2011-10-31
2011-12 სასწავლო წლების სიახლეები
2011-12 სასწავლო წლების სიახლეები
გვესაუბრება განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს ეროვნული სასწავლო გეგმების ცენტრის დირექტორი ნათია ჯოხაძე
ეროვნული სასწავლო გეგმების ცენტრი ახალ სასწავლო წელს ბევრი სიახლით შეხვდა — უკვე მზად არის 2011-2016 წლების ეროვნული სასწავლო გეგმა და მიმდინარეობს ინტენსიური მუშაობა მისი ეფექტურად დანერგვის მიზნით; ხორციელდება არაერთი მნიშვნელოვანი პროექტი თუ პროგრამა...
შევეცდები, ყველა სიახლეზე ვისაუბრო:
2011-2012 სასწავლო წელს ძალაში შევიდა ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმა დაწყებით საფეხურზე, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჩვენს მოსწავლეებს I-VI კლასებში ახალი გრიფირებული სახელმძღვანელოები აქვთ. მიმდინარე წლის გაზაფხულზე საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრომ, ჩვენს ცენტრთან ერთად, ჩაატარა სახელმძღვანელოების გრიფირების საკმაოდ მკაცრი კონკურსი, რომლის ფარგლებშიც განისაზღვრა შინაარსობრივი და ტექნიკური კრიტერიუმები, დაწესდა მაღალი ქულობრივი ბარიერი, რომელიც, ბუნებრივია, ყველა სახელმძღვანელომ ვერ გადალახა. თითოეული სახელმძღვანელო შვიდმა დამოუკიდებელმა ექსპერტმა შეაფასა. საბოლოოდ, ჩემი აზრით, საუკეთესოები შეირჩა.
შარშან პილოტირების რეჟიმში, წელს კი ყველა მოსწავლისთვის ინგლისური ენა სავალდებულო გახდა პირველივე კლასიდან, რაც მნიშვნელოვანი სიახლეა.
ასევე შარშან პილოტურ რეჟიმში იყო და წელს ყველა სკოლა V კლასიდან იწყებს „ინფორმაციული და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების“, როგორც დამოუკიდებელი საგნის, სწავლებას.
XI კლასში სავალდებულო საგნებს დაემატა ახალი საგანი „საგზაო ნიშნები და მოძრაობის უსაფრთხოება“. მომზადდა სახელმძღვანელო, რომელიც ორი ნაწილისგან შედგება და მოიცავს ყველა იმ ძირეულ საკითხს, რომელიც საჭიროა იმისათვის, რომ მოსწავლემ შეძლოს სრულყოფილად აითვისოს საგზაო მოძრაობის წესები და უსაფრთხოების საკითხები.
ძალიან მიხარია და, ამასთანავე, სრულ პასუხისმგებლობას ვგრძნობ იმასთან დაკავშირებით, რომ „მსოფლიო კულტურა“, როგორც არჩევითი საგანი, ახალ სასწავლო წელს 500-ზე მეტმა სკოლამ აირჩია, რაც ჩვენი სკოლების საერთო რაოდენობის, დაახლოებით, 25%-ია. ახალი საგნისთვის ეს წარმატებული მაჩვენებელია, ამასთანავე, ეს ცენტრისთვის უდიდესი პასუხისმგებლობაც არის.
„მსოფლიო კულტურა“ შარშან მთელი წლის განმავლობაში გადიოდა პილოტირებას, საპილოტე მასალა განთავსებულია ცენტრის ვებგვერდზე და ყველას შეუძლია გაეცნოს, გადაწეროს და ამის მიხედვით ასწავლოს. იმედი მაქვს, ახალი საგანი დააინტერესებს მოსწავლეებს.
ძალიან მნიშვნელოვანია, რამდენად მომზადებული იქნება პედაგოგი ახალი საგნისთვის. მოგეხსენებათ, „მსოფლიო კულტურა“, როგორც საგანი, ადრე არ ისწავლებოდა, აქედან გამომდინარე, არც ამ საგნის პედაგოგები გვყოლია. ცენტრს უკვე გაწერილი აქვს „მსოფლიო კულტურის“ პედაგოგთა ტრენინგების გრაფიკი. გადავამზადებთ ყველა პედაგოგს, ვინც ეს საგანი უნდა ასწავლოს.
ეს, რაც შეეხება იმ ძირითად ახალ საგნებს, რომლებიც ეროვნული სასწავლო გეგმის მიხედვით განისაზღვრა და შეიქმნა ახალი სახელმძღვანელოები.
