზრდელ-პედაგოგს ჰქონდეს ბაკალავრის ან მასთან გათანაბრებული აკადემიური ხარისხი ნებისმიერ მიმართულებაში/დარგში/სპეციალობაში, მაშინ როდესაც 2024 წლის 1 სექტემბრიდან დასასაქმებელ აღმზრდელ-პედაგოგს მოეთხოვება სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების სფეროში ბაკალავრის ან მასთან გათანაბრებული აკადემიური ხარისხის ქონა. ამასთან, 2024 წლის 1 სექტემბრამდე, დასაქმებულ/დასასაქმებელ აღმზრდელ-პედაგოგს შეიძლება ჰქონდეს ბაგა-ბაღის აღმზრდელ-პედაგოგის პროფესიული კვალიფიკაცია. 2024 წლის 1 სექტემბრიდან კი ბაგა-ბაღის აღმზრდელ-პედაგოგის პროფესიული განათლების კვალიფიკაციის მფლობელს აღარ ექნება უფლება დასაქმდეს აღმზრდელ-პედაგოგად.
ზემოაღნიშნული გამომდინარეობს იქიდან, რომ ,„ადრეული და სკოლამდელი აღზრდისა და განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონის მიხედვით, აღმზრდელ-პედაგოგს უნდა ჰქონდეს უმაღლესი განათლების კვალიფიკაცია. დღეის მდგომარეობით, აღმზრდელ-პედაგოგი წარმოადგენს პროფესიული განათლების კვალიფიკაციას. სწორედ 2024 წლისათვის ივარაუდება, რომ უნდა გვყავდეს აღმზრდელ-პედაგოგის ბაკალავრის ხარისხის მქონე პირები. აღმზრდელ-პედაგოგის განათლებასთან დაკავშირებული საკითხის წარმოდგენილი სახით მოწესრიგებით, ერთი მხრივ, დაცული იქნება საბავშვო ბაღებში აღმზრდელ-პედაგოგებად დასაქმებულ პირთა ინტერესი, ხოლო მეორე მხრივ, სისტემა არ დადგება აღმზრდელ-პედაგოგთა დეფიციტის წინაშე.
სიახლეა მუსიკის მასწავლებლის აღმზრდელ-პედაგოგის სტანდარტი რა კვალიფიკაციას, ცოდნასა და უნარ-ჩვევებს უნდა ფლობდეს.
ასევე სიახლეა ქართულის, როგორც მეორე ენის, აღმზრდელ-პედაგოგის სტანდარტი, რაც იმას ნიშნავს, რომ ეროვნული უმცირესობებით დასახლებულ რეგიონებში მოქმედ ბაღებს შეუძლიათ ჰყავდეთ ქართული ენის მასწავლებელი. სტანდარტით განსაზღვრულია ის ცოდნა და უნარ-ჩვევები, რაც მას უნდა ჰქონდეს, რასაკვირველია, პირველ რიგში, ქართული ენის ცოდნა, ასევე — ბავშვის ასაკობრივი თავისებურებების, სათანადო მეთოდოლოგიის და ა.შ. ამასთან ერთად — ელემენტარული კომუნიკაციის დონე იმ ეროვნული უმცირესობის ენაზე, რომელ რეგიონშიც მდებარეობს ბაღი, რომ იოლი იყოს ბავშვებთან ურთიერთობა და შედეგიანი სახელმწიფო ენის სწავლება. თუ გვინდა ეროვნული უმცირესობის ინტეგრაცია ქართულ საზოგადოებაში, აუცილებელია, აღსაზრდელებს ქართულის სწავლება ადრეული ასაკიდან დავუწყოთ.
არანაკლებ მნიშვნელოვანია ინკლუზიური განათლების მიმართულება. ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლებში ეს საკითხი, მეტნაკლებად, მოგვარებულია, საბავშვო ბაღებში კი მწვავედ დგას. 12 წელია ინკლუზიური განათლებისკენ მივდივართ და დროა, საბავშვო ბაღშიც დაიწყოს პროცესი. სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების თუ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვებისთვის ხელმისაწვდომი უნდა იყოს ადრეული და სკოლამდელი განათლება. ამისათვის საჭიროა სათანადო ინფრასტრუქტურა, სპეცმასწავლებელი, რომელიც ინდივიდუალურად იმუშავებს ბავშვთან, ლოგოპედი, ფსიქოლოგი და სხვ.
