2017-12-21 რა ცვლილებები იგეგმება სქემაში 2018 წელს
მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების, პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემა, რეალურად, ერთი წელია, რაც სრული დატვირთვით მუშაობს. სქემის ფარგლებში, გარდა იმისა, რომ განხორციელდა მასწავლებელთა საფეხურებრივი წინსვლა და სისტემაში გაჩნდა უფრო მეტი უფროსი და წამყვანი მასწავლებელი, უკვე 9 მენტორი პედაგოგიც გვყავს, რომელთა რაოდენობა სასწავლო წლის ბოლომდე კიდევ გაიზრდება. ასევე, სკოლებში მასწავლებლის შეფასების სრულიად ახალი სისტემა ჩამოყალიბდა და სქემა მოქმედებს, როგორც პედაგოგთა პროფესიული განვითარების დამხმარე სისტემა.
მომავალი წლიდან, მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი, მასობრივი ტრენინგების რეჟიმიდან, კონსულტაციებისა და სამუშაო შეხვედრების რეჟიმზე გადასვლას გეგმას, ეს ის ძირითადი ცვლილებაა, რასაც 2018 წლისთვის აანონსებს. თუმცა, სქემის მიმდინარეობისას გამოკვეთილ იმ ხარვეზის გამოსწორებასაც გეგმავს, რომელსაც მასწავლებელთა უმეტესობა ასახელებს, ეს დოკუმენტაციის ატვირთვას ეხება. დაანონსებული სიახლეებისა და ამ ხნის განმავლობში გაწეული სამუშაოს შედეგებზე გვესაუბრება ცენტრის უწყვეტი პროფესიული განვითარების სამსახურის უფროსი ეკატერინე შარაშენიძე.
— მასობრივი ტრენინგების რეჟიმიდან ცენტრი კონსულტაციების რეჟიმზე გადადის. რამ განაპირობა ეს ცვლილება და რა შედეგი გამოიღო თქვენ მიერ განხორციელებულმა ტრენინგებმა? როგორ შეაფასებთ სქემის მუშაობას?
— მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების, პროფესიული განვითარების და კარიერული წინსვლის სქემა, როგორც იცით, ამოქმედდა 2015-2016 სასწავლო წლიდან და ეს მნიშვნელოვანი სიახლე იყო განათლების სისტემაში. მისი მიზანია, თითოეული მასწავლებლის პროფესიულ განვითარებაზე ზრუნვა და სრულიად ახალი შეფასების სისტემის ჩამოყალიბება. სქემის თანახმად, სკოლებში გაჩნდნენ სრულიად ახალი თვისებრივი ერთეულები: შეფასების ჯგუფის წევრები და ფასილიტატორები, რომლებიც ზრუნავენ თითოეული მასწავლებლის პროფესიულ შეფასებასა და განვითარებაზე. ფაქტობრივად, სქემას დამხმარე ფუნქცია აქვს — როგორ დაეხმაროს მასწავლებელს, რომ განვითარდეს პროფესიულად და ასე მიაღწიოს სხვადასხვა ეტაპებს. იმისათვის, რომ სქემა რაც შეიძლება მორგებული ყოფილიყო მასწავლებლის განვითარებაზე, პირველი სასწავლო წელი — 2015-2016 — საპილოტე წლად გამოცხადდა და ამისთვის საკმაოდ ბევრი რესურსი შეიქმნა, ხელმისაწვდომი იყო მასწავლებლებისთვის ელექტრონული და ბეჭდური რესურსები, მაგ. გზამკვლევები, რომლებიც ორ ნაწილად დაიბეჭდა და ყველა სკოლისთვის ხელმისაწვდომი იყო. გზამკვლევები ითარგმნა სომხურ, რუსულ და აზერბაიჯანულ ენებზე და მიეწოდათ არაქართულენოვან მასწავლებლებს.