გარდა ამისა, სამინისტრომ, პრეზიდენტის ინიციატივით, დაიწყო ძალიან მნიშვნელოვანი პროგრამა „ქართული ენა მომავალი წარმატებისთვის“, რომლის ერთ-ერთი ნაწილია პირველი დონის ქართული ენის სახელმძღვანელოებზე მუშაობა ეთნიკური უმცირესობებისთვის. ეს სახელმძღვანელო უკვე მზად არის. სახელმწიფო ამ სახელმძღვანელოებს იმ სკოლებში არიგებს, სადაც ეთნიკური უმცირესობები სწავლობენ მათ მშობლიურ ენებზე. სახელმძღვანელო, რომელიც ჩვენს ცენტრში შემუშავდა, რამდენიმე ნაწილისგან შემდგარი კომპლექტია — მოსწავლის სახელმძღვანელო და მოსწავლის სამუშაო რვეული; მასწავლებლის სახელმძღვანელო; აუდიომასალა — CD-ზე ჩაწერილი, რაც მოსმენისა და საუბრის უნარ-ჩვევების გამომუშავებაში დაეხმარება მოსწავლეს; სპეციალური კომპიუტერული თამაში, რომელიც პატარებს ენის ხალისითა და თამაშით შესწავლაში დაეხმარება.
ეროვნული სასწავლო გეგმების ცენტრმა უკვე დაასრულა მუშაობა მეორე დონის სახელმძღვანელოზე, რომელიც მალე დაიბეჭდება. წლის ბოლომდე მომზადდება ექვსი დონის სახელმძღვანელო, შესაბამისად, მოსწავლის წიგნები, მოსწავლის რვეულები, მასწავლებლის წიგნები, აუდიომასალა და კომპიუტერული თამაშები.
ეს დონეები არ გულისხმობს შესაბამის კლასებში სწავლას...
სახელმძღვანელოების დაყოფა არა კლასების, არამედ დონეების მიხედვით იმით არის უკეთესი, რომ პირველი დონის სახელმძღვანელო შეიძლება შეიტანონ როგორც პირველ, ასევე მესამე ან მეოთხე კლასში. ეს იმის მიხედვით განისაზღვრება, თუ რამდენად ფლობენ მოსწავლეები კონკრეტულ ენას, ამ შემთხვევაში — ქართულს. მაგალითად, თუ მეოთხეკლასელები სათანადოდ არ ფლობენ ქართულ ენას, შეგვიძლია მათ პირველი დონის სახელმძღვანელოთი ვასწავლოთ.
საინტერესო სიახლეა საგანმანათლებლო პროგრამა სკოლამდელ საფეხურზე ქართულის, როგორც მეორე ენის სწავლებისა ეთნიკური უმცირესობისთვის...
ჩვენი ცენტრი, გაეროს ბავშვთა ფონდის ფინანსური მხარდაჭერით, საქართველოს რვა მუნიციპალიტეტში ახორციელებს ძალიან მნიშვნელოვან პროექტს — „ქართულენოვანი სკოლამდელი განათლების ხელშეწყობა ეთნიკური უმცირესობისთვის“. ეს მუნიციპალიტეტებია: დმანისი, ბოლნისი, ნინოწმინდა, მარნეული, ახალქალაქი და ახალციხე. პროგრამა ითვალისწინებს ეთნიკური უმცირესობებისთვის სკოლამდელ განათლებას ქართულ ენაზე, რაც მათ შემდგომში გაუადვილებს ქართულენოვან თუ არაქართულენოვან სკოლაში სწავლას. ისინი, გარკვეულ დონეზე, მომზადებულები იქნებიან ქართული ენის შესასწავლად. სხვათა შორის, ძალიან დიდი მოთხოვნაა ადგილობრივი მოსახლეობიდან, მშობლების სურვილია, ბავშვებმა ქართული ენა სრულყოფილად შეისწავლონ. ამ რვა საპილოტე ცენტრში მთელი წლის განმავლობაში იწარმოებს მასალის პილოტირება, გადამზადდებიან პედაგოგები ახალი მეთოდიკით სწავლებაში და ა.შ. ამისათვის მოეწყო სათანადო ინფრასტრუქტურა — ავეჯი, წიგნები, სათამაშოები, საკანცელარიო საქონელი და ა.შ. პილოტირების შედეგად გვექნება კარგი რესურსი იმისთვის, რომ მომავალი სასწავლო წლიდან ქართულენოვანი სკოლამდელი განათლება ყველა იმ მუნიციპალიტეტს შევთავაზოთ, სადაც ეთნიკური უმცირესობები ცხოვრობენ. მოგეხსენებათ, სკოლამდელი დაწესებულებები მუნიციპალიტეტების კომპეტენციის სფეროა, ხოლო განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო და ჩვენი ცენტრი მეთოდურ-პროგრამულ უზრუნველყოფას ახორციელებს.