ასე რომ, ახალი სტანდარტის დანერგვა ძალიან დიდი და შრომატევადი პროცესია, ძალიან მდიდარ ქვეყნებსაც ამისთვის წლები სჭირდება. მისი დამტკიცებით, უდავოდ, დიდი ნაბიჯი გადაიდგა. ნაბიჯ-ნაბიჯ წავალთ წინ — ჯერ აღმზრდელ-პედაგოგების გადამზადება და ამ მასალის დანერგვა; ბავშვების რაოდენობის შემცირება ჯგუფებში; ზოგადად საზოგადოების ცნობიერების შეცვლა და კონკრეტულად — მშობლებისა და აღმზრდელ-პედაგოგების ბავშვთან დამოკიდებულების და ა.შ. თუ გვინდა, რომ სრულყოფილი პიროვნება გავზარდოთ და ცხოვრებისთვის მოვამზადოთ, საბავშვო ბაღიდან უნდა ვიზრუნოთ ამაზე. ბავშვის განვითარების ყველა პერიოდი მნიშვნელოვანია, სკოლამდელი — განსაკუთრებით ფაქიზი და მნიშვნელოვანია. ამიტომ ყოველმხრივი ინტერვენციაა საჭირო, რომ შედეგზე გავიდეთ და ხარისხი ამაღლდეს.
— რომელი წელი მოინიშნა სტანდარტების სრულად დანერგვის ორიენტირად?
— 2018 წელს, პრაქტიკულად, ეს სტანდარტი ყველა ბაღმა უნდა დანერგოს. ამავე წელს, სტატუსი მაქსიმალური რაოდენობის აღმზრდელს (პრაქტიკულად, რამდენი მსურველიც იქნება) უნდა მიენიჭოს. არ უნდა გახანგრძლივდეს პროცესი და ეროვნულ დონეზე უნდა წარიმართოს, მთელი ქვეყნის მასშტაბით. რა თქმა უნდა, დიდი ქალაქები ამას უფრო ადვილად გაუმკლავდებიან, მაგრამ სწორედ რეგიონებში, მაღალმთიან სოფლებში უნდა მოხდეს დამატებითი ინტერვენცია, რაც, ჩვენი რეკომენდაციებით, ისევ ადგილობრივმა თვითმმართველობებმა უნდა განახორციელონ.
კანონი გვავალდებულებს, 2020 წელს იმდენი ბაღი იყოს, რომ ბავშვების რაოდენობა ჯგუფებში კანონის შესაბამისად განისაზღვროს. ორიენტირი მაინც 2020 წელია, როდესაც გარდატეხა უნდა მოხდეს. პროცესი 2016 წლიდან დაიწყო, 2018-ში აღმზრდელები უკვე აღმზრდელ-პედაგოგები გახდებიან, 2020 წლისთვის ჯგუფებში ბავშვების რაოდენობა უნდა შემცირდეს კანონით განსაზღვრული რიცხობრივობით და ა.შ.
— ხომ არ მიმდინარეობს მოლაპარაკება უმაღლეს სასწავლებლებთან, რომ ადრეული და სკოლამდელი განათლების პედაგოგის მიმართულება დაემატოს მათ ჩამონათვალს?
— ხარისხის განვითარების ეროვნული ცენტრი უკვე მუშაობს საკვალიფიკაციო ჩარჩოზე, რომელსაც უმაღლეს სასწავლებლებში დააგზავნიან. ჩვენ 2018 წლიდან ვგეგმავთ ამ სიახლის შეტანას, მაგრამ უმაღლესი სასწავლებლები როგორ წამოვლენ თანამშრომლობაზე და რამდენი მსურველი იქნება, ჯერ ვერ გეტყვით. ყოველ შემთხვევაში, ადრეული და სკოლამდელი განათლების აღმზრდელ-პედაგოგის საკვალიფიკაციო ჩარჩო იქმნება. პროფესიული სასწავლებლების მიმართულებით აღმზრდელის ჩარჩო დოკუმენტიც შემუშავებულია.
ესაუბრა ლალი თვალაბეიშვილი
|