სამწუხაროდ, მასწავლებლების და სკოლების უმრავლესობა 2015-2016 წლებში მოლოდინის რეჟიმში იყვნენ და ძვირფასი დრო დაკარგეს. აქედან გამომდინარე, ფაქტობრივად, ერთი წელია, რაც სქემა მთელი დატვირთვით მუშაობს და ჩვენც სწორედ ამ ერთი წლის შეფასებებიდან ამოვდივართ. პირველ წელს ჩვენც ბევრი კითხვა გვქონდა და მასწავლებლებსაც ბევრი შეკითხვა დაუგროვდათ — რა შედეგებზე გავიდოდით, რა იყო პრობლემა (რა თქმა უნდა, პრობლემებიც იყო). ამის გამოსავლენად არაერთი კვლევა და გამოკითხვა ჩატარდა.
დასაწყისში ტრენინგები შეფასების ჯგუფის ყველა წევრს ჩავუტარეთ კასკადური სისტემით, იმიტომ რომ, შეფასების ჯგუფი სრულიად ახალი თვისებრივი ერთეული იყო სკოლისთვის და გვინდოდა რაც შეიძლება მეტი ინფორმაცია მიგვეტანა მასწავლებლებთან, დირექტორებთან, დირექტორის მოადგილეებთან, ფასილიტატორებთან. ტრენინგები, რაც დღემდე ხორციელდებოდა, ძალიან მასშტაბური იყო და, საბოლოო ჯამში, უკვე 100 ათას ადამიანზე მეტია გადამზადებული სხვადასხვა მიმართულებით. ამ ტრენინგებმა საკმაოდ კარგ შედეგებზე გაგვიყვანა, მაგალითად, თუ სქემის ამოქმედებისას მასწავლებლების 75% პრაქტიკოსი იყო, ერთი წლის შემდეგ მათმა რაოდენობამ 5%-ით იკლო, რაც კარგი წინსვლის მაჩვენებელია. 2017 წლის დასაწყისში სქემაში შევიტანეთ ცვლილებები, რაც დაფუძნებული იყო კვლევების შედეგებზე, გამოვლინდა, რომ მასწავლებლებს სჭირდებოდათ აქტივობების მეტი არჩევანი იმისათვის, რომ კრედიტ-ქულები დაეგროვებინათ და წინ წასულიყვნენ. ცვლილების შედეგად, იანვრიდან აქტივობები ძალიან გამრავალფეროვნდა და, ამ მოკლე პერიოდში შეგვიძლია ვთქვათ, რომ აქტივობებმა კარგად იმუშავა — მასწავლებელს კრედიტების დაგროვების და სტატუსის შეცვლის მეტი შესაძლებლობა გაუჩნდა (ამისთვის სხვადასხვა გზა გაჩნდა, თუნდაც დამატებითი აქტივობების სახით და ა.შ.), გარე საგაკვეთილო დაკვირვებაც ამოქმედდა, დასრულდა გარედაკვირვების პროცესის პირველი ეტაპი, რომელმაც საპილოტე რეჟიმში, მშვიდ გარემოში ჩაიარა და შედეგებიც მალე გახდება ცნობილი.
წელს, რადგან აქტივობები გამრავალფეროვნდა, მათ შესაფასებლად ცენტრმა სტანდარტიზებული ინსტრუმენტები შექმნა. შეფასების სტანდარტიზებული ინსტრუმენტი, რა თქმა უნდა, ყველა მასწავლებლისთვის ხელმისწავდომია. გარდა ამისა, სპეციალურად მოვამზადეთ ვიდეოინსტრუქციები, რაც ასევე აბსოლუტურად ყველასთვის ხელმისაწვდომია. ვიდეოინსტრუქციაში ძალიან მარტივადაა აღწერილი ყველა დეტალი და იოლად აღსაქმელია. მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ვიდეოინსტრუქციები არაქართულენოვანი მასწავლებლებისთვისაც ხელმისაწვდომია რუსული, აზერბაიჯანული და სომხური სუბტიტრებით.