ეროვნული სასწავლო გეგმების ცენტრმა კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი პროექტის განხორციელება დაიწყო — „სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეთა ჩართვა ფიზიკურ აღზრდასა და სპორტში“.
დავიწყებ იმით, რომ ცენტრის ფუნქცია მხოლოდ ეროვნული სასწავლო გეგმის შექმნა და სახელმძღვანელოების გრიფირება არ არის. ყველაზე მნიშვნელოვანი პროცესი ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვა, შემდეგ დანერგვის კვლევა და ამის საფუძველზე, მომავალი პროცესებისთვის მზადებაა. ეროვნული სასწავლო გეგმა არის დოკუმენტი, რომელიც კონკრეტული კვლევის, ექსპერტული და მეცნიერულად დასაბუთებული მოსაზრებების საფუძველზე ახლდება და ვითარდება.
რა გავაკეთეთ ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვისთვის? მთელი ზაფხულის განმავლობაში ვატარებდით I-VI კლასების პედაგოგთა ტრენინგებს. ეს პროცესი სექტემბრის ბოლოდან განახლდება. ტრენინგები შეეხო დაწყებით საფეხურის ყველა საგნის პედაგოგს. ამას გარდა, გვქონდა სკოლის ადმინისტრაციული პერსონალის ტრენინგი. მათ წარვუდგინეთ ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმა და სკოლის მოვლა-პატრონობის საკითხები განვიხილეთ. სულ 500 სკოლის ხელმძღვანელი გადამზადდა.
ძალიან მნიშვნელოვანი იყო პირველი კლასის პედაგოგთა ტრენინგი — გადამზადდა 1900 მასწავლებელი, ყველა ის, ვინც წელს პირველ კლასში უნდა ასწავლოს. ახალი სასწავლო წლიდან, პირველ კლასებში, 6-წლიან მოსწავლეებთან ერთად, 5-წლიანი ბავშვებიც ისწავლიან. შერეული კლასის მართვა განსაკუთრებულ მიდგომას მოითხოვს. მოგეხსენებათ, მშობელს, სურვილის შემთხვევაში, შეუძლია 5 წლის ასაკის ბავშვი შეიყვანოს სკოლაში. თუ ადრე იმისთვის, რომ მშობელს 5 წლის ბავშვი სკოლაში შეეყვანა, საჭირო იყო სამინისტროსთვის წერილის მიწერა, სპეციალური ნებართვის მიღება, ახლა პროცესი ბიუროკრატიული პროცედურების გარეშე ხორციელდება, მხოლოდ მშობლის სურვილზეა დამოკიდებული. შესაბამისად, რადგან კლასში 5-წლიანი მოსწავლეებიც გვყავს და 6-წლიანებიც, ეს პედაგოგისგან განსაკუთრებული მიდგომებისა და სპეციალური მეთოდიკის ცოდნას მოითხოვს, ხუთწლიან ბავშვებს სასწავლო გეგმით შეთავაზებული პროგრამის დაძლევა რომ არ გაუჭირდეთ. სწორედ ამ ტიპის ტრენინგები ჩავატარეთ ზაფხულში და, როგორც მოგახსენეთ, 1900 პედაგოგი გადამზადდა. ტრენინგები კვლავ გაგრძელდება.
ასევე ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვისთვის ცენტრმა შეიმუშავა საგნობრივი გზამკვლევები მასწავლებლებისთვის, რომელიც ნაბიჯ-ნაბიჯ ხსნის, განმარტავს, აზუსტებს ეროვნულ სასწავლო გეგმას, თუ როგორ უნდა განხორციელდეს პრაქტიკულად ეროვნული სასწავლო გეგმით დასახული ამოცანები და მიზნები, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია. გზამკვლევი ინკლუზიურ განათლებაშიც მომზადდა და ძალიან მალე ჩატარდება ტრენინგები სკოლების დირექტორებისა და ფიზიკური აღზრდის მასწავლებლებისთვის, მეთოდოლოგიური მიდგომების გაცნობის მიზნით.
რაც შეეხება პროექტს „სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეთა ჩართვა ფიზიკურ აღზრდასა და სპორტში“, მისი მიზანია ასეთი მოსწავლეებისთვის განათლების თანაბარი ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა — მათი მონაწილეობა ფიზიკური აღზრდის გაკვეთილებში და ჩართვა სპორტულ აქტივობებში. მისი მსვლელობისას დადგინდება პროექტში ჩართული თითოეული მოსწავლის შესაძლებლობები და საჭიროებები. მათთვის ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა შედგება. გარდა ამისა, უშუალოდ გაკვეთილზე მოხდება მასწავლებელთა დახმარება კონკრეტული სავარჯიშოებისა და პრაქტიკული ინსტრუმენტების გამოყენებით. დაგეგმილია საინფორმაციო შეხვედრები მშობლებთან, სპეციალურად მათთვის შემუშავდება დამხმარე მასალები. პილოტირების შედეგად მიღებული გამოცდილების გათვალისწინებით, მომზადდება რეკომენდაციები ანალოგიური პროექტის სხვა სკოლებში განსახორციელებლად.
ინკლუზიური განათლება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიმართულებაა ეროვნული სასწავლო გეგმების ცენტრისთვის და სამინისტროსთვის. ისეთ საგანში, განსაკუთრებით, როგორიც „სპორტია“, ნამდვილად გვჭირდებოდა ახალი მიდგომის ჩამოყალიბება — როგორ ჩავაბათ სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეები. სწორედ ამისთვის შემუშავდა პროექტი „სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეთა ჩართვა ფიზიკურ აღზრდასა და სპორტში“, რომლის მხარდამჭერი, ასევე, გაეროს ბავშვთა ფონდია. წელს ეს პროექტი თბილისის 5 სამოდელო სკოლაში გაივლის პილოტირებას.
მომზადდა ახალი სახელმძღვანელოები უცხოეთში მოქმედი საკვირაო სკოლებისთვის...
დიახ, ამ სასწავლო წელს, საქართველოს ფარგლებს გარეთ მოქმედი საკვირაო სკოლები ახალი პროგრამებით ხვდებიან. მომზადდა პროგრამები საქართველოს ისტორიაში, საქართველოს გეოგრაფიაში, ქართულ ენასა და ლიტერატურაში. უკვე დაიბეჭდა ორი ასაკობრივი ჯგუფისთვის განკუთვნილი სახელმძღვანელო გეოგრაფიაში, რომელსაც ახლავს სამუშაო რვეული მოსწავლეებისთვის და მასწავლებლის მეთოდური სახელმძღვანელო. ასევე, მზადაა სახელმძღვანელო ქართულ ენასა და ლიტერატურაში. რაც შეეხება ისტორიას, ამ საგანშიც იყო გამოცხადებული კონკურსი, მაგრამ ვერც ერთმა წარმოდგენილმა სახელმძღვანელომ ვერ გადალახა დადგენილი ბარიერი, ამიტომ კონკურსს ვადა გაუხანგრძლივდა და ამ თვის ბოლოს ველოდებით საკონკურსოდ წარმოდგენილ სახელმძღვანელოებს.
ქართულისა და გეოგრაფიის სახელმძღვანელოების გამოყენება უცხოეთში არსებულ საკვირაო სკოლებს უკვე შეუძლიათ. აქამდე მათ არ ჰქონდათ ერთიანი პროგრამა, არც მეთოდური მითითებები. ჩვენი ცენტრის მიერ მომზადებული პროგრამები დაფუძნებულია ეროვნულ სასწავლო გეგმაზე, რა თქმა უნდა, იმის გათვალისწინებით, რომ ეს სკოლები სულ სხვა საათობრივ ბადეზე და სხვა რეალიებზეა აწყობილი, მაგრამ ყველა საკითხი ეროვნული სასწავლო გეგმიდან გამომდინარეობს და, შესაბამისად, ახალგაზრდა, რომელიც შეიძლება საქართველოში სასწავლებლად ჩამოვიდეს, მეტ-ნაკლებად ადაპტირებული იქნება, აქ სწავლის გაგრძელება მისთვის ძნელი არ იქნება.
გრძელდება სახელმძღვანელოების გრიფირება...
დიახ, გამოცხადებული გვაქვს ახალი კონკურსი სახელმძღვანელოებზე საბაზო და საშუალო საფეხურისთვის, ანუ VII-XII კლასებისთვის. გაზაფხულის ბოლოსთვის ჩვენ უკვე გვექნება შედეგი. 2012 წლიდან სკოლებში შევა ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმა საბაზო და საშუალო საფეხურებისთვის. შესაბამისად, შეიცვლება სახელმძღვანელოებიც, რომლებიც, მინიმუმ, 5-6 წლის განმავლობაში იქნება ძალაში ისევე, როგორც ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმა.
კიდევ რა იყო მნიშვნელოვანი ეროვნული სასწავლო გეგმების ცენტრის მიერ გაწეულ საქმიანობაში და როგორია მომავლის გეგმები?