აქტივობების შესაფასებლად, მასწავლებლებთან უკუკავშირის შედეგად, დაიგეგმა კონსულტაციები, მომზადდა კითხვარები და დაეგზავნა ყველა სკოლას. მათ გარკვეული ვადები ჰქონდათ განსაზღვრული კითხვარების შესავსებად. კითხვარების დახმარებით გამოვლინდა სკოლების და მასწავლებლების საჭიროებები, გამოიკვეთა საკითხები, რომლებიც უფრო მეტად აინტერესებდათ, შემდეგ გადამზადდნენ ტრენერები და დაიგეგმა კონსულტაციები. შეფასების ჯგუფის წევრებისთვის კონსულტაციები, რეგიონულ დონეზე, ორ ეტაპად განხორციელდა, ამ პროცესში რესურსცენტრებიც იყვნენ ჩართულები.
დღეს, ჩვენ ხელთ არსებული ინფორმაციით, შეფასების ჯგუფების, დაახლოებით, 77% სრულფასოვნად მუშაობს, რაც ცოტა ნამდვილად არ არის. ძირეული მიზანი იყო, სკოლის ბაზაზე განხორციელებულიყო მასწავლებლების შეფასება და ამით სკოლებში, ადგილზე, თანამშრომლობითი კულტურა გაძლიერებულიყო. ცენტრი, თავისთავად, ამ პროცესში მუდმივადაა ჩართული და მიმდინარეობს მონიტორინგი, თვალს ვადევნებთ როგორ მუშაობს შეფასების ჯგუფი. ჩვენი თანამშრომლობა, ძირითადად, რეკომენდაციის ხასიათისაა — აღმოვაჩენთ რაიმე შეცდომას, ვაძლევთ რეკომენდაციას, თუ როგორ გამოასწორონ გარკვეულ ვადაში. რეალურად, წელს შეფასების ჯგუფის მუშაობა, ჩვენი მონიტორინგის შედეგად, დადებითად შეფასდა. თამამად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ სკოლებმა მათზე დელეგირებული პასუხისმგებლობა ბოროტად არ გამოიყენეს, შეფასების პროცესი არ იყო ლოიალური, მასწავლებლები მართლა ობიექტურად შეაფასეს. სულ 84 აპელაცია შემოვიდა, ნაწილი დაკმაყოფილდა — შეფასება დადებითით შეიცვალა, ნაწილს იგივე დარჩა.
დიდი მოცულობის კასკადური ტრენინგები უკვე დავასრულეთ. ჩვენი სამომავლო გეგმები საჭიროებებზე მორგებული კონსულტაციების ჩატარებაა. ახლაც დაგეგმილი გვაქვს კვლევა, რომლის მიზანიც ისევ იქნება მასწავლებლების საჭიროების გამოვლენა და მათი გათვალისწინებით შეხვედრების, კონსულტირებების დაგეგმვა. ეს უფრო სამუშაო ტიპის შეხვედრები იქნება, შეიძლება ონლაინ ჩართვებითაც განხორციელდეს. გვინდა, თითოეულ რეგიონში, რაიონში მივიდეთ და ამ პროცესში შეფასების ჯგუფის წევრების გარდა, უშუალოდ მასწავლებელიც ჩაერთოს.
კონსულტაციებს ახლაც ვუწევთ მასწავლებლებს, ეს ჩვენი მოვალეობაა და ინდივიდუალური კონსულტაციები მუდმივ რეჟიმში გრძელდება.
— კონსულტაციების გარდა, რა სიახლეები იგეგმება, უნდა ველოდეთ თუ არა სამომავლოდ სქემაში რაიმე სახის ცვლილებას?
— მომავალი წლიდან სქემაში გარკვეული ცვლილებების შეტანა იგეგმება, რაც ბიუროკრატიულ პროცესებს უფრო გაამარტივებს. ამ ცვლილებების შესახებ კონკრეტულად ცოტა მოგვიანებით მოგახსენებთ. მაგალითად, შეიძლება უფრო გამარტივდეს დოკუმენტაციის ატვირთვა, რაც მთავარია, ეს ცვლილებები გაამარტივებს და უფრო მოქნილს გახდის სქემას მასწავლებლებისთვის. თუმცა, ეს ცვლილებები, არ შეეხება გამოცდებს. მასწავლებელს შეუძლია კომპეტენციის დადასტურებაში (გამოცდაში) 1, 4, 7 ან 10 კრედიტ-ქულა აიღოს. მოქმედი მასწავლებლისთვის მთავარია კომპეტენციის დადასტურება, შეუძლია ერთი კრედიტი აიღოს და სტატუსის მინიჭებისთვის საჭირო რაოდენობის კრედიტ-ქულები მერე სხვა აქტივობებით შეავსოს.