ბევრი პროგრამის განხორციელება გვაქვს გეგმაში როგორც წელს, ასევე გაისად. წელს მნიშვნელოვანია ის, რომ დასრულდა ეროვნული სასწავლო გეგმის თარგმნა სომხურ, აზერბაიჯანულ და რუსულ ენებზე. ეს მასალა უახლოეს დღეებში განთავსდება ჩვენი ცენტრის ვებგვერდზე. მეორე სიახლეა ის, რომ მზადდება ბილინგვური სახელმძღვანელოები — ეთნიკური უმცირესობებისთვის ბილინგვური კონცეფციით ითარგმნება ყველა ის სახელმძღვანელო, რომელმაც გრიფი მიიღო, ჯერ — I-VI და შემდეგ — VII-XII კლასებისთვის.
ცენტრი მუშაობს ძალიან მნიშვნელოვან პროგრამაზე — დამხმარე სასწავლო რესურსების კლასიფიკატორი. მოგეხსენებათ, სახელმძღვანელო არ არის ერთადერთი რესურსი, რითიც მოსწავლემ ცოდნა უნდა მიიღოს და უნარ-ჩვევები განიმტკიცოს, ამიტომ ყველა კლასისთვის და ყველა საგნისთვის შეიქმნება დამხმარე სასწავლო რესურსების კლასიფიკატორი — ეს შეიძლება იყოს კონკრეტული მხატვრული ლიტერატურა, საჭირო ვებგვერდების მისამართები, მუზეუმები კონკრეტული საგნისთვის და კლასისთვის და ა.შ.
გარდა ამისა, დასრულდა V-IX კლასების სადამრიგებლო საათის პროგრამაზე მუშაობა. შარშან სკოლებს სადამრიგებლო საათის პროგრამა I-IV კლასებისთვის შევთავაზეთ, წელს მუშაობა გაგრძელდა და პროგრამა IX კლასის ჩათვლით მომზადდა. გამოკვეთილი თემაა ბუნებრივი კატასტროფების რისკის შემცირების საკითხები, რაც გულისხმობს ბუნებრივი კატასტროფების დროს იმ რეგიონების ბავშვების მაქსიმალურ უსაფრთხოებას, სადაც უხვია ნალექი და ხშირია წყალდიდობები ან მეწყერსაშიში და სეისმურად აქტიური ზონებია. რა თქმა უნდა, ამით ბუნებრივ კატასტროფებს ვერ შევაჩერებთ, მაგრამ შეგვიძლია ვიყოთ მზად და უსაფრთხოდ. სწორედ ამიტომ ამოქმედდა სკოლებში წელს ეს პროგრამა.
სიახლე იყო ისიც, რომ წელს ცენტრმა შეიმუშავა ესპანური, იტალიური და თურქული ენების სტანდარტები და სკოლებს, გაისად, შეუძლიათ ეს ენები მეორე უცხოურ ენად შესთავაზონ მოსწავლეებს. გარდა ამისა, დასრულდა ხაზვის სტანდარტის შემუშავება და „ხაზვა“ არჩევითი საგანი იქნება საშუალო საფეხურზე. გამოცხადდა კონკურსი ხაზვის სახელმძღვანელოზეც.
დაბოლოს, მინდა აღვნიშნო, რომ ვთარგმნეთ „ინტელის“ საგანმანათლებლო რესურსები ზუსტ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებში, რომლითაც ნებისმიერ მსურველს (იქნება ეს მოსწავლე თუ მასწავლებელი, მშობელი თუ უბრალოდ დაინტერესებული ადამიანი) შეუძლია ისარგებლოს და კონკრეტულ თემაზე მოიძიოს საგანმანათლებლო რესურსი. ეს „ინტელის“ ძალიან ცნობილი პროგრამაა — skoool.net, ჩვენს პროგრამას ერქმევა skoool.ge. მიმდინარეობს რედაქტირება და უახლოეს მომავალში პროგრამა განთავსდება როგორც ჩვენი ცენტრის ვებგვერდზე — www.ncac.ge, ასევე სამინისტროს პორტალზე — buki.ge
ქალბატონო ნათია, მადლობას მოგახსენებთ საინტერესო საუბრისთვის. შევეცდებით, მკითხველს, წლის განმავლობაში, ამომწურავი ინფორმაცია მივაწოდოთ იმ სიახლეთა დანერგვისა თუ პილოტირების შესახებ, რასაც ეროვნული სასწავლო გეგმების ცენტრი განახორციელებს.
ესაუბრა
ლალი თვალაბეიშვილი
|