რა თქმა უნდა, როგორც კი სქემაში ცვლილებები შევა, მოსამზადებელი იქნება ახალი ელექტრონული თუ ბეჭდური რესურსები. ამას უკვე პროცესი გვიჩვენებს. დიდი სურვილი გვაქვს, რაც შეიძლება მალე განხორციელდეს ეს ცვლილებები.
— რეალურად, რა აღმოჩნდა მასწავლებლებისთვის სქემის მუშაობის ყველაზე რთული მხარე?
— მასწავლებლების ნაწილს საკმაოდ უჭირს სქემის პროცედურებში და სკოლების მართვის ელექტრონულ სისტემაში გარკვევა. ხანდახან არის შემთხვევა, როცა მასწავლებელი რეკავს და გვეუბნება, რომ ატვირთა ოცი დოკუმენტი, სინამდვილეში კი ორი უნდა აეტვირთა, ანუ მას ამის შესახებ სწორი ინფორმაცია არ ჰქონდა. ამ შემთხვევაში, დახმარება, პირველ რიგში, ფასილიტატორმა უნდა გაუწიოს. ხშირად ფასილიტატორი თვითონ ტვირთავს დოკუმენტაციას და შეიძლება მას მოუვიდეს შეცდომა. თუმცა, საბედნიეროდ, ეს პრობლემა მასწავლებლებში მასშტაბური არ არის.
— შედის თუ არა ფასილიტატორის ფუნქციაში დოკუმენტაციის ატვირთვა e-school-ში და იქცევა თუ არა სწორად ამ შემთხვევაში ფასილიტატორი?
— ელექტრონულ სისტემაში დოკუმენტების ატვირთვა ყველა მასწავლებლის პირადი ვალდებულებაა. ფასილიტატორი შეიძლება მხოლოდ დაეხმაროს თავის კოლეგას.
— აქვს თუ არა მასწავლებელს უფლება, სახლიდან იმუშაოს დოკუნეტაციის ასატვირთად?
- სამწუხაროდ არა. ცენტრს იმედი აქვს, რომ სისტემა მასწავლებლებისათვის მომავალში სახლიდანაც ხელმისწავდომი გახდება. ეს გაამარტივებდა და უფრო მოქნილს გახდიდა პროცედურებს.
— თქვენ ახსენეთ გარე დაკვირვების რუბრიკის საპილოტე რეჟიმის დასრულება, რომლის შედეგებსაც მალე შევიტყობთ. ველოდებით თუ არა მენტორი მასწავლებლების ახალ ნაკადს?
— რა თქმა უნდა, გვეყოლება ახალი მენტორები. რაც შეეხება სტატუსის მინიჭებას, ეს სასწავლო წლის ბოლოს მოხდება. სამომავლოდ ცენტრს სურვილი აქვს სემესტრულად დაიგეგმოს, რაც მასწავლებლისთვის კარგი მოტივაცია იქნება, თუკი სემესტრის ბოლოს შეიცვლის სტატუსს და ერთ წელიწადს არ დაელოდება. გარე დაკვირვების რუბრიკის პილოტირება ძალიან მოკლე ხანში განვახორციელეთ და მნიშვნელოვან ცვლილებებს არც ამ რუბრიკაში ველოდებით, საკმაოდ მშვიდად და ობიექტურად ჩაიარა მისმა დატესტვამ და გარე დაკვირვების პროცესი იანვრიდან უკვე მასშტაბურად დაიწყება.
ესაუბრა ლალი ჯელაძე
